Odporność termo-olejowo modyfikowanego drewna na działanie grzybów pleśniowych

• Autorzy: Fojutowski A. , Kropacz A. , Noskowiak A.

Warianty tytułu

EN

The resistance of thermo-oil modified wood to mould fungi

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Drewno o wysokiej wilgotności łatwo ulega zapleśnieniu. Grzyby strzępkowe (pleśniowe) pogarszają estetykę wyglądu drewna oraz stwarzają zagrożenie dla środowiska i zdrowia osób. Jest to jedna z przyczyn niechętnego stosowania wyrobów z drewna w budownictwie w warunkach potencjalnego narażenia na oddziaływanie wysokiej wilgotności. W celu zmniejszenia tych zagrożeń wprowadza się do drewna fungicydy, ograniczające możliwości zaatakowania drewna przez grzyby. Fungicydy mogą jednak także stwarzać zagrożenia ekotoksykologiczne w fazie użytkowania drewna, a także recyklingu. Alternatywą jest termomodyfikacja drewna, doprowadzona w ostatnich latach do fazy produkcji przemysłowej. Drewno modyfikowane termicznie, wykazuje korzystne cechy użytkowe jak np. mniejsza higroskopijność, większa stabilność wymiarowa niż drewno naturalne, a także poprawa odporności na działanie grzybów podstawczaków, rozkładających drewno. Zmiany właściwości drewna zależą silnie od warunków prowadzenia procesu termicznej modyfikacji. Celem pracy było rozpoznanie wpływu wykonanej w Instytucie Technologii Drewna w Poznaniu termomodyfikacji oraz modyfikacji termicznej i nasycenia olejem naturalnym drewna bielu sosny i brzozy na jego odporność na działanie grzybów pleśniowych. Badaniami mikologicznymi objęto laboratoryjne rozpoznanie działania na badane drewno czystych kultur gatunków grzybów wywołujących głównie zmiany estetyczne tj. powodujących pleśnienie drewna. Odporność drewna na działanie grzybów pleśniowych badano metodą stosowaną w budownictwie. Badawcze i kontrolne próbki, umieszczone na podłożu solno-agarowym, narażano przez 4 tygodnie na działanie dwóch zestawów grzybów tj. mieszaniny czystych kultur grzybów: Aspergillus niger, Penicillium funiculosum, Paecilomyces variotti, Trichoderma viride, Alternaria tenuis lub czystej kultury grzyba Chaetomium globosum, przy inkubacji w temperaturze 27!1oC i wilgotności względnej powietrza powyżej 90%. Stwierdzono, że termomodyfikowane oraz termo-olejowo modyfikowane drewno sosny i brzozy jest nieodporne na zapleśnienie, podobnie jak drewno nie poddawane obróbce termicznej lub termo-olejowej pod względem stopnia i procentowego porośnięcia powierzchni przez grzyby, chociaż intensywność porośnięcia modyfi kowanego drewna przez grzyby pleśniowe jest mniejsza, niż drewna kontrolnego.

EN

Wood of high moisture content is very susceptible to mould. Mould fungi deteriorate aesthetics of wood appearance and create danger to the environment and human health. It is one of the reasons why wood is not willingly used in construction under conditions where there is a possibility of exposure to high humidity. In order to mitigate these threats wood is impregnated with fungicides which limit possibilities of attacking wood by fungi. However fungicides may also create eco-toxicological dangers during use of wood and its recycling. An alternative way is thermal modification of wood which method entered into industrial production phase in recent years. Thermally modified wood demonstrates advantageous functional properties such as lower hygroscopicity, better dimension stability than in the case of natural wood, and also higher resistance to Basidiomycetes which decay wood. Changes in wood properties strongly depend on the conditions of thermal modification. The aim of the work was identifi cation of the influence of thermal modification and thermo-oil modification of Scots pine sapwood and birch wood (the modification was done in the Wood Technology Institute in Poznan) on its resistance to mould fungi. Mycological tests included laboratory identification of the effect of pure cultures of fungi species causing mainly aesthetic changes, i.e. causing mould on wood, on tested wood. The resistance of wood to mould fungi was tested by the method used in building industry. Test and control samples placed on salt-agar medium were exposed to two fungi sets for 4 weeks, i.e. a mixture of pure cultures of the following fungi: Aspergillus niger, Penicillium funiculosum, Paecilomyces variotti, Trichoderma viride, Alternaria tenuis or pure culture of Chaetomium globosum fungus at incubation in the temperature of 27!1oC and relative humidity of over 90%. It was observed that thermally modified and thermo-oil modified Scots pine sapwood and birch wood is not resistant to mould similarly to wood which did not undergo thermal or thermo-oil treatment. The similarity concerns the degree and percentage coverage of surface with fungi; however the intensity of mould fungi coverage on modified wood is lower than in the case of control wood.

