Glinodrzewne budownictwo wiejskie na Wileńszczyźnie

• Autorzy: Szewczyk J.

Warianty tytułu

EN

Experimental stackwall building in the Vilnius region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autor przedstawia rozwój specyficznych tanich metod wznoszenia budynków z drobnowymiarowego drewna opałowego (chrustu, polan) spajanego gliną na Wileńszczyźnie na przestrzeni dwóch wieków (tj. w latach 1821-2009), potwierdzonych publikacjami z tego okresu. Omawiane budownictwo należy uznać za oryginalne zjawisko na pograniczu rozwoju kultury materialnej, historii architektury i sztuki budowania. Rozwinęło się na Wileńszczyźnie, lecz oddziaływało także na powojenne budownictwo wiejskie Podlasia. Zaowocowało kilkuset budynkami, z których wiele (zwłaszcza na Podlasiu, gdzie autor mógł przeprowadzić bardziej dokładne badania) nadal stoi i jest użytkowanych.

EN

The author presents the historical development of variants of a low-cost and low-tech building method, which can be assessed as sort of stovewood construction, presently known as stackwall or cordwood construction, i.e. a method of building a wall with tiny stovewood and clay. The building method was being developed since about 1821 in the Vilnius region (now in Lithuania), and has been recorded in a number of technical publications in 1821, 1834, 1839, 1845, 1917 and 1930. The development of the local sort of stovewood construction is assessed as a very specific phenomenon, and should be appreciated for its influence on the vernacular building in the neighbouring territories, including the Podlasie region in N-E Poland.

Słowa kluczowe

PL

budownictwo gliniane; budownictwo z materiałów miejscowych; glina; drzewoglina; drzewobeton; materiały budowlane

EN

earthen building; stackwall; cordwood masonry; stovewood construction; low-tech building; building materials

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 1, no. 2
• Strony: 65--74
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys.

Twórcy

autor

Szewczyk J.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. Grunwaldzka 11/15, 15-893 Białystok,

Bibliografia

• 1. Gerald-Wyżycki J., (1845), Zielnik ekonomicznotechniczny, czyli opisanie drzew, krzewów i roślin dziko rosnących w kraju, jako też przyswojonych, z pokazaniem użytku ich w ekonomice, rękodziełach, fabrykach i medycynie domowej..., tom I, Wilno.
• 2. Godlewska K., (2003), Budować inaczej. Dom z gliny, „Nasz Czas” nr 11(600) 20-26 marca [także w:] www.nasz-czas.lt/311/budowa.html.
• 3. Krassowski K., (1839), Sposób stawiania budowli gospodarskich z wrzosu i gliny, i pokrycia onych dachem niepalnym, wyd. 2 znacznie powiększone, Zakładem Rubena Raf. Księg. Wileń., Wilno 1839.
• 4. Mażul H., Dom z gliny? A czemuż by nie..., [w:] www.tygodnik.lt/200333/bliska.html.
• 5. Niewierowicz M., (1930), Poradnik wiejskiego budownictwa ogniotrwałego z gliny i drzewa lub betonu i drzewa, wyd. z zasiłku Państwowego Banku Rolnego, Wilno.
• 6. Szewczyk J., (2007), Kultura użycia drewna opałowego w ludowym budownictwie Podlasia, [w:] „Ciechanowiecki Rocznik Muzealny” t. 3, Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w Ciechanowcu, Ciechanowiec, s.175-207.
• 7. Szewczyk J., (2008), Podlaskie budownictwo z gliny – relikt, anachronizm, kuriozum?, [w:] „Ciechanowiecki Rocznik Muzealny” t.4, Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w Ciechanowcu, Ciechanowiec, s.261-275.
• 8. Szewczyk J., (2008), Stan badań nad budownictwem z gliny w Polsce i na Podlasiu, [w:] „Ciechanowiecki Rocznik Muzealny” t. 4, Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w Ciechanowcu, Ciechanowiec, s. 235-259.
• 9. Szewczyk J., (2008), Zastosowanie gliny w konstrukcji ścian wiejskich domów na Podlasiu, „Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej: Architektura” z. 21, s.93-127.
• 10. Szopa T., (1917), W sprawie odbudowy wsi. Z czego budować?, [w:] „Kalendarz Ostrobramski na rok 1918” (Rok III), Księgarnia Józefa Zawadzkiego w Wilnie, Wilno, s. 51-60.