Model przestrzenny odchyłek geometrycznych powierzchni swobodnych wyznaczanych w pomiarach współrzędnościowych

• Autorzy: Poniatowska M.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pomiary współrzędnościowe są źródłem cyfrowych danych w postaci współrzędnych punktów pomiarowych o dyskretnym rozkładzie na mierzonej powierzchni. Odchyłki geometryczne powierzchni swobodnych wyznacza się w każdym punkcie, jako odchyłki normalne tych punktów od powierzchni nominalnej (modelu CAD). Różne źródła błędów w procesie wytwarzania powodują powstawanie odchyłek o odmiennym charakterze, deterministycznym i losowym. W artykule przedstawiono dyskusję nad modelem statystycznym odchyłek, teoretyczne podstawy testowania przestrzennej zależności danych pomiarowych oraz wyniki badań symulowanych odchyłek geometrycznych, polegających na testowaniu ich autokorelacji przestrzennej za pomocą statystyki Morana.

EN

Coordinate measurements are the source of digital data in the form of coordinates of the measurement points of a discrete distribution on the measured surface. The geometric deviatons of free-form surfaces are determined as normal deviations of these points from the nominal surface (the CAD model). Different sources of errors in the manufacturing process results in deviatons of different character, deterministic and random. Geometric deviatons of 3D free-form surfaces may be treated as a spatial process, and spatial data analysis methods can be applied in order to conduct research on the relationship among them. The paper presents considerations on a spatial process and on a model of deviations, theoretic bases for testing spa-tial dependences of measurement data as well as the results of tests on simulated geometric deviations involving testing their spatial autocorrelation with the use of the Moran's / statistics.

Słowa kluczowe

PL

pomiary współrzędnościowe; odchyłki geometryczne; powierzchnia swobodna

EN

coordinate measurements; geometric deviations; free-form surface

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT ; Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego
• Czasopismo: Przegląd Mechaniczny
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 10
• Strony: 21--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., il.

Twórcy

autor

Poniatowska M.

• Zakład Inżynierii Produkcji Politechniki Białostockiej

Bibliografia

• 1. Ratajczyk E.: Współrzędnościowa technika pomiarowa. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005.
• 2. PN-EN ISO 1101:2006. Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS) - Tolerancje geometryczne: Tolerancje kształtu, kierunku, położenia i bicia.
• 3. Poniatowska M.: Characteristics of geometric errors determined using discrete measurement data. Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji, Vol. 28, 2008, pp. 52 - 58.
• 4. Getis A.: Reflections on spatial autocorrelation. Regional Science and Urban Economics, Vol. 37, 2007, pp. 491 -496.
• 5. Cliff A.D., Ord J.K.: Spatial Processes. Models and Applications. Pion Ltd, London 1981.
• 6. Kopczewska K.: Ekonometria i statystyka przestrzenna. CeDeWu, Warszawa 2007.
• 7. Whitehouse D.J.: Handbook of Surface Metrology. Institute of Physics Publishing, Bristol 1994.
• 8. Henebry G.M.: Spatial model error analysis using autocorrelation indices. Ecological Modeling, Vol. 82, 1995, pp. 75-91.
• 9. Anselin L.: Under the hood. Issues in the specification and interpretation of spatial regression models. Agricultural Economics, Vol. 27, 2002, pp. 247 - 267.
• 10. Upton G.J.G., Fingleton B.: Spatial Data Analysis by Example. Vol. 1, John Willey & Sons, New York 1985.
• 11. Poniatowska M., Werner A.: Fitting spatial models of geometric deviations of free-form surfaces determined in coordinate measurements. Metrology and Measurement Systems 2010, Vol. XVII, No. 4, pp. 599 - 610.
• 12. Poniatowska M.: Research on spatial interrelations of geometric deviations determined in coordinate measurements of free-form surfaces. Metrology and Measurement Systems, Vol. XVI No. 3, 2009, pp. 501 - 510.