Ocena oddziaływania autostrady na organizację rolniczej przestrzeni produkcyjnej

• Autorzy: Dzikowska T.

Warianty tytułu

EN

The influence of a higway on agricultural production areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem głównym pracy było zbadanie wpływu autostrady na organizację rolniczej przestrzeni produkcyjnej w przypadkach modernizacji autostrady i jej nowej lokalizacji. Pozostałe cele to zestawienie ekonomicznych mierników służących szacowaniu wielkości odszkodowań z tytułu niekorzystnych zmian w gospodarstwie rolnym oraz określenie zapotrzebowania na prace urządzeniowo-rolne. Badania przeprowadzono w 3 wybranych gminach (województwo opolskie i lubuskie) na trzech poziomach szczegółowości - dla gminy, obrębu ewidencyjnego oraz dla każdego gospodarstwa "dotkniętego" lokalizacją autostrady. W analizach zastosowano metody opisowe, graficzne, porównawcze i ekonomiczne. Uzyskane wyniki wyraźnie wskazują na grupy przestrzennych i gospodarczych oddziaływań autostrady, które występują zawsze, losowo albo ulegają szczególnie niekorzystnemu nasileniu w przypadku nowej lokalizacji autostrady. Praca jest propozycją analizy struktur przestrzennych i gospodarczych rolniczej przestrzeni produkcyjnej w wybranych gminach dla dwóch dominujących sposobów lokalizacji autostrad w Polsce. Dodatkowe zróżnicowanie gmin pod względem lesistości, struktury władania oraz układu pól rolniczych pozwoliło na porównawcze zestawienie wyników wraz z propozycją prac urządzeniowo-rolnych, pozwalających zredukować negatywny wpływ autostrady. Wyniki te można wykorzystać w procesie wstępnego określania wpływu inwestycji liniowych na podobne obiekty powierzchniowe. Przyjęta metodyka może stanowić podstawę szacowania odszkodowań dla rolników z tytułu uszczerbku spowodowanego lokalizacją autostrady.

EN

The main aim of this paper is to gauge the influence on the organization of agriculture space caused by modernizing or relocating highways. The additional aims are to list the economical measurements which are used to estimate the magnitude of compensation for negative changes in farmland and to define need for arrangement-agricultural works. The research was conducted in 3 chosen boroughs (opolskie and lubuskie) on three levels: whole boroughs; record areas and farms influenced by the localization of highway. There were descriptive, graphical, comparative and economical methods used in the analyzes. The results show that there are certain special and economical effects connected with the presence of highways. Some effects appear always, some randomly and some may intensify when the highway is relocated. This paper is an analyze of spatial and economical structures of agriculture productive space in chosen boroughs for two dominant ways of localization highways in Poland. The described boroughs are diverse for a sake of property structure, amount of forests and pattern of farm fields. This gives an opportunity to compare results with propositions of arrangement-agricultural works which shall reduce the negative effects of highways. The results can be used in first process of determining the influence which have linear investments on area objects. The method used in the paper may be useful while estimating compensations for farmers whose fields lay in the neighborhood of highway.

Słowa kluczowe

PL

prace urządzeniowo-rolne; oddziaływanie przestrzenne i gospodarcze autostrad na otoczenie; sposób lokalizacji autostrady; przestrzenna organizacja gospodarstw rolnych

EN

arrangement-agricultural works; spatial and economical influence of highways; way how highway is localized

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 5, nr 1-2
• Strony: 17--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 55 poz., tab.

Twórcy

autor

Dzikowska T.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Katedra Planowania i Urządzania Terenów Wiejskich,

