Wpływ gleb w zlewni bezpośredniej na stan jakości wód w zbiorniku retencyjnym Pokrzywnica (Szałe)

• Autorzy: Małecki Z. J. , Staszewski Z.

Warianty tytułu

EN

Impact of soils in a direct basin upon water quality in Pokrzywnica (Szałe) storage reservoir

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule dokonano oceny oddziaływania gleb leżących w obrębie czaszy zbiornika jak i gleb (osadów dennych) znajdujących się w akwenie, na jakość wód w tymże zbiorniku. Zbiornik retencyjny Pokrzywnica, wpisuje się w obieg substancji biogenicznych w systemie rzeczno-zbiornikowym. Antropogeniczny dopływ pierwiastków biogenicznych do zbiornika Pokrzywnica obejmuje przede wszystkim wzrost obciążenia dopływającymi ściekami, nawożeniem w rolnictwie oraz zwiększeniem erozji w zlewni. W następstwie sedymentacji osadów występuje kumulacja biogenów w osadach dennych, zwłaszcza fosforu. Gleby zlewni bezpośredniej zbiornika retencyjnego Pokrzywnica należą do "0" stopnia zanieczyszczenia, wykazują zawartość naturalną, w znikomym stopniu wpływają niekorzystnie na jakość wód w akwenie, w przeciwieństwie do wód gruntowych zanieczyszczonych m.in. "dzikimi" podłączeniami szamb do sączków melioracyjnych, odciekami ze składowiska odpadów z Tłokini Kościelnej – Zdun z przemysłu spożywczego, niewłaściwym stosowaniem: osadów ściekowych użytych do nawożenia gleb oraz środków ochrony roślin itp.

EN

This article evaluates impact of soils located in a reservoir bowl as well as soils (bottom deposits) situated in the reservoir upon the quality of this water. Pokrzywnica storage reservoir participates in the biogenic substance circulation in the river & reservoir system. An anthropogenic supply of biogenic elements to Pokrzywnica reservoir causes, first of all, increased load by incoming wastewater, farming fertilization and higher erosion in the basin. As a result of deposit sedimentation, biogen accumulation occurs in bottom deposits, particularly phosphorous. The soils in the direct basin of Pokrzywnica storage reservoir are classifi ed as "0" contamination, demonstrate natural contents, have a hardly adverse impact upon the water quality in the reservoir as opposed to underground water contaminated by "uncontrolled" connections of septic tanks to melioration drains, run-off from waste dump in Tłokinia Kościelna – Zduny generated by food industry, inadequate use of wastewater deposits to fertilize soils and pesticides.

Słowa kluczowe

PL

zbiornik retencyjny; gleby; wody powierzchniowe; zlewnia bezpośrednia; osady denne

EN

storage reservoir; soils; surface waters; direct basin; bottom deposits

• Wydawca: Instytut Badawczo-Rozwojowy Inżynierii Lądowej i Wodnej "Euroexbud" ; Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej Zarząd Oddziału Ziemi Kaliskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska
• Rocznik: 2011
• Tom: Nr 4
• Strony: 74--87
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Małecki Z. J.

autor

Staszewski Z.

• Instytut Badawczo-Rozwojowy "EUROEXBUD" w Kaliszu, 62-800 Kalisz, ul. Łódzka 218, tel. [phone],

Bibliografia

• 1. Bartosiewicz A.: Chemizm wód gruntowych w zlewni użytkowanej rolniczo w warunkach glebowo-klimatycznych Równiny Kościańskiej [W:] Obieg wody i bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym., Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu, 1990, s. 127-142
• 2. Gardner C.M.K, Cooper D.M
• 3. Hugess: Phosphorus in silos and Fidel drainage water in the Thame catchment, UK.Science of the Total Environment, 2002, s. 282/283, 253-262
• 4. Kajak Z.: Eutrofizacja jezior, PWN, Warszawa 1979
• 5. Kajewski J.: Metody oceny zagrożenia wód gruntowych przez pestycydy [W:] Problemy hydrologiczne południowo-zachodniej Polski, Szklarska Poręba, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 1996, s. 43-51
• 6. Kaszubkiewicz J., Tasz W., Andrzejczak W.: Zawartość makroelementów w materiale zmywanym i w erodowanych glebach Kotliny Kłodzkiej, Roczniki Gleboznawcze t. LIX Nr 3/4, s. 108-114 Warszawa 2008
• 7. Koc J.: Wpływ intensywności użytkowania terenu na wielkość odpływu biogenów z obszarów rolniczych, Rocz. Akademii Rolniczej w Poznaniu – CCCVII, 52:101-106, Poznań 1998
• 8. Kowal A.L.: Oczyszczenie wód ze zbiorników zaporowych i jezior, Materiały - Sympozjum nt. „Biomanipulacja jako metoda biologiczna zachowania czystości wody w zbiornikach zaporowych”, Mogilan 16-17 maja 1988 r., red. S. Wróbel, Wydawnictwo PZITS 1998, 553, s. 34-44
• 9. Łomotowski J.: Wpływ rolnictwa na jakość wód naturalnych na przykładzie zlewni doświadczalnej Ciesielska Woda, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Wrocław, Melioracje XL 1992, s. 211, 353-366
• 10. Małecki Z.: Ocena wpływu wybranych zbiorników retencyjnych na środowisko w zlewni Prosny. Rozprawa naukowa, Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008
• 11. Mosiej J.: Wpływ regulowania zawilgocenia na kształtowanie się składników bilansu wodnego i azotu w profilu gleby, [W:] Wodno-bilansowe kryteria kształtowania środowiska w krajobrazie rolniczym, Wydawnictwo SGGW w Warszawie, 1998, s. 66-91
• 12. Parzonka W.: Ocena zmienności własności fizycznych i geologicznych osadów ze zbiorników wodnych, Sautet i Lubaczów, Archiwum Hydrotechniki, t. XXI, 4, 1974, s. 654-674
• 13. Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne w Poznaniu; Dokumentacja geologiczno – inżynierska zapory i zbiornika Pokrzywnica, Poznań 1976
• 14. Serszeń L., Chodak T. Kabała C.: Zmiany zawartości miedzi, ołowiu i cynku w glebach w rejonie hut miedzi Głogów i Legnica w latach 1972-2002, Roczniki Gleboznawcze t. LV Nr 3, s. 195-205 Warszawa 2004
• 15. Wagner J.: Zmienność procesów i symptomów eutrofizacji zbiornika Sulejowskiego na tle wybranych czynników klimatycznych, hydrologicznych i biologicznych, Praca doktorska, maszynopis, Katedra Ekologii Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002
• 16. Żbikowski A.,
• 17. Żelazo J.: Ochrona środowiska w budownictwie wodnym, Materiały informacyjne MOŚZNiL, P.p. 156, 1994
• 18. WIOŚ w Poznaniu – Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce – 2004, 2005, 2006 r.
• 19. Wojewódzka Inspekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu, Delegatura w Kaliszu, Stan czystości zbiorników retencyjnych w południowej Wielkopolsce, 2004