Rola Turcji w przesyle gazu ziemnego z regionu Morza Kaspijskiego, Azji Środkowej oraz Bliskiego Wschodu do państw Unii Europejskiej

• Autorzy: Voytyuk O.

Warianty tytułu

EN

The role of Turkey in the transit of natural gas from the Caspian Sea region, Central Asia, and Middle East to the EU countries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Położenie geograficzne Turcji w ostatnim dziesięcioleciu zaczyna odgrywać coraz większą rolę. Znajdując się na skrzyżowaniu szlaków przesyłowych biegnących z Azji i Bliskiego Wschodu do Europy, Turcja przykuwa uwagę światowych potęg. W XXI wieku nasiliła się rywalizacja o dostęp do surowców w różnych regionach świata, co jednocześnie skomplikowało stosunki energetyczne Unii Europejskiej z Rosją - głównym dostawcą gazu ziemnego na rynki europejskie. Rosja, aby nie stracić tak ogromnego europejskiego rynku zbytu zaczęła budownictwo nowych rurociągów, omijających państwa tranzytowe, takie jak Ukraina czy Białoruś, czyli bezpośrednio od dostawcy do odbiorcy (np. Nord Stream). Natomiast Unia Europejska, zdając sobie sprawę z tego jak mocno jest zależna od jednego dostawcy, zaczęła szukać nowych tras transportu gazu ziemnego omijając terytorium Rosji i tym samym zmniejszając jej wpływ na politykę energetyczną Unii Europejskiej. W tej sytuacji Turcja stała się miejscem rywalizacji, ponieważ to na jej terytorium łączą się rurociągi z różnych regionów świata. Poza tym Turcja, korzystając z tak wygodnej pozycji geopolitycznej, też pragnie brać udział w polityce energetycznej, jako państwo tranzytowe. Pragnąc wywrzeć wpływ na przyszły rozkład tras gazociągów przez własne terytorium, Turcji już udało się nieco pokrzyżować europejskie i rosyjskie plany budownictwa gazociągów Nabucco i South Stream, poprzez podpisanie porozumienia z Azerbejdżanem o budownictwie gazociągu Transanatolijskiego (TANAP). Taka decyzja zmusiła Rosję do przyspieszenia budowy South Stream, a Unię Europejską do zmiany nazwy i trasy Nabucco na Nabucco-West i znacznego zminimalizowania kosztów budowy gazociągu. Poza tym Turcja liczy na współpracę w sektorze energetycznym z państwami bliskowschodnimi, jak Iran, Irak, w przyszłości również z Syrią. Mimo aktualnych wydarzeń na Bliskim Wschodzie (wojna w Syrii, konflikt pomiędzy Izraelem a Palestyną) Irak nie pozostawia planów na budowę i uruchomienie nowych ekonomicznie opłacalnych gazociągów biegnących z tego regionu przez Turcję do Unii Europejskiej.

EN

The geographical location of Turkey has in the last decade, begun to play an increasingly important role. Lying at the crossroads of transit routes running from Asia and the Middle East to Europe, Turkey attracts the attention of world powers. The twenty-first century has seen intensified competition for access to energy resources in different regions of the world, while EU energy relations with Russia - a major supplier of natural gas to European markets - have seen complications. Russia, not wanting to lose such a huge European market, began building new pipelines directly from themsupplier to the customer, bypassing transit countries such as Ukraine and Belarus ((or example, Nord Stream). However, the European Union, increasingly aware of just how much it depended on a single supplier, began to look for new natural gas transportation routes bypassing Russian territory and thereby reducing Russia's impact on EU energy policy. In this context, Turkey has become a local point of interest, because its territory connects pipelines from different regions of the world. Moreover, Turkey taking advantage of its geopolitically comfortable position also wants to be involved in energy policy as a transit state. Wishing to have an impact on the future distribution pipeline routes through its territory, Turkey has managed to somewhat thwart European and Russian plans for construction of the gas pipelines Nabucco and South Stream, by signing an agreement with Azerbaijan for construction of the Transanatolian pipeline (TANAP). Such a decision has forced Russia to speed up the construction of South Stream and the European Union to change Nabucco to Nabucco-West and significantly reduce the cost of building the pipeline. In addition Turkey counts on cooperation in the energy sector of Middle Eastern countries such as Iran, Iraq, and in the future Syria. Despite currently turbulent conditions in theMiddle East (the war in Syria, the conflict between Israel and Palestine), Turkey has not given up on plans for the construction and commissioning of new, economically viable pipelines running from the Middle East through Turkey to the European Union.

