Koncepcje konserwatorskie w historii ochrony przyrody w Polsce do 1939 roku

• Autorzy: Chmielewski P.

Warianty tytułu

EN

Conceptions of preservation in the history of nature protection in Poland before 1939

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Za czasów panowania dynastii Piastów i Jagiellonów zaczęły pojawiać się uwarunkowania materialne związane z ochroną przyrody. Pierwszymi symptomami zmierzającymi w kierunku ochrony przyrody w średniowiecznej Polsce były statuty: wiślicko-piotrkowskie króla Kazimierza Wielkiego wydane w 1347 r.; warecki z roku 1423 wydany przez króla Władysława Jagiełłę oraz litewski z 1523 r. wydany przez króla Zygmunta I Starego. W XVIII wieku powstały w Krakowie (1783 r.) i Grodnie (1793 r.) pierwsze ogrody botaniczne w Polsce. W okresie zaborów Polski rozwój ochrony przyrody różnił się w zależności od polityki państw zaborczych w stosunku do ochrony dziedzictwa przyrodniczego. Z kolei w okresie od 1918 do 1939 roku będącym czasem rozwoju administracji państwowej ochrony przyrody powstały m.in.: Państwowa Rada Ochrony Przyrody (1919 r.) i Liga Ochrony Przyrody (1928 r.). W okresie międzywojennym utworzono pierwsze parki narodowe w Polsce (6 parków narodowych i 180 rezerwatów przyrody).

EN

During the reign of Piast and Jagiellonian dynasties appeared material conditions connected with nature preservation. The first symptoms leading to nature preservation in medieval Poland were the following statutes: Wiślica-Piotrkow statues by king Casimir the Great issued in 1347r.; Warka statutes of 1423 issued by king Wladyslaw Jagiello and Lithuania statutes of 1523 issued by king Sigmund I the Old. In 18th century the first Polish botanic gardens were founded in Cracow (1783) and Grodno (1793). During the annexation of Poland development of nature preservation varied depending on the politics of annexing states towards protection of natural heritage. On the other hand between 1918 and 1939, which was the development time of the nature preservation state administration, the State Council of Nature Preservation (1919) and League of Nature Conservation (1928) were originated. During the interwar period the first national parks were established in Poland (6 national parks and 1800 natural reserves).

Słowa kluczowe

PL

ochrona przyrody; ochrona środowiska; statuty; ogrody botaniczne; parki narodowe; rezerwaty przyrody

EN

nature preservation; environment protection; statutes; botanic gardens; national parks; natural reserves

• Wydawca: Instytut Badawczo-Rozwojowy Inżynierii Lądowej i Wodnej "Euroexbud" ; Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej Zarząd Oddziału Ziemi Kaliskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska
• Rocznik: 2011
• Tom: Nr 4
• Strony: 21--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz.

Twórcy

autor

Chmielewski P.

• Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej Oddział Ziemi Kaliskiej, Student Ochrony Środowiska, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Bibliografia

• 1. Strzałko J. et al., Kompendium wiedzy o ekologii, Warszawa-Poznań 2005.
• 2. Dobrzański G. et al., Ochrona środowiska przyrodniczego, Warszawa 2009.
• 3. Olaczek R., Skarby przyrody i krajobrazu Polski, Warszawa 2008.
• 4. Symonides E., Ochrona przyrody, Warszawa 2008.
• 5. Marszałek T., Nasze dziedzictwo leśne, Warszawa 1999.
• 6. Szujecki A., Czy lasy muszą zginąć?, Warszawa 1992.
• 7. Szafer W., Skarby przyrody i ich ochrona, Warszawa1932.