Analiza dokładności pomiarów sytuacyjnych wykonywanych metodą biegunową oraz domiarów prostokątnych

• Autorzy: Doskocz A.

Warianty tytułu

EN

Analysis of the horizontal accuracy of the polar and the orthogonal survey methods

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Współczesne technologie wyznaczania położenia punktów sytuacyjnych są w ogromnej mierze zautomatyzowane i opierają się na metodach: bezpośrednich pomiarów terenowych, technikach satelitarnych, fotogrametrycznych lub przetwarzania graficzno-numerycznego istniejących opracowań kartograficznych. Niezmiernie ważną w procesie pozyskiwania danych sytuacyjnych do opracowywania map wielkoskalowych (obecnie w zasadzie w formie cyfrowej) lub realizacji innych przedsięwzięć gospodarczych jest kwestia ich dokładności, co w praktyce sprowadza się do respektowania przepisów prawnych oraz zastosowania standardów technicznych obowiązujących w dziedzinie geodezji i kartografii. W niniejszej pracy odniesiono się do dokładności wyznaczenia położenia punktów sytuacyjnych w wyniku bezpośrednich pomiarów terenowych metodą biegunową i metodą domiarów prostokątnych. Dokładność pomiarów sytuacyjnych skonfrontowano z wymogami obowiązującej instrukcji G-4 oraz zaleceniami zawartymi w projekcie instrukcji G-4. Przeprowadzone badania potwierdziły wysoką dokładność (określoną względem najbliższych punktów poziomej osnowy geodezyjnej) szczegółowych pomiarów sytuacyjnych realizowanych z wykorzystaniem współczesnych tachimetrów elektronicznych. Współczesne pomiary sytuacyjne wykonywane tachimetrem elektronicznym zapewniają wyznaczenie położenia pikiety, w zakresie szczegółów sytuacyjnych I grupy dokładnościowej przy ich starannej identyfikacji, z dokładnością rzędu 0,03 ÷ 0,05 m. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono także, iż możliwe jest wyznaczanie położenia szczegółów sytuacyjnych I grupy dokładnościowej (przy ich starannej identyfikacji) metodą domiarów prostokątnych z dokładnością nie gorszą niż 0,05 m (względem punktów dowiązania pomiaru). Jednakże ze względu na dużą pracochłonność ortogonalnych pomiarów szczegółowych i znikomą możliwość automatyzacji zarówno pomiarów, jak i zapisu ich wyników – w przypadku pomiarów sytuacyjnych (zwłaszcza tych realizowanych na terenach zurbanizowanych) uzasadnione jest stosowanie metody domiarów prostokątnych jedynie jako metody uzupełniającej; wykorzystywanej w niewielkim zakresie w stosunku do dominującej w pomiarach sytuacyjnych metody biegunowej (wykonywanej z zastosowaniem instrumentów typu total station).

EN

Present technologies of determination of position a topographic points in a huge measure are automated and are based on methods: direct land measurements, satellite or photogrammetric techniques or the methods of graphical-and-digital processing of existing cartographical works. In the process of producing of large scale map data (at present in digital form) or realization of different economic tasks, is the most important matter of their accuracy. This means in practice respecting the legal recipes as well as use of technical standards valid in field of geodesy and cartography. This paper presents the analysis of accuracy of position determination of topographic points using direct measurements of the polar and the orthogonal methods. Accuracy of topographic survey was confronted with requirements of valid G-4 Instruction as well as recommendations contained in draft of (new) G-4 Instruction. Performed investigations confirmed high accuracy (with respect to the closest points of horizontal geodetic control network) of detailed topographic surveys realized with contemporary electronic tacheometers. Present topographic surveys with a total station provide the determination of topographic point (from 1st accuracy group with the careful their identification) with the accuracy of 0,03 ÷ 0,05 m. Conducted investigations confirmed also that it is possible to determinate topographic features the 1st accuracy group (with the careful identification) realized with the orthogonal method survey with the accuracy not worse than 0,05 m (with respect to points of the control network). However according to large time absorbing of detailed surveys of the orthogonal method and scarce possibility of automation, both the measurements and record of their results - in case of topographic surveys (especially these realized on urban areas) the applying the orthogonal method will be well-founded only as supplementary method. This method is used in a small range in relation to predominant in topographic surveys of the polar method (realized with the total station instruments).

Słowa kluczowe

PL

G-4; pomiar sytuacyjny; total station; metoda biegunowa i ortogonalna

EN

G-4; topographic survey; total station; polar and orthogonal methods

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 7, nr 3
• Strony: 47--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., il.

Twórcy

autor

Doskocz A.