Bibliografia

• 1. Banat J., 1999. Zmiany struktury gospodarstw jako skutek budowy autostrad, XII Sympozjum Naukowe Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich – Instrumentalizm rozwoju obszarów wiejskich ZN Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 68.
• 2. Banat J., Szłapa A., 1998. Skutki przestrzenne budowy autostrady na terenach o rozdrobnionej strukturze gospodarstw rolnych ZN AR w Krakowie, ser. Sesja Naukowa, 59, Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich.
• 3. Bartkowicz B., Bartkowicz T., 1998. Oddziaływania autostrad na zagospodarowanie przestrzenne w obszarze potencjalnych oddziaływań [w:] Wytyczne wykonywania ocen oddziaływania autostrad na środowisko cz. II, ABiEA Warszawa.
• 4. Curzydło J. Zagrożenia motoryzacyjne i konflikty autostradowe w Polsce Aura nr 2/1998.
• 5. Curzydło J., 1999. Zanieczyszczenia ołowiem, kadmem i cynkiem gleb oraz upraw rolnych wzdłuż dróg i projekty rolniczego zagospodarowania terenów przydrożnych, Międzynarodowe Seminarium Ekologiczne Przejścia dla zwierząt wolno żyjących i przydrożne pasowe zadrzewienia – niezbędnym składnikiem nowoczesnych inwestycji transportowych ( autostrady i linie kolejowe ) Kraków.
• 6. Curzydło J., Curzydło M., Gałka A., Kostuch R., Mundała P., 1999. Wpływ pasowych zadrzewień przydrożnych na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń motoryzacyjnych. Międzynarodowe Seminarium Ekologiczne, Przejścia dla zwierząt wolno żyjących i przydrożne pasowe zadrzewienia – niezbędnym składnikiem nowoczesnych inwestycji transportowych (autostrady i linie kolejowe) Kraków.
• 7. Dietl J., 1979. Założenia metodologiczne badań organizacji przestrzennej obszarów wiejskich FAO [w:] Organizacja przestrzenna obszarów wiejskich Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN zeszyt nr 101, PWN Warszawa.
• 8. Dubel K., 1999. „Autostrada a Park Krajobrazowy ‘Góra Św. Anny’” Międzynarodowe Seminarium Ekologiczne Przejścia dla zwierząt wolno żyjących i przydrożne pasowe zadrzewienia – niezbędnym składnikiem nowoczesnych inwestycji transportowych (autostrady i linie kolejowe) Kraków.
• 9. Dzikowska T., 2000. Autostrada – szansa i zagrożenie w rozwoju regionów przygranicznych. Konferencja Szanse rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza polsko – ukraińskiego, Lublin.
• 10. Dzikowska T., 1998. Skutki budowy autostrad w strukturze organizacyjnej przestrzeni rolniczej na przykładzie przebiegu autostrady A-2 przez obręb Jordanowo w gm. Świebodzin. Zeszyty Naukowe Nr 343 Akademii Rolniczej we Wrocławiu.
• 11. Dzikowska T., 2000. Wpływ modernizacji autostrady na sieć dróg transportu rolniczego. Zeszyty Naukowe Nr 379 Akademii Rolniczej we Wrocławiu.
• 12. Dzikowska T., 2000. Zmiana kształtu gospodarstwa rolnego „dotkniętego” autostradą. Zeszyty Naukowe Nr 379 Akademii Rolniczej we Wrocławiu.
• 13. Harasimowicz S., Autostrady a wartość dochodowa gruntów rolnych na przykładzie wybranego odcinka autostrady A-4 Aura nr 4/1998a.
• 14. Harasimowicz S., Ocena oddziaływania autostrady na grunty rolne. Przegląd Geodezyjny nr 6/1998b.
• 15. Harasimowicz S., Mazur R., Wpływ długości pola na koszty jego uprawy, XII Sympozjum Naukowe Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich – Instrumentalizm rozwoju obszarów wiejskich ZN Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 68, 1999a.
• 16. Harasimowicz S., Mazur R., Wpływ odległości między drogami na koszty uprawy pola, XII Sympozjum Naukowe Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich – Instrumentalizm rozwoju obszarów wiejskich ZN Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 68, 1999b.
• 17. Harasimowicz S., Mazur R., 1999c. Zasady doboru dostępności do pola z dróg, XII Sympozjum Naukowe Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich – Instrumentalizm rozwoju obszarów wiejskich ZN Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 68.
• 18. Hopfer A., Cymerman R., Nowak A., 1982. Ocena i waloryzacja gruntów wiejskich PWRiL Warszawa.
