Antyczna geneza widowni współczesnego stadionu

• Autorzy: Pelczarski Z.

Warianty tytułu

EN

Ancient origins of the contemporary stadium’s stands

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Każde publiczne widowisko jest formą bezpośredniego przekazu informatyczno-emocjonalnego, emitowanego ze sceny i odbieranego wizualnie i akustycznie, w jednakowym czasie, przez rzesze zgromadzone na widowni. Historia budowli służących widowiskom sięga czasów starożytnych i jest historią kształtowania się funkcjonalnych i przestrzennych relacji pomiędzy dwoma komplementarnymi rodzajami przestrzeni - widownią i sceną. Przestrzenie te powinny być tak ukształtowane, by scena - przestrzeń ekspozycji była centrum optycznym i akustycznym widowni. Inaczej mówiąc, centralne linie widzenia, a co za tym idzie - osie akustycznego pola słyszalności każdego odbiorcy usytuowanego na widowni powinny skupiać się w centralnym punkcie przestrzeni ekspozycji. W czasach nowożytnych budowle służące organizacji wielkich widowisk przeznaczonych dla wielotysięcznych rzesz widzów, nawiązujące do antycznych pierwowzorów, takich jak stadion, cyrk czy amfiteatr, zaczęły powstawać dopiero w drugiej połowie XIX wieku.

EN

Every public spectacle is the form of direct info - emotional transfer, emitted from scene and received visually and acoustically, in equal time, by crowds accumulated on the stands. History of the buildings serving to the spectacles reaches the ancient times and is the history of shaping functional and spatial relationships between two complementary kinds of spaces - the audience and the scene. These spaces should be so shaped that the scene - space of exposition should be optical and acoustic center of the audience. In another words, central sight lines and axis of acoustic field of audibility for every recipient, situated on the stands, should concentrate itself in the central point of exposition space. In modern times the structures created for organizing great public spectacles, designed for the several thousands spectators’ crowds, linking to ancient prototypes such, as the stadium, circus and the amphitheatre, began coming into existence not long ago, barely in second half of the XIX century.

Słowa kluczowe

PL

widownia; współczesny stadion; amfiteatr; antyczne budowle widowiskowe

EN

stands; contemporary stadium; amphitheatre; ancient structures for public spectacles

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 1, no. 2
• Strony: 51--63
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys.

Twórcy

autor

Pelczarski Z.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. Grunwaldzka 11/15, 15-893 Białystok,

Bibliografia

• 1. Alberti L. B., (1960), Ksiąg dziesięć o sztuce budowania, z tekstu włoskiego przeł. Irena Biegańska; przedmowa do wydania polskiego Kazimierz Dziewoński, PWN, Warszawa.
• 2. Basista A., (2004), Historia architektury od początków do końca XVIII wieku, Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, Białystok.
• 3. Berthold M., (1980), Historia teatru, przeł. z fr. Żmij-Zielińska D., WAiF, Warszawa.
• 4. Bożyk E., (1956), Historia architektury budynku teatralnego i techniki sceny w teatrze europejskim, PWN, Kraków.
• 5. Docci M., (2004), Amphiteatrum Flavium – the Stadium of the Caesars, Area, nr 75, augusto.
• 6. Forsyth M., (1985), Buildings for Music: The Architect, the Musician, and the Listener from the Seventeenth Century to the Present Day, CUP Archive.
• 7. Golasz–Szołomicka H., (2006), Wybrane teatry rzymskie w Azji Mniejszej, [w:] „Architectus” nr 2 (20).
• 8. Kasjusz Dion, (1916), Historia Rzymu,Księga XLIII - 22, oraz Księga LXII – 18, Loeb Classica Library edition, http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/ Roman/Texts/Cassius_Dio/43*.
• 9. Kocur M., Rekonstrukcje teatru antycznego, wykład wygłoszony w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie, czerwiec 2003, http://www.kocur.uni.wroc.pl.
• 10. Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, pierwsze wydanie w Internecie, Wydawnictwo De Agostini Polska, http://www. slownik-online.pl.
• 11. Kumaniecki K., (1964), Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, PWN, Warszawa.
• 12. Pevsner N., (1979), [tł. z niem. Jan Wydro], Historia architektury europejskiej, t. 1., Arkady, Warszawa.
• 13. Pevsner N., (1980), [tł. z niem. Jan Wydro], Historia architektury europejskiej, t. 2., Arkady, Warszawa.
• 14. Platner S.B., (1929), A Topographical Dictionary of Ancient Rome, Oxford University Press.
• 15. Pliniusz Starszy, Historia naturalna, Księga XXXVI - 24, tł. na j. ang. J. Bostock, Perseus Digital Library, Tufts University; www.perseus.tufts.edu/hpper.
• 16. Smith W., (1875), A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, John Murray, London.
• 17. Tacyt, (1942), Roczniki (Ab excessu divi Augusti), Księga IV - 62 i 63, także Księga XIII - 31, Complete Works of Tacitus. Tacitus, A. J. Church, W. J. Brodribb, S. Bryant, Perseus, New York: Random House, Inc. Random House, Perseus Digital Library, Tufts University; www.perseus.tufts.edu/hpper.
• 18. Wimmer M., (1976), Olympic bildings, Edition Leipzig.
• 19. Witruwiusz, (2004), O architekturze ksiąg dziesięć, przekład K. Kumaniecki, wyd. II, Prószyński i S-ka, SA, Warszawa.