Słowa kluczowe

PL

sosna; brzoza; termomodyfikacja; pleśnie; odporność

EN

Scotch pine; birch; thermomodification; moulds fungi; resistance

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Ochrona przed Korozją
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 7
• Strony: 363--367
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Fojutowski A.

autor

Kropacz A.

autor

Noskowiak A.

• Instytut Technologii Drewna, Poznań,

Bibliografia

• 1. E. Zawisza, B. Samoliński, Choroby alergiczne, PZWL Warszawa 1998.
• 2. M. Wiszniewska, J. Walusiak, B. Gutarowska, Z. Żakowska, C. Pałczyński, Medycyna Pracy, 55, 3 (2004) 257-266.
• 3. A. Fojutowski, Materiały Budowlane 12 , 364 (2002) 3-5.
• 4. J. Ważny, International Research Group on Wood Protection, Doc. No.IRG/WP/94-10071, Stockholm, Sweden, 1994.
• 5. J. Ważny, Przem. Drzew. 54, 7-8 (2003) 57- 60.
• 6. PN-EN 335-2:2007 Trwałość drewna i materiałów drewnopochodnych -- Definicja klas użytkowania -- Część 2: Zastosowanie do drewna litego.
• 7. A. Fojutowski, A. Kropacz, A. Noskowiak, Ochr. przed Koroz. 52, 6s/A/2009 (2009) 45-52.
• 8. F. Kollmann, Technologie des Holzes und der Holzwerkstoffe, Springer, Berlin 1936.
• 9. B. Mazela, R. Zakrzewski, W. Grześkowiak, G. Cofta, M. Bartkowiak, Electronic Journal of Polish Agricultural Universities, Wood Technology, 7, Issue 1; (2004) http://www.ejpau.media.pl.
• 10. G. Rep, F. Pohleven, B. Bucar, International Research Group on Wood Protection, Doc. No IRG/WP/04-40287, Stockholm, Sweden, 2004.
• 11. F.W.M.R. Schwarze, M. Spycher, Holzforschung. 59 (2005) 358-363.
• 12. O. Skyba, P. Niemz, F.W.M.R. Schwarze, Holzforschung, 62 (2008) 277-283.
• 13. C.R. Welzbacher, J. Wehsener, P. Haller, A.O. Rapp, Holztechnologie 3 (2006) 13-18.
• 14. A. Zaman, R. Alén, R. Kotilainen, Wood Fiber Sci 32, (2000) 138-143.
• 15. A. Noskowiak, W. Jabłoński, Proekologiczne sposoby zwiększania trwałości, bioodporności oraz stabilności wymiarowej drewna. ETAP IV. Wykonanie i testowanie stanowiska, do badań nad termomodyfikacją drewna nasyconego olejami pochodzenia roślinnego. npbl. Praca ST -2- BDZ/2007/K. Instytut Technologii Drewna, Poznań, 2007, 39 s.
• 16. Instrukcja ITB nr 355/98, Ochrona drewna budowlanego przed korozją biologiczną środkami chemicznymi. Wymagania i badania. ITB Warszawa 1998.