Miejsca swoje i miejsca obce w przestrzeni domowej w wierzeniach religijnych

• Autorzy: Sulima M.

Warianty tytułu

EN

Familiar and unfamiliar places at home’s space in reliogious beliefs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W każdej kulturze i w każdej społeczności religia odgrywała (i odgrywa) dużą rolę. Jej wpływ i oddziaływanie widoczne było również w architekturze i kształtowaniu wnętrz domów mieszkalnych, w których waloryzacja i podział przestrzeni stanowiły swoisty zapis reguł, wytycznych i praktyk religijnych. Prywatny obszar zamieszkania człowieka nie był przestrzenią jednorodną: były tam miejsca swoje i obce, nasycone świętością i codzienne – strefa profanum. Przestrzeń egzystencjalna - jak pisał Eliade - „nie jest jednorodna. Istnieje przestrzeń święta, brzemienna w znaczeniu, istnieją też inne, zwyczajne obszary przestrzeni.” Codzienne życie religijne Żydów skupiało się głównie w przestrzeni domowej, która w całości była (i jest) przestrzenią sacrum. Tradycja żydowska zatarła granicę oddzielającą profanum od sacrum, które w judaizmie nie posiadało tak sztywnych ram, jak ma to miejsce w pozostałych religiach. Podział na orbis interior i orbis exterior najbardziej daje się zauważyć w religii chrześcijańskiej, w której pojęcie domu występowało już u samych początków stworzenia świata. Aby zrozumieć istotę organizacji domostw wyznawców islamu, należy także wgłębić się w podstawowe założenia tej wiary. Islam, czyli religia „posłuszeństwa” wobec Boga, polega głównie na słuchaniu Jego Słowa, to znaczy na sumiennym przestrzeganiu przepisów Koranu, który zakazuje wizerunków, ikon i symboli Boga w domach. Sama księga jest już manifestacją wiary. Przestrzeń mieszkalna, podobnie jak wiele innych aspektów życia muzułmanów, dzieli się na część prywatną i publiczną albo męską i kobiecą. Tematem pracy jest ukazanie tradycyjnej przestrzeni domowej w trzech kulturach i religiach: judaizmie, chrześci-jaństwie i islamie. Choć różnią się one między sobą, warto podkreślić, że wszystkie opierają się na poczuciu tradycji i głęboko pojmowanym szacunku do swego miejsca zamieszkania.

EN

In every culture and every community the religion had a significant influence. Its ascendancy has been seen also in architecture and creating homes’ interiors, where division the space has been definited by rules, rituals, principles and religious practices. The private human space hasn’t been homogeneous: there has been its own and unfamiliar places, sacrum and profanum sphere. The most it has been seen in christianity, where the idea of home occurred at the beginning of the world. Building the human abode has been appeal to the creation of the world. The tradition of judaism obliterate the border between sacrum and profanum. Jewish sacrum hasn’t have as rigid schemes as the other religions. The religious life has concentrated at homes space, which has been sacrum space as a whole. To understand the essence of the organizing homes in islam, we had to know the fundamental establishment this religion. The house, as many different aspect of Mussulmans life has been divided to public and intimate or men and woman space. This essay aims at presenting the influence of religion and faith on organizing the interior of the house in three cultures and religions: christianity, judaism and islam. In spite of different between each other, it is proper to stress that all of them are grounded on tradition and respect to human home.

Słowa kluczowe

EN

house; religion; culture; judaism; christianity; islam

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 1, no. 1
• Strony: 67--78
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Sulima M.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. Grunwaldzka 11/15, 15-893 Białystok,

Bibliografia

• 1. Eliade M. (1996), Sacrum i profanum, Warszawa.
• 2. Eliade M. (1992), Okultyzm, czary, mody kulturalne, Oficyna Literacka, Kraków.
• 3. Forster D. (1990), Świat symboliki chrześcijańskiej, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
• 4. van Gennep A. (2006), Obrzędy przejścia, PIW, Warszawa.
• 5. Kameraz – Kos N. (2002), Święta i obyczaje ż-dowskie, Cyklady, Warszawa.
• 6. Kolberg O. (1874), Dzieła wszystkie Krakowskie, cz. III, t.7, Kraków.
• 7. Kowalski P. (1998), Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, PWN, Warszawa, Wrocław.
• 8. Lewis R. (1984), Życie codzienne w Turcji osmańskiej, PIW, Warszawa.
• 9. Rabin Simon Philip de Vries Mzn. (1999), Obrzędy i symbole Żydów, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• 10. Vincenz S. (1980), Na wysokiej połoninie. Prawda starowieku, Warszawa.
• 11. Znaniecki F. (1965), Social Relations and Social Roles, San Francisco.
• 12. II Międzynarodowa Konferencja Antropologiczna w Warszawie „Teren w ścisłym znaczeniu tego słowa”, 8-9 maj 2008.
• 13. Dyczewski L., Wadowski D. (red.), (1998), Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie, Redakcja Wydawnicza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• 14. Polska Sztuka Ludowa, [w:] „Konteksty” nr 3, 1990.
• 15. Bukowska–Floreńska I. (red.), (2001), Miejsca znaczące i wartości symboliczne, [w:] Studia etnologiczne i antropologiczne, t.5, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• 16. „Studia Socjologiczne” 1985, nr 2.
• 17. Tematy, które mi odradzano, [w:] Pisma etnograficzne rozproszone, Warszawa, 1980.
• 18. www.muzeum.krakow.pl/uploads/media/dom_zydowski.doc
• 19. www.smkoszalin.chs.pl