Słowa kluczowe

PL

Południowy Korytarz Gazowy; gazociąg; stosunki energetyczne

EN

Southern Gas Corridor; pipeline; energy relations

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 16, z. 1
• Strony: 89--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 54 poz., tab.

Twórcy

autor

Voytyuk O.

• Katedra Polityki Międzynarodowej, Instytut Historii i Nauk Politycznych, Uniwersytet w Białymstoku,

Bibliografia

• ABBASOW S., 08.08.2012 – Azierbajdżano-turkmienskije spory na Kaspii prodolżajutsia. http://armtoday.info/default.asp?Lang=_Ru&NewsID=71207&SectionID=0&RegionID=0&Date=08/09/2012&PagePosition=1.
• Aktiwnyje... 2011 – Aktiwnyje szagi Turcyji po obiespieczieniju energieticzeskoj biezopasnosti. http://www.rusorient.ru/page.php?vrub=rm&vparid=2073&vid=3597&lang=rus
• Ankara… 04.09.2012 – Ankara choczet stat’ posriednikom mieżdu Turkmienijej i Azerbejdżanom w woprosie spornychmiestorożdienij na Kaspii – SMI, http://www.vestikavkaza.ru/news/ Ankarakhochet-stat-posrednikom-mezhdu-Turkmeniey-i-Azerbaydzhanom-v-voprose-spornykhmestorozhdeniy.html.
• Arab…. 26.01.2004 – Arab gas pipeline agreement. http://www.gulfoilandgas.com/webprol/MAIN/Mainnews.asp?id=357.
• Arab Gas….2012 – Arab Gas Pipeline (AGP), Jordan, Syria, Lebanon, Egypt. http://www.hydrocarbons-technology.com/projects/arab-gas-pipeline-agp/
• Baku … 20.06.2012 – Baku i Aszhabad snowa wzialis’ za „Kiapaz”. http://www.ng.ru/cis/2012-06-20/7_kaspiy.html
• British …2012 – British Petroleum Statistical Review of World Energy, http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/globalbp/globalbp_uk_english/reports_and_publications/statistical_energy_review_2011/STAGING/local_assets/pdf/statistical_review_of_world_energy_full_report_2012.pdf
• Economic …24.03.2012 - Economic distress, not ideological fervor, is behind Sinai’s terror boom, http://www.haaretz.com/news/middle-east/economic-distress-not-ideological-fervor-is-behindsinai-s-terror-boom-1.420483.
• Energy…25.01.2012 – Energy Information Administration. Country Analysis Brief. Turkmenistan. http://www.eia.gov/countries/cab.cfm?fips=TX.
• GADŻIJEW A.G., 2011 – Glawnyje aspiekty energieticzeskoj stratiegii Turcyji. http://www.iimes.ru/rus/stat/2011/20-09-11a.htm.
• JERIOMIENKO A. i in., 05.10.2012 – Azerbajdżan: ekonomika z golowoju i demokratija z kliapom, «Dzerkalo tyżnia. Ukraina», http://dt.ua/ECONOMICS/azerbaydzhan_ekonomika_z_golovoyu_ i_demokratiya_z_klyapom-109913.html.
• KAMALOW I., 28.06.2007 – Energieticzeskije wojny w Priczornomorje i rosijsko-turieckie otnoszenija. http://www.inosmi.ru/world/20070628/235209.html
• KUZ’MICZIEW E., 12.03.2012 – Jużnyj potok porodit nowyje probliemy. http://www.wprr.ru/?rag=south-stream
• Kiapaz … 22.06. 2012 – Kiapaz ili Serdar? Wokrug woprosow o prinaleznosti miestorożdienija na szelfie Kaspija, http://www.casfactor.com/rus/news/3128.html