• 19. Hopfer A., Kobyłecki A., śebrowski W., 1980. Kształtowanie sieci dróg na terenach wiejskich. PWRiL Warszawa.
• 20. Hopfer A., Marcinkowska I., 1997. Modelowe (schematyczne) rozwiązania redystrybucji przestrzennej gruntów ‘poruszonych’ przez autostradę, materiały konferencyjne XIV Sesji Naukowo-Technicznej z cyklu Aktualne zagadnienia w geodezji nt. Obsługa geodezyjno – prawna autostrad, Nowy Sącz.
• 21. Hopfer A., Urban M., 1975. Geodezyjne urządzenia terenów rolnych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa.
• 22. Kostrowicki J., 1979. Organizacja przestrzenna obszarów wiejskich (uwagi wstępne) [w:] Organizacja przestrzenna obszarów wiejskich Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN zeszyt nr 101, PWN Warszawa.
• 23. Kręgielewski R., 1980. Ocena ekonomiczna szkód wyrządzanych środowisku przez transport Międzynarodowy Rocznik Transportu „Ochrona środowiska a transport” WKŁ, Warszawa.
• 24. Lenartowicz K., 1998. Oddziaływanie autostrady na krajobraz [w:] Wytyczne wykonywania ocen oddziaływania autostrad na środowisko cz. II, ABiEA Warszawa.
• 25. Marcinkowska I., 1998. Wykorzystanie metody wskaźnikowej do oceny zapotrzebowania obszaru na prace urządzeniowo-rolne związane z budową autostrad ZN AR w Krakowie, ser. Sesja Naukowa, 59, Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich.
• 26. Mielewczyk S., 1999. Badanie parceli – wzorca gruntu ornego, XII Sympozjum Naukowe Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich – Instrumentalizm rozwoju obszarów wiejskich ZN Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 68.
• 27. Noga K., 1997a. Kryteria określania potrzeb przeprowadzenia prac scaleniowych i wymian gruntów w zasięgu oddziaływania autostrady [w:] Metodyka oceny oddziaływania autostrady na grunty rolne i leśne Szkoła Wiedzy o Terenie Akademii Rolniczej w Krakowie.
• 28. Noga K., 1997b. Prace urządzeniowo-rolne w procesie budowy autostrad ZN Akademii Rolniczej we Wrocławiu Nr 312.
• 29. Noga K., 1999. Sposób realizacji szczegółowego projektu scalenia gruntów w zasięgu oddziaływania autostrady, XII Sympozjum Naukowe Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich – Instrumentalizm rozwoju obszarów wiejskich ZN Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 68.
• 30. Noga K., Schilbach J., 1997a. Ocena oddziaływania autostrad na grunty rolne [w:] Wpływ autostrad i dróg szybkiego ruchu na grunty rolne i leśne zeszyt nr 2, Biuletyn Regionalny Zakładu Doradztwa Rolniczego nr 316, Akademia Rolnicza im. H. Kołłątaja w Krakowie.
• 31. Noga K., Schilbach J., 1997b. Wstępne prace techniczne konieczne do opracowania oceny oddziaływania autostrad na grunty rolne i leśne [w:] Wpływ autostrad i dróg szybkiego ruchu na grunty rolne i leśne zeszyt nr 1, Biuletyn Regionalny Zakładu Doradztwa Rolniczego nr 316, Akademia Rolnicza im. H. Kołłątaja w Krakowie.
• 32. Nuscheler E., 1986. Flächenbeanspruchende Grossbauvorhaben [w:] „100 Jahre Flurbereinigung in Bayern 1886 – 1986” Herausgegeben vom Bayerischen Staatsministerium für Ernährung Landwirtschaft und Forsten, München.
• 33. Ocena oddziaływania autostrady A-2 na grunty rolne i leśne w województwie zielonogórskim, Wojewoda Zielonogórski 1995.
• 34. Ocena oddziaływania autostrady A-4 na grunty rolne i leśne w województwie opolskim, Wojewoda Opolski 1995.
• 35. Osiecka A., 2000. Kształtowanie się rynku nieruchomości na obszarze objętym inwestycją strategiczną – budową autostrady A-1 IX Konferencja Rzeczoznawców Majątkowych Gospodarowanie nieruchomościami na terenach wiejskich Toruń.
• 36. Pijanowski Z., 1998. Oddziaływanie autostrad na otoczenie w zakresie zajęcia terenu, rozdzielenia wspólnot i własności [w:] Wytyczne wykonywania ocen oddziaływania autostrad na środowisko cz. II, ABiEA Warszawa.
• 37. Ratyńska H., Szwed W., 1999. Rola i kryteria kształtowania roślinności drzewiastej oraz zielnej wzdłuż autostrad Międzynarodowe Seminarium Ekologiczne Przejścia dla zwierząt wolno żyjących i przydrożne pasowe zadrzewienia – niezbędnym składnikiem nowoczesnych inwestycji transportowych (autostrady i linie kolejowe) Kraków.
