Mikrozróżnicowanie warunków siedliskowych w borach sosnowych na Wyżynie Olkuskiej

Śliwińska-Wyrzychowska, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Mikrozróżnicowanie warunków siedliskowych w borach sosnowych na Wyżynie Olkuskiej

Autorzy

Śliwińska-Wyrzychowska A.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://www.bg.ajd.czest.pl/wydawnictwo.php#C

Identyfikatory

Warianty tytułu

The differentiation of environmental factors of pinewood on Olkusz Upland

Języki publikacji

Abstrakty

Celem badań było ustalenie, czy wartości fitoindykacyjnych wskaźników ekologicznych Ellenberga ujawnią różnice pomiędzy płatami boru sosnowego o zróżnicowanym wieku drzewostanu oraz czy wskaźniki te wykażą wewnętrzną zmienność badanych powierzchni. Pięć powierzchni badawczych wytyczono w użytkowanych gospodarczo, typowych płatach Leucobryo-Pinetum na Wyżynie Olkuskiej o drzewostanie w wieku: 30, 50, 70, 90, 130 lat. Czynniki środowiskowe określono poprzez średnie wartości ekologicznych liczb wskaźnikowych Ellenberga: wilgotność gleby, intensywność oświetlenia, odczyn, zasobność w azot. Wilgotność gleby, jej odczyn i zasobność w azot wykazują przestrzenną zmienność wewnątrz badanych powierzchni, zajmowanych przez fitocenozę borową. W badanych płatach nie udało się zaobserwować tendencji w zmianach ich wartości, które można byłoby powiązać ze zmianą wieku drzewostanu, a co za tym idzie - warunków pod jego okapem. Zróżnicowana jest przede wszystkim ilość światła docierająca do dna lasu wykazana poprzez wskaźnik intensywności oświetlenia. Za zmiany wartości tego wskaźnika odpowiedzialne jest zwarcie warstwy drzewostanu i stopień rozwoju warstwy krzewów. Bioindykacyjna metoda oceny warunków siedliskowych charakteryzuje się wystarczającą czułością, aby mogła być wykorzystywane do oceny zróżnicowania warunków mikro siedliskowych w płatach borów sosnowych.

The aim of the investigations was to disclose whether values of Ellenberg's bioindicators will describe differences among patches of fresh pinewood of diverse age of stand as well as whether these bioindicators will show internal changeability of studied patches. In the patches representing a typical variant of Leucobryo-Pinetum on Olkusz Upland, five research plots were founded in stands of different age; namely of 30, 50, 70, 90, 130 years old. Environmental factors values were qualified by average values of ecological indicatory numbers of Ellenberg: moisture of soils, intensity of lightings, wealth of nitrogen, reaction. Moisture of soils, its reaction and wealth of nitrogen show spatial changeability on the research plots occupied by pinewood. In studied plots the tendency in changes of their values which could be connected with the age of the stand and, what is more, with the change of conditions, was not observed. First of all, the intensity of lightings reaching to bottom of forest shown by Ellenberg's bioindicator of intensity of lighting is diverse. The change of a density tree stand and degree of development of shrub layer are responsible for the change of the intensity lighting value. Bioindicative method of estimation of ecological factors is sufficiently sensitive to be used to estimate differentiation of conditions inside pinewood.

Słowa kluczowe

bory sosnowe Wyżyna Olkuska mikrozróżnicowanie warunków

pinewood Olkusz Upland differentiation of environmental factors

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie

Czasopismo

Prace Naukowe. Chemia i Ochrona Środowiska / Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

Rocznik

2005

Tom

Vol. 9

Strony

211--223

Opis fizyczny

Bibliogr. 31 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Śliwińska-Wyrzychowska A.

Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska, Akademia im. J. Długosza w Częstochowie 42-201 Częstochowa, ul. Armii Karjowej 13/15, a.wyrzychowska@ajd.czest.pl