• Katedra Geodezji Szczegółowej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie,,

Bibliografia

• Beluch J., 1999. Accuracy aspect of the densification of geodetic network by means of free stations. Geodezja i Kartografia, T. XLVIII, Z. 1-2, 19-37.
• Dąbrowska D., Dąbrowski W., Lewandowicz E., Nojak J., Wierciński T., 1995a. Sytuacyjna mapa numeryczna z pomiarów bezpośrednich - pierwsze doświadczenia nauczania technologii, [w:] V Konferencja Naukowo-Techniczna - Systemy Informacji Przestrzennej. Warszawa 9-10 listopada, 339-342.
• Dąbrowska D., Dąbrowski W., Lewandowicz E., Nojak J., Wierciński T., 1995b. Propozycja nauczania technologii mapy numerycznej z pomiarów bezpośrednich. Streszczenie referatu, [w:] Materiały Seminarium p.t. - Wspomaganie komputerowe nauczania przedmiotów komunikacyjnych i geodezyjnych na Wydziałach Budownictwa Lądowego. Gliwice 16-17 listopada, "50-lecie Politechniki Śląskiej", s. 81.
• Dąbrowski W. i in., 1992. Osnowa odtwarzalna III klasy m. Bielsko-Biała zrealizowana z wykorzystaniem techniki GPS. Prz. Geod. Nr 5, 9-11.
• Dąbrowski W., Dorzak A., 1997. Perspektywy rozwoju technologii osnów odtwarzalnych w świetle 12-letnich doświadczeń Zesz. Nauk. AR Wrocław, Seria: Geodezja i Urządzenia Rolne XIV, Nr 324, 99-112.
• Dąbrowski W., Dąbrowska D., Lewandowicz E., Wierciński T., 1998. Doświadczalne wyznaczenie dokładności mapy numerycznej z pomiarów bezpośrednich. [w:] VIII Konferencja Naukowo-Techniczna - Systemy Informacji Przestrzennej. Warszawa 19-21 maja, Tom 1, 99-102.
• Dąbrowski W., Doskocz A., 2000. Osnowy za mało dokładne. GEODETA Nr (62) 7, 68-69.
• Doskocz A., 2005a. Analiza dokładności obliczenia pola powierzchni ze współrzędnych. Prz. Geod. Nr 4, 3-6.
• Doskocz A., 2005b. Ekspertyza dotycząca zasad i dokładności pomiarów wykonywanych metodą biegunową i metodą domiarów prostokątnych przy pomocy nowoczesnego sprzętu pomiarowego oraz zasad wykorzystywania wyników tych pomiarów dla potrzeb ewidencji gruntów i budynków w nawiązaniu do obowiązującej instrukcji G-4. Maszynopis powielony (62 s.), Opracowanie wykonane na zamówienie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii z siedzibą w Warszawie.
• Hatowska D., 1994. Osnowa pomiarowa dla celów pomiarów szczegółowych przy pomocy Total Station, [w:] Konferencja Naukowo-Techniczna - Automatyzacja procesu pozyskiwania danych i tworzenia mapy cyfrowej. Olsztyn - Kikity 11-12 marca, 6 s.
• Instrukcja techniczna G-1. Pozioma osnowa geodezyjna. GUGiK.
• Instrukcja techniczna G-4. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe. GUGiK.
• Kluźniak S., 1954. Geodezja. Tom I. PWN, Warszawa.
• Latoś S., 2000. O potrzebie i kierunkach zmian niektórych przepisów w zakresie poziomych osnów geodezyjnych i szczegółowych pomiarów sytuacyjnych. Prz. Geod. Nr 3, 3-8.
• Leśniok H., 1979. Wykłady z geodezji I. Tom 1. PWN, Warszawa.
• Lizończyk M., 2000. Nominalna dokładność instrumentów pomiarowych a ich dokładność użytkowa - rozważania związane z lekturą normy PN/ISO 8322, Prz. Geod. Nr 3, 15-17.
• Opracowanie, 2000. Opracowanie Redakcji Magazynu: Tachimetry elektroniczne. GEODETA Nr (67) 12, 43-49.
• Opracowanie, 2001. Opracowanie Redakcji Magazynu: Kup pan tachimetr. GEODETA Nr (79) 12, s. 13-19.
• Projekt, 2001a. Projekt Instrukcji technicznej G-2. Szczegółowa pozioma i wysokościowa osnowa geodezyjna i przeliczenia współrzędnych między układami. Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• Projekt, 2001b. Projekt Instrukcji technicznej O-1/O-2: Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych. Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• Projekt, 2002. Projekt Instrukcji technicznej G-4: Pomiary sytuacyjne i wysokościowe. Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• Pudło M., 2004. Rok nowych tachimetrów. GEODETA Nr (115) 12, 41-48.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wew. i Administracji z dnia 24 marca 1999 r. w sprawie standardów technicznych dotyczących geodezji, kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie (Dz. U. Nr 30, poz. 297).