• 38. Richling A., Solon J., 1996. Ekologia krajobrazu Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 39. Sanek A., 1999. Autostrada a istniejące elementy uzbrojenia terenu, XII Sympozjum Naukowe Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich – Instrumentalizm rozwoju obszarów wiejskich ZN Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 68.
• 40. Siuta J., 1996. Podstawy szacowania ekonomicznego uszczerbku w produkcji rolnej na gruntach przyległych do autostrad i dróg szybkiego ruchu. Maszynopis powielony.
• 41. Skorupka M., 1995. Problematyka pozyskiwania nieruchomości pod budowę autostrady w aspekcie wykorzystania procesów scalenia i wymiany gruntów Prace naukowe Konferencje z 5. Problemy urządzeniowo-rolne i leśne związane z budową autostrad w Polsce Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej Warszawa.
• 42. Stasiak A., 1979. Planowanie przestrzenne obszarów wiejskich w Polsce w Organizacja przestrzenna obszarów wiejskich Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN zeszyt nr 101, PWN, Warszawa.
• 43. Thoř V., Liberko M., 1980. Planowanie i projektowanie układów osiedleńczych pod kątem ochrony ludności przed negatywnym wpływem transportu lądowego Międzynarodowy Rocznik Transportu Ochrona środowiska a transport WKŁ, Warszawa.
• 44. Tkocz J., 1998. Organizacja przestrzenna wsi w Polsce Wyd. Uniwersytetu Śląskiego Katowice.
• 45. Tracz M., Bohatkiewicz J., Stręk J., 1998. Wytyczne wykonywania ocen oddziaływania autostrad na środowisko” cz. I, ABiEA Warszawa.
• 46. Urban M., 1979. Niektóre elementy badań niezbędne w planowaniu przestrzennej organizacji obszarów wiejskich w Organizacja przestrzenna obszarów wiejskich Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN zeszyt nr 101, PWN, Warszawa.
• 47. Wasilewska B., 1995. Problem zakłócenia struktury powierzchniowej i przestrzennej gospodarstw przeciętych trasą szybkiego ruchu na przykładzie wsi Kazuń Nowy Prace Naukowe PW ser. Geodezja 33.
• 48. Wasilewska B., 1997. Wykorzystanie teorii modelowania jako narzędzia przewidywania skutków projektowanych inwestycji liniowych na obszarach rolnych ZN Akademii Rolniczej we Wrocławiu Nr 312.
• 49. Wasilewska B., 1999. Zastosowanie teorii modelowania do przewidywania skutków realizacji Programu Budowy Autostrad na przykładzie wybranego obiektu, XII Sympozjum Naukowe Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich – Instrumentalizm rozwoju obszarów wiejskich ZN Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 68.
• 50. Wilkowski W., 1995. Wielokryterialna metoda oceny wpływu autostrady na gospodarstwa rolne Prace Naukowe PW ser. Geodezja 33.
• 51. Wójcicki T., 1995. Drogi a ochrona gruntów, przyroda i planowanie przestrzenne Prace naukowe Konferencje z 5. Problemy urządzeniowo-rolne i leśne związane z budową autostrad w Polsce Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej Warszawa.
• 52. Wybrane metody matematycznej analizy stosowane w urządzaniu przestrzeni rolniczej pod red. Hopfera A., 1991. Skrypty Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, wyd. ART. Olsztyn.
• 53. Zajączkowski K., 1999. Dobór drzew i krzewów do zadrzewień towarzyszących autostradom przebiegającym przez tereny rolnicze Międzynarodowe Seminarium Ekologiczne Przejścia dla zwierząt wolno żyjących i przydrożne pasowe zadrzewienia – niezbędnym składnikiem nowoczesnych inwestycji transportowych (autostrady i linie kolejowe) Kraków.
• 54. Zedler J., 1995. Aspekty urządzeniowo-rolne w połączeniu z realizacją wielkich przedsięwzięć w Bawarii Prace Naukowe PW ser. Geodezja 33.
• 55. Żebrowski W., 1995. „Autostrady a transport w rolnictwie” Prace naukowe Konferencje z 5. Problemy Urządzeniowo-rolne i leśne związane z budową autostrad w Polsce Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej Warszawa.