Bibliografia

1. Degórski M.L. 1982. Usefulness of Ellenberg bioindicators in characterizing plant communities and forest habitats on the basis of data from the Range „Grabowy” in Kampinos Forest. Ekol. Pol. t. 30, nr 34, 453—477.
2. Ellenberg H., Weber H.E., Pül R., Wirth V., Werner W., Pauliße N., 1992. Zeigerwerte von Pflanzen in mittel Europa. Scripta geobotanica, vol. 18. s. 258.
3. Faliński J.B. 1990. Kartografia geobotaniczna. tom I. Zagadnienia ogólne, kartografia florystyczna i fitogeograficzna. PPWK. Warszawa, Wrocław s. 284.
4. Greig-Smith P. 1967. Kolicestviennaja ekologija rastenij. Wydawnictwo „Mir” Moskwa.
5. Holeksa J. 1998. Rozpad drzewostanu i odnowienie świerka a struktura i dynamika karpackiego boru górnooreglowego. Monographiae botanicae, vol. 82, s. 209.
6. Ilmurzyński E. 1980. Wpływ trzebieży na środowisko leśne. W: Zakrzewski W. (Red.) Trzebieże. PWRiL. Warszawa. s. 396.
7. Keckler D. 1997. Surfer for Windows. User’s Guide. Version 6. Golden Software Inc. Copyright by Golden Software.
8. Kershaw K.A. 1978. Ilościowa i dynamiczna ekologia roślin. PWN Warszawa, s. 384.
9. Kimsa T. 1991. Horizontal microstructure of the herb layer of a Leucobryo-Pinetum. Phytocoenosis, Vol. 3 (N.S.), Supplementum Cartographiae 2: 231-234.
10. Kimsa T., Bąbczyńska-Sendek B., Wika S. 1992. Analysis of the spatial structure of a pine wood community. Spatial variability of the floristic composition and diversity of the herb layer. Acta Biologia Silesiana. T. 21(38): 22—29.
11. Kimsa T. 1996. Liczby wskaźnikowe flory Polski. (oparte na danych Ellenberga, Franka & Klotza i Zarzyckiego ) wraz z synonimami (według Jasiewicza) Uniwersytet Śląski w Katowicach, manuskrypt.
12. Kirby K.J. 1990. Changes in the Ground Flora of a Broadleaved Wood within a Clear Fell, Group Fells and a Coppiced Blok. Forestry, vol. 63, No. 3: 241-249.
13. Kirby K.J. 1993. The Effects of Plantation Management on Wildlife in Great Britain s. 15—29. In: Watkins C.H. (Ed.) Lessons from Ancient Woodland for the Development of Afforestation Sites. Ecological Effects of Afforestation. Studies in the history and ecology of afforestation in Western Europe. C.A.B. International.
14. Korlacka I. 1994. Ogólna charakterystyka fitosocjologiczna runa na stałych leśnych powierzchniach badawczych, zróżnicowanych pod względem klimatycznym i stężeń zanieczyszczeń. Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Katowice (manuskrypt) s. 70.
15. Kornaś J. 1957. Zbiorowiska roślin zarodnikowych i ich klasyfikacja. Wiad. Bot. 1 (1—2): 3—18.
16. Kowalkowski A. 1983. Wpływ pozyskania biomasy w drzewostanach sosnowych na obieg składników mineralnych oraz właściwości gleb siedlisk borowych. Prace IBL nr 598. Warszawa s. 89.
17. Kuuluvainen T., Hokkanen T.J., Järvinen E., Pukkala T. 1993. Factors related to seedling growth in a boreal Scots pine stand: a spatial analysis of a vegetation-soil system. Can. J. For. Res. 23: 2101-2109.
18. Kwiatkowska A.J. 1993. Phytoindication analysis of temporal and spatial variation of light, trophic and moisture conditions in oak forest habitat. Fragm. Flor. Geobot. 38(1): 173—182.
19. Latocha E. 1986. Wpływ niektórych rębni i sposobów przygotowania gleby na wzrost drzew kilku gatunków w rejonach przemysłowych. Prace IBL nr 654. PWRiL s. 75.
20. Legendre P., Fortin M.J. 1989. Spatial pattern and ecological analysis. Vegetatio 80: 107—138.
21. Łomnicki A. 1995. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. Wydawnictwo Naukowe PWN. s. 245.
22. Matuszkiewicz W. 1984. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN Warszawa, s. 298.
23. Mąkosa K. 1992. Wprowadzenie gatunków liściastych w drzewostanach sosnowych na siedliskach borowych. Sylwan CXXXVI Nr 2: 61—95.
24. Medwecka-Kornaś A. 1952. Zespoły leśne Jury Krakowskiej. Ochrona Przyrody R.20: 133—236.
25. Mickiewicz J., Sobotka D. 1973. Zarys briologii. PWN Warszawa, s. 256.
26. Puchalski T., Prusinkiewicz Z. 1975. Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, s. 463.
27. Śliwińska-Wyrzychowska A. 2000. Struktura przestrzenna różnowiekowych borów sosnowych (Leucobryo-Pinetum MAT. 1973) na Wyżynie Olkuskiej. Rozprawa doktorska, manuskrypt w Katedrze Ekologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
28. Tuszyński M. 1977. Wpływ podszytu na niektóre elementy siedliska w borach suchych i świeżych. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa nr 541: 138—146.
29. Wika S. 1983. Zbiorowiska borowe środkowej części Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej. Acta Biol., Katowice nr 12: 49—64.
30. Wildi O., Orlóci L. 1990. Numerical Exploration of Community Patterns. Second ed. SPB Academic Publishing by the Hague, s. 171.
31. Zarzycki K. 1984. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin Polski. Instytut Botaniki PAN Kraków s. 43.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPC6-0009-0014