• Marszrut… 2012 – Marszrut gazoprowoda South Stream. http://south-stream.info/index.php?id=10&L=1%20%2Fprojects%2F...
• MEL’NYK J., 20.02.2011 – Perspektywy realizaciji projektu „Piwdennyj Potik”, jogo mozlywyj wplyw na energetycznu bezpeku Ukrainy. http://nomos.com.ua.content/view/350/86/.
• FATULLA A., 27.03.2012 – Bitwa za gazowyje rynki. http://inosmi.ru/middle_asia/20120327/189187401.html.
• Szaban …13.07.2012 – Szaban: sowmiestnaja razrabotka „Kiapaza” – luczszyj pyt’ rieszenija spora mieżdu Baku i Aszhabadom. http://www.kavkaz-uzel.ru/articles/209642/
• ALIYEV M., 02.05. 2007 – End of Russian Monopoly in Energy?! http://www.turkishweekly.net/news/44743/end-of-russian-monopoly-in-energy-.html.
• Blue… 2012 – Blue Stream Natural Gas Pipeline. http://www.offshore technology.com/projects/blue_stream/
• Capacity… 26.09.2012 – Trans Adriatic Pipeline Key Features. Capacity, http://www.trans-adriatic-pipeline.com/tap-project/key-features/capacity/.
• CIASTOŃ S., 26.09.2012 – Gazociąg Transkaspijski jest w interesie Azerbejdżanu i Turkmenistanu, http://ebe.org.pl/aktualnosci/europa/gazociag-transkaspijski-jest-w-interesie-azerbejdzanu-iturkmenistanu. html
• Energy Information Administration, Brief country profile. Turkey – October, 2006, http://www.eia.doe.gov/emeu/cabs/Turkey/Background.html.
• Gas… 03.10.2012 – Gas Interconnection Turkey–Bulgaria (ITB). http://www.mi.government.bg/en/themes/gas-interconnection-turkey-bulgaria-itb-913-347.html.
• Gazprom... 2012 – Gazprom, http://gazprom.ru/about/production/projects/pipelines/blue-stream/
• Geopolityka rurociągów. Współzależność energetyczna a stosunki międzypaństwowe na obszarze postsowieckim – 2008, pod red. E. Wycieszkiewicza, PISM 2008, str. 137–187.
• JAKÓBIK W., 06.08.2012 – SOCAR zamierza zdominować Korytarz Południowy. http://ebe.org.pl/aktualnosci/europa/socar-zamierza-zdominowac-korytarz-poludniowy.html.
• JAROSIEWICZ A., 18.07.2012 – Południowy Korytarz Gazowy Azerbejdżanu i Turcji. http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2012-07-18/poludniowy-korytarzgazowy-azerbejdzanu-i-turcji.
• ŁOSKOT A., Styczeń 2005 – Turcja – korytarz tranzytowy dla surowców energetycznych do UE? http://www.osw.waw.pl/sites/default/files/PRACE_17.pdf.
• MŁYNARSKI T., 2011 – Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku. Mozaika interesów i geostrategii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, str. 174–207.
• MODZELEWSKA I., 19.05.2012 – Skrócenie trasy gazociągu Nabucco. http://www.uniaeuropejska.org/skrocenie-trasy-gazociagu-nabucco.
• Nabucco... 28.06.2012 – Nabucco-West dostanie gaz od konsorcjum Shah Deniz. http://gazownictwo.wnp.pl/nabucco-west-dostanie-gaz-od-konsorcjum-shah-deniz,173443_1_0_0.html
• Nabucco…2012 – Nabucco-West Route. http://www.nabucco-pipeline.com/portal/page/portal/en/pipeline/route
