Taksonomiczna analiza infrastruktury edukacyjnej województw w Polsce

• Autorzy: Tarka D. , Murawska W.

Warianty tytułu

EN

Spatial analysis of educational infrastructure in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podstawą rozwoju społeczno-gospodarczego w XXI wieku jest wiedza, co odzwierciedla się w powszechnie przyjętym w literaturze ekonomicznej wyodrębnieniu "gospodarki opartej na wiedzy". Podstawowym elementem takiej gospodarki jest sys-tem edukacyjny "dostarczający" kadr do gospodarki. Jego jakość jest kluczowym elementem określającym jakość kadr wkraczających do życia zawodowego. Na jakość pracy systemu edukacyjnego składa się jakość kadry nauczającej, sposób organizacji i zarządzania tym systemem, a także finansowania i wiążącej się z tym jakości infrastruktury systemu edukacji narodowej. Transformacja systemowa w Polsce i związane z nią zmiany sposobów prowadzenia poli-tyki społeczno-gospodarczej spowodowały przebudowę całego systemu oświaty i dostosowanie go do nowej rzeczywistości rynkowej. Podstawowym celem zmian było zbudowanie systemu edukacji w pełni demokratycznej. Łączyło się to z demonopolizacją systemu zarządzania edukacją w zakresie m.in. ustalania kierunków polityki oświatowej, planów i programów nauczania, doboru kadr kierowniczych, w kształceniu, zatrudnieniu, doskonaleniu nauczycieli. Jednym z istotnych elementów reform systemu edukacji w Polsce była też decentralizacja zarządzania i finansowania oświaty. Od roku 1999 prawie wszystkie szkoły publiczne i placówki oświatowe są prowadzone i finansowane przez jednostki samorządu terytorialnego: gminy, powiaty oraz województwa. Aby móc realizować podstawowe cele polityki edukacyjnej, Polska musi posiadać odpowiednią bazę dla swojego systemu edukacyjnego, czyli infrastrukturę edukacyjną. Baza ta powinna być rozmieszczona w poszczególnych regionach kraju tak, by spełniona była za-sada równości szans dostępu do edukacji. Badania rozwoju społeczno-gospodarczego pokazują, że nadal w Polsce widoczne jest istnienie tzw. Ściany Wschodniej (Polska B) oraz granic rozbiorów. Niniejsza praca ma na celu sprawdzenie, czy podział na Polskę A i B widoczny jest także w rozmieszczeniu elementów infrastruktury edukacyjnej w Polsce. Badanie będzie przeprowadzone w oparciu o podział wojewódzki i 60 wskaźników opisujących infrastrukturę szkolnictwa do poziomu szkół pomaturalnych włącznie. Do analizy zostaną użyte podstawowe metody taksonomiczne oraz metody rangowania liniowego. Te ostatnie umożliwią uporządkowanie badanych województw od posiadających najlepszą infrastrukturę do najsłabiej w nią wyposażonych. Takie uporządkowanie w kolejności od województwa najlepszego do najgorszego pod względem stanu rozwoju infrastruktury może pomóc w podejmowaniu decyzji władz co do kierunków ponoszenia nakładów inwestycyjnych na wspomaganie rozwoju infrastruktury oraz o sposobie podziału funduszy pomocowych Unii Europejskiej.

EN

Knowledge is in XXI age the basis of socio-economic development, which is reflected in universally accepted economic literature notion of "knowledge economy". Educational system is basic element of such economy "delivering" staff to economy. Its quality is key defining quality of the employees entering into professional life. The quality of educational system consists of quality of the teachers, way of the organization and the management of this system and also funding and joining from this quality of infrastructure of national education system. System transformation in Poland and the connected with it changes of ways of leadership socio-economic policy caused the reconstruction of whole educational system and adaptation to new market reality. The basic aim of changes was construction of the fully was democratic system of education. This was combined with demonopolization of manage-ment of the educational system in such as: establishing the directions of educational policy, plans and programes of teaching, selection the managerial staff, in educating, em-ployment and improvement the teachers skills. One of essential elements of education system reforms was the decentralization of management and funding the education also. Since year 1999 almost all public school and educational units are led and funded by individual of territorial council: commune, administrative districts as well as province. To achieve the basic aims of educational policy, Poland has to possess basis suitable for its educational system, which is educational infrastructure. This basis should be disposed in individual regions of country in such a way the principle of equality of chances of ac-cess to education be fulfilled. The investigation of regional socio-economic development show, that still in Poland is visible the existence of the so called Eastern Wall (Poland B) as well as the borders of partitions. The present paper aims to check if the division on Po-land A and B visible is also in distribution of the elements of educational infrastructure in Poland, still. The research will be based on voivodeships level and 60 coefficients describing the infrastructure of education to level of college schools inclusive. Basic taxonomic methods as well as linear ordering methods will be used. The last one will make possible to order voivodeships from the best ones to purely equipped in infrastructure. Such ordering can help to make the proper decisions where the help should be direct, and how to distribute the funds from UE.

Słowa kluczowe

PL

taksonomia; edukacja; Polska

EN

educational infrastructure; Poland

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Ekonomia i Zarządzanie
• Rocznik: 2008
• Tom: Z. 12
• Strony: 435--456
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Tarka D.

autor

Murawska W.

• Politechnika Białostocka

Bibliografia

• 1. Dobosz M., Wspomagana komputerowo statystyczna analiza wyników badań, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2001.
• 2. Główny Urząd Statystyczny, Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2005/2006, Warszawa 2006.
• 3. Główny Urząd Statystyczny, Rocznik statystyczny województw, Warszawa 2006.
• 4. Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A., Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu zjawisk społeczno- gospodarczych, PWN, Warszawa 1989.
• 5. Hellwig Z., Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, „Przegląd Statystyczny” 1968 nr 4.
• 6. Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk (IFiS PAN). Witryna internetowa http://www.ifispan.waw.pl, stan z 20.10.2007.
• 7. Małecki M. J., Zarys dziejów Polski: 1864-1939, Znak-Signum, Kraków 1991.
• 8. Matłachowski J., Infrastruktura oświatowa w Polsce, w: Rozwój elementów infrastruktury życia społeczno-gospodarczego, red. J. Brdulaka, SGH, Warszawa 2005.
• 9. Nowak E., Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych, PWE, Warszawa 1990.
• 10. Ostasiewicz W., Statystyczne metody analizy danych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1999.
• 11. Pociecha J., Podolec B., Sokołowski A., Zając K., Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych, PWN, Warszawa 1988.
• 12. Poziom życia w Polsce i krajach Unii Europejskiej, red. A. Zeliaś, PWE, Warszawa 2004
• 13. Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym, red. . Zeliaś A, AE, Kraków 2000.
• 14. D. Tarka, Infrastruktura edukacyjna województwa podlaskiego w układzie powiatowym, w: Rozwój regionalny a rozwój społeczny, red. A. F. Bocian, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2006.
• 15. The National Center for Education Statistics (NCES). Witryna internetowa http://nces.ed.gov, stan z 16.10.2007.