Stres pourazowy w zawodzie strażaka - przegląd badań

• Autorzy: Mockałło Z.

Warianty tytułu

EN

Posttraumatic stress in firefighting - review of research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule podjęto problem syndromu stresu pourazowego (PTSD) wśród strażaków. Dokonany został przegląd literatury prezentujący występowanie, definicję, objawy i etiologię PTSD. Wyodrębniono czynniki pozasytuacyjne odpowiedzialne za rozwój tego syndromu. Znalazły się wśród nich zmienne demograficzne i społeczne, takie jak wiek, staż pracy, stan cywilny; niski poziom wsparcia społecznego w pracy i w rodzinie, napięcie w pracy, nieadaptacyjne strategie radzenia sobie ze stresem, niskie poczucie własnej skuteczności, nieadaptacyjne oceny samego siebie, a także dwa typy osobowości: osobowość neurotyczna oraz osobowość typu D, na którą składa się tendencja do przeżywania negatywnych emocji przy jednoczesnym wstrzymywaniu się od ich wyrażania.

EN

This article presents the problem of posttraumatic stress disorder (PTSD) among firefighters. The occurrence, definition, symptoms and etiology of PTSD are presented on the basis of a literature review. Other-than-situational factors responsible for PTSD development are singled out. They are demographic and social variables (age, job seniority, marital status), low social support at work and family, work tension, maladaptive coping strategies, low self-efficacy, maladaptive self-appraisals and two types of personality: neurotic personality and type D personality (i.e., a tendency to experience negative emotions while restraining oneself from expressing them).

Słowa kluczowe

PL

stres pourazowy; przegląd badań

EN

post-traumatic stress; review of research

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 6
• Strony: 2--5
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Mockałło Z.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Ergonomii, 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16, tel. [phone],

Bibliografia

• [1] J. Koniarek, B. Dudek Zespół zaburzeń po stresie urazowym a stosunek do pracy strażaków. „Medycyna Pracy” 52 (3)2001, 177-183
• [2] K. S. Del Ben, J. R. Scotti, Y. C. Chen, B.L. Fortson (2006). Prevalence of posttraumatic stress disorder symptoms in firefighters. “Work&Stress”, 20 (1), 37-48
• [3] M. Szymczak, B. Dudek, J. Koniarek Stres traumatyczny strażaków i jego konsekwencje. „Przegląd Pożarniczy” 1/1998, 18-21
• [4] B. Dudek, J. Koniarek, M. Szymczak (2006) PTSD and Negative Emotions as Consequences of Various Types ofTraumatic Events Among Fire-Fighters. “Acta Universitatis Lodziensis Folia Psychologica”, 10, 31-47
• [5] N. Ogińska-Bulik, I. Langer (2007) Osobowość typu D i strategie radzenia sobie ze stresem a nasilenie objawów PTSD w grupie strażaków. „Medycyna Pracy” 58 (4), 307-316
• [6] M. Morren, C.J. Yzermans, R.M.A. van Nispen, S.J.M. Wevers. The health of volunteer firefighters three years after a technological disaster. “Journal of Occupational Health”, 47, 2005, 523-532
• [7] K. S. Del Ben (2008) Posttraumatic stress disorder in firefighters: A proposed model of mediators and moderators [on-line]. Disertation Abstracts International: Section B: The Sciences and Engineering, 68 (8-B), 5563. Abstrakt z: PsycINFO Pozycja: 2008-99040-107
• [8] Corneil W., Beaton R., Murphy S., Johnson C., Pike K. (1999) Exposure to traumatic incidents and prevalence of posttraumatic stress symptomatology in urban firefighters in two countries. “Journal of Occupational Health Psychology”, 4(2), 131-141
• [9] J. Strelau, B. Zawadzki Psychologia różnic indywidualnych. W: J. Strelau, D. Doliński (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki. GWP, Gdańsk 2008 s.765-845
• [10] P. M. Howell (2007). Once more into the breach: Effective leadership, coping skills, and self-efficacy as mediators between traumatic experiences and the development of PTSD in firefighters [on-line]. Disertation Abstracts International: Section B: The Sciences and Engineering, 68 (2-B), 1308. Abstrakt z: PsycINFO Pozycja: 2007-99016-031
• [11] R.A. Bryant, R.M. Guthrie (2007) Maladaptive selfappraisals before trauma exposure predict posttraumatic stress disorder. “Journal of Consulting and Clinical Psychology”, 75 (5), 812-815
• [12] N. Ogińska-Bulik Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Źródła – Konsekwencje – Zapobieganie. DIFIN, Warszawa 2006
• [13] M. Heinrichs, D. Wagner, S. Walter, L. M. Soravia, D. R. Hellhammer, U. Ehlert (2005). Predicting Posttraumatic Stress Symptoms From Pretraumatic Risk Factors: A 2-Year Prospective Follow-Up Study in Firefighters. “American Journal of Psychiatry”, 162 (12), 2276-2286
• [14] T. Maruszewski, D. Doliński, W. Łukaszewski, M. Marszał-Wiśniewska Emocje i motywacja. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. s. 511-651. GWP, Gdańsk 2008
• [15] M. Morren, A. J. E. Dirkzwager, F.J.M. Kessels, C.J. Yzermans (2007). The influence of a disaster on the health of rescue workers: a longitudal study. “Canadian Medical Association Journal”, 176 (9), 1279-1283
• [16] Z. Szubert, W. Sobala Zdrowotne przyczyny odejścia ze służby strażaków jednostek ratowniczo-gaśniczych. „Medycyna Pracy”, 53 (4)2002, 291-298