Soil and unsaturated zone as a store of the contaminants and protective barrier for groundwater

• Autorzy: Karlikowska J. , Karpińska-Rzepa A.

Warianty tytułu

PL

Gleba oraz strefa aeracji jako magazyn zanieczyszczeń i bariera ochronna dla wód podziemnych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Consequences of human impact on the areas being under strong stress on environment could be manifested even dozen years after stop of the impact. Recognition of the processes occuring during contaminants migration through the Earth ecosystems is necessary for making an environment state prognosis. The emitted dust and gas pollutions fall out on the land and infiltrate into soil. Soil and unsaturated zone are formations above the groundwater basin and are the natural barriers protecting groundwater against contamination. The role of these formations serving as the store of pollutants, is very important. Investigations concerning recognition of accumulation and release of contaminants have been conducted on the area under strong man's stress on the environment - ancient T. Sendzimir's Metallurgical Plant in Cracow. This object emits for dozen years mainly heavy metals and sulphur compounds. The long-term studies of composition of rainwater, infiltrated water and groundwater, connected with emission values from T. Sendzimir's Metallurgical Plant, are a suitable database for investigation of accumulation and release of contaminants into environment, especially having in view sulphur compounds and heavy metals.

PL

Na obszarach będących pod wpływem silnej antropopresji jej skutki mogą się ujawniać nawet przez kilkadziesiąt lat po ustaniu jej oddziaływania. Rozpoznanie procesów, towarzyszących wędrówce zanieczyszczeń przez ekosystemy Ziemi, jest niezbędne do stawiania prognoz stanu środowiska. Wyemitowane skażenie pyłowo-gazowe opada na powierzchnię terenu i dostaje się do gruntu. Gleba oraz strefa aeracji, jako utwory nadległe nad zbiornikiem wód podziemnych, stanowią naturalną barierę chroniącą wody przed skażeniem. Rola tych utworów jako magazynu substancji zanieczyszczających jest bardzo istotna. Badania mające na celu głębsze rozpoznanie zjawisk kumulacji i uwalniania zanieczyszczeń prowadzono w terenie poddanym silnej antropopresji, w rejonie byłej Huty im. Tadeusza Sendzimira w Krakowie. Obiekt ten od kilkudziesięciu lat emituje między innymi metale ciężkie oraz związki siarki. Wieloletnie badania składu opadów atmosferycznych, wód infiltrujących oraz wód podziemnych połączone z danymi wielkości emisji ze strony Huty stanowią odpowiednią bazę danych do prowadzenia badań nad kumulacją i uwalnianiem zanieczyszczenia do środowiska, ze szczególnym zwróceniem uwagi na związki siarki i metale ciężkie.

Słowa kluczowe

EN

emission and imission of the contaminants into the environment; unsaturated zone; groundwater

PL

strefa aeracji; wody podziemne; emisja zanieczyszczeń do środowiska; imisja zanieczyszczeń do środowiska

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Czasopismo: Prace Naukowe. Chemia i Ochrona Środowiska / Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 12
• Strony: 163--173
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., fig., tab.

Twórcy

autor

Karlikowska J.

autor

Karpińska-Rzepa A.

• Instytut Chemii i Ochrony Środowiska, Akademia im. Jana Długosza, 42-200 Częstochowa, Al. Armii Krajowej 13/15,

Bibliografia

• 1. Bury W., 1994: Migracja zanieczyszczeń w lessach strefy aeracji przy wykorzystaniu znaczników naturalnych i sztucznych. Metodyczne podstawy ochrony wód podziemnych, KBN projekt 9 0615 9101. Arch. AGH Kraków.
• 2. Gorlach E., 1991 – Wskaźniki zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi. Biul. Region. ZUP AR w Krakowie, nr 295, s. 29–39.
• 3. Karlikowska J., 1999 – Przebieg zmian jakości wód podziemnych pod wpływem emisji związków siarki z Huty im. T. Sendzimira w Krakowie. [w:] Współczesne problemy hydrogeologii. T. 9: Hydrogeologia na przełomie wieków: Warszawa– Kielce 15–17 września 1999. Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa. S. 421–424.
• 4. Karlikowska J., Karpińska–Rzepa A., Musial M., 2003 - Changes of chemical compositions of infiltration waters in loess loam profile. Międzynarodowa Konferencja „Hydrogeochemia’ 03” Bratysława VII rocznik, s. 74-79.
• 5. Karpińska–Rzepa A., 2003: Profil hydrogeochemiczny wód porowych lessów w rejonie Huty im. Tadeusza Sendzimira w Krakowie. [w:] Współczesne Problemy Hydrogeologii, Gdańsk, Tom XI, część 2, strony 179-182.
• 6. Kleczkowski A.S., Adamczyk A., Witczak S., 1974: Żelazo w wodach wysokiego tarasu Wisły na wschód od Krakowa. Rocznik PTG vol. 44, z. 2–3, s. 377–410.
• 7. Kleczkowski A.S. i in., 1990: Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony. Wydawnictwo AGH, Kraków.
• 8. Major D. et al., 1997: Natural attenuation of chlorinated solvents in groundwater: principles and practices. Publ. of Remediation Technol. Development Forum (R.T.D.F.), v.3.U.S.A.
• 9. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2003 roku, 2004 – WIOŚ Kraków, Biblioteka Monitoringu Środowiska.
• 10. Witczak S. [kierownik projektu], 1995: Raport końcowy z realizacji projektu badawczego nr 9 9229 92 03 pt. „Metale śladowe oraz żelazo i glin w glebach, gruntach i wodach porowych strefy aeracji – zawartości naturalne, akumulacja, formy wiązania”, nie publik.
• 11. Zuber A., Kleczkowski A.S., Myszka J., Witczak S., 1985: Wydajność i mineralizacja ujęcia wody z wysokiego tarasu Wisły na wschód od Krakowa w świetle badań izotopowych, [w:] Kleczkowski A.S. [red.], Aktualne Problemy Hydrogeologii, t III, ss. 187–196. Wyd. AGH Kraków.