Istotne procesy zagrażające bezpieczeństwu zbiorników wodnych

• Autorzy: Małecki Z. J. , Pokładek R.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbiorniki wodne (zaporowe) zmieniają reżim hydrologiczny rzek. W wyniku spiętrzenia następuje w zbiorniku zwiększenie masy wody oraz zmniejszenie prędkości jej przepływu, co powoduje wyraźną segregację ziarnową transportowanego rumowiska w czaszy. W polskich zbiornikach zaporowych można zgromadzić zaledwie ok. 6% (w krajach sąsiedzkich 10-12%) objętości wody rocznie odpływającej głównie do Bałtyku. Łączna pojemność zbiorników retencyjnych w Polsce wynosi 3522,0 mln m3. Wszystkie budowle hydrotechniczne, które służą do stałego lub okresowego magazynowania, piętrzenia i transportowania wody, są narażone na uszkodzenia i katastrofy. Podstawowe przyczyny uszkodzeń zapór to: brak dostatecznej znajomości zjawisk przyrodniczych i właściwości materiałów i podłoża, błędy techniczne popełniane na etapie wykonawstwa, nieprawidłowa eksploatacja budowli. Nadmierna filtracja ustalona pod budowlami piętrzącymi i wokół ich przyczółków oraz przez zapory betonowe i ziemne często zagraża bezpieczeństwu zbiorników wodnych (m.in. erozja wgłębna w czaszy zbiornika i poniżej zapory). Do procesów mających wpływ na bezpieczeństwo zbiorników wodnych należą: niewłaściwa praca urządzeń hydrotechnicznych, nierównomierne osiadanie budowli, nadmierne obniżanie poziomu wody dolnej (niżówki) oraz pulsacyjne oddziaływanie przepływającej wody.

Słowa kluczowe

PL

zbiorniki wodne; zapora; filtracja; erozja wgłębna; budowle hydrotechniczne

EN

water reservoirs; dam; filtration; erosion submarged; hydrotechnical

• Wydawca: Instytut Badawczo-Rozwojowy Inżynierii Lądowej i Wodnej "Euroexbud" ; Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej Zarząd Oddziału Ziemi Kaliskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska
• Rocznik: 2010
• Tom: Nr 2
• Strony: 33--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Małecki Z. J.

autor

Pokładek R.

Bibliografia

• 1. Depczyński W., Szamowski A.: Budowle i zbiorniki wodne. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1999.
• 2. GUS, Ochrona Środowiska 2006, Warszawa 2006.
• 3. Hotłoś H.: Gospodarowanie zasobami wodnymi w Polsce w latach 1990-2002. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, nr 7-8, 2004: 262-265.
• 4. Kundzewicz Zb.: Gdyby mała wody miarka... Zasoby wodne dla trwałego rozwoju. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• 5. Małecki Z.: Karbonatyzacja budowli hydrotechnicznych i metody naprawy. Ekotechnika 1,44,2008:38^ł0.
• 6. Małecki Z.: Ocena wpływu wybranych zbiorników' retencyjnych na środowisko w zlewki Prosny. Rozprawa naukowa, Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowiki, Lublin 2008.
• 7. Mioduszewski W.: Małe zbiorniki wodne. IMUZ Falenty, 2003.
• 8. Parzonka W.: Ocena zmienności własności fizycznych i geologicznych osadów ze zbiorników' wodnych: Sautet i Lubachów. Archiwami Hydrotechniki, T.XXI, 4, 1974: 654-674.
• 9. Żbikowski A., Żelazko J.: Ochrona środowiska w budownictwie wodnym. Materiały informacyjne MOŚZNiL. P.p 156, 1994.