• Nabucco-West… 03.10.2012 – Nabucco-West Pipeline Overview. http://www.nabucco-pipeline.com/portal/page/portal/en/pipeline/overview.
• Nowyje… 11.09.2012 – Nowyje gazowyje pieriegowory Irana, Turkmienistana I Turcyji. http://inozpress.kg/news/view/id/37188.
• Ostrzeżenie ... 22.11.2011 – Ostrzeżenie przed wojną na Morzu Kaspijskim. http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/ostrzezenie-przed-wojna-na-morzu-kaspijskim,191563.html
• Południowy... 20.07.2012 – Południowy Korytarz Gazowy Azerbejdżanu i Turcji. http://nowa-energia.com.pl/2012/07/20/poludniowy-korytarz-gazowy-azerbejdzanu-i-turcji/
• Russians...14.10.2008 – Russians Build Turkey-Syria Pipeline. http://kommersant.com/p-13396/pipeline_construction/.
• RYBCZYŃSKI A., 11.01.2012 – Azerbejdżan – Turcja. Nie czekali na Nabucco. http://www.gazetapolska.pl/13053-azerbejdzan-%E2%80%93-turcja-nie-czekali-na-nabucco.
• SOCCOR V., 03.08.2012 – Trans-Adriatic Pipeline Project Considers Reconfiguration in TANAP’s Wake, http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1&tx_ttnews[tt_news]=3972.
• South… 19.04.2012 – South Stream Construction to Be Launched in December – Putin. http://www.novinite.com/view_news.php?id=138655.
• Trans Adriatic…26.09.2012 –Trans Adriatic Pipeline Project Plan. http://www.trans-adriatic-pipeline.com/tap-project/project-plan/.
• Trans... 26.09.2012 – Trans Adriatic Pipeline Concept. http://www.trans-adriatic-pipeline.com/tap-project/concept/.
• Transcaspian…19.11.1999 –Transcaspian gas pipeline accord signed. http://www.hri.org/news/balkans/rferl/1999/99-11-19.rferl.html#13.
• Turcja… 22.09.2012 – Turcyja razreszyt transit gaza w Ewropu iz liuboj strany, w tom czisle iz Irana. http://www.rusorient.ru/page.php?vrub=lenta&vid=1316
• Turcja... 18.07.2012 – Turcja rzuca rękawicę Gazpromowi. http://www.ekonomia24.pl/artykul/930203.html
• Turkmenistan... 2005 – Turkmenistan. Historia – Społeczeństwo – Polityka, pod red. T. Bodio, Warszawa, 2005, str. 123.
• VOYTYUK O., 2012 – Potencjał energetyczny państw Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytet w Białymstoku, Białystok, str. 216.
• WASZKIEWICZ A., 23.08.2012 – Nowe szlaki jedwabne. http://www.new.org.pl/2012-08-23,nowe_szlaki_jedwabne.html
• WATKINS E., 20.11.2007 – Greece-Turkey gas pipeline link inaugurated. http://www.ogj.com/articles/2007/11/greece-turkey-gas-pipeline-link-inaugurated.html.
• WOLSKA J., 19.09.2011 – Turkmeńska era wielkiego odrodzenia. http://www.stosunkimiedzynarodowe.pl/turkme%C5%84ska-era-wielkiego-odrodzenia
• Wopros… 22.09.2012 – Wopros o tranzitie turkmienskogo gaza czerez Iran w Turciju ostajotsia nie soglasowanym, http://armenianreport.com/pubs/41388.
• Wybuch... 28.06.2012 – Wybuch gazociągu łączącego Iran i Turcję. http://wyborcza.biz/biznes/1,100896,12035424,Wybuch_gazociagu_laczacego_Iran_i_Turcje.html