Uczestnictwo pracowników ITWL w rozwoju nauk eksploatacyjnych w Polsce w latach 1953-1004.

• Autorzy: Jaźwiński J. , Loroch L.

Warianty tytułu

EN

Participation of Air-Force Institute of Techology workers in development of sciences of exploitation in 1953-2004.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy rozważono problematykę naukową wykonaną w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych w zakresie nauk reprezentowanych przez kwartalnik PAN "Zagadnienia Eksploatacji Maszyn". Do rozważań wybrano problemy naukowe opublikowane w kwartalnikach PAN "Zagadnienia Eksploatacji Maszyn", "Archiwum Transportu" oraz w Informatorze ITWL. W zakresie niezawodności dokonano klasyfikacji problematyki i omówiono wybrane wyniki. Zwrócono uwagę na nieparametryczną metodę niezawodności i teorię gotowości systemów wojskowych. W zakresie bezpieczeństwa dokonano klasyfikacji problematyki i omówiono wybrane wyniki naukowe. Najbardziej interesujące wyniki uzyskano w zakresie systemów wyposażonych w urządzenia zabezpieczające. W zakresie diagnostyki dokonano klasyfikacji problematyki i omówiono wybrane wyniki naukowe. Interesujące wyniki uzyskano w zakresie wykorzystania metod Bayesowskich i logiki matematycznej w diagnostyce. W zakresie eksploatyki dokonano klasyfikacji problematyki i omówiono wybrane wyniki naukowe. Interesujacym wynikiem są standardowe cykle eksploatacji. W zakresie tribologii rozważono naukowe problemy związane z inżynierią materiałową. W zakresie fizyki uszkodzeń zwrócono uwagę na wykorzystanie procesów markowskich ciągłych z czasem ciągłym. Tematem wiążącym prezentowane kierunki jest system zbierania i przetwarzania informacji o lotniczych zdarzeniach eksploatacyjnych (uszkodzenia, przesłanki do wypadków lotniczych, objawy uszkodzeń, procedury obsługowe). Informacje te stanowią bazę danych do prac teopretycznych realizowanych w ITWL. W pracy zamieszczono informację o aktualnych dokonanich praktycznych oraz wskazano na aktywne uczestnictwo pracowników ITWL w tworzeniu szkół naukowych niezawodności i bezpieczeństwa, a także podano bogatą bibliografię problematyki, która pozwoli zapoznać się bliżej z rozpatrywanymi w publikacjach zagadnieniami.

EN

In this work scientific problems performed in Air-Force Institute of Technology were considered connected with sciences represented in the quarterly "Exploitation Problems of Machines", Polish Academy of Sciences. Scientific problems that were taken into consideration were published in the quarterly "Exploitation Problems of Machines" and in "Archives of Transport", Polish Academy of Sciences, and Air-Force Institute of Technology monthly scientific proceedings. As reliability was concerned a classification of problems was done and some selected results were discussed. A special attention was called to non-parametric method of reliability and to the theory of military systems of readiness. In the domain of safety a classification of problems was done and some selected scientific results were discussed. The most interesting results were obtained in the domain of systems equipped with safety devices. As diagnostics was concerned a classification of problems was done and selected scientific results were considered. Interesting results were obtained using Bayesian methods and mathematical logics in diagnostics. In the range of exploitation a classification of problems was performed and selected scientific results were discussed. Standard processes of exploitation of aircrafts proved interesting results. In the range of Tribology problems connected with materials engineering were considered. Within the range of physic of failures attention was called to continuous Markov processes with continuous time. The subject relating the presented trends is the system of acquiring and processing data of exploitation aviation events (failures, prerequisite in aircraft crashes, symptoms of failures, servicing procedures). The information makes basis for the theoretical works being realized in Air Force Institute of Technology. In the work information concerning timely practical achievements was presented. In the work active participation of Air-Force Institut of Technology workers was shown in creating scientific schools in the field of reliability and safety. A rich bibliography of problems was given in the work which will enable to take cognizance of the problems considered in the publication.

Słowa kluczowe

PL

Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych; niezawodność; bezpieczeństwo; eksploatyka; diagnostyka; tribologia; fizyka uszkodzeń

EN

Air Force Institute of Technology; reliability; safety; exploitation; diagnostics; tribology; physics of failures

• Wydawca: Komitet Budowy Maszyn PAN
• Czasopismo: Zagadnienia Eksploatacji Maszyn
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 39, nr 4
• Strony: 127--145
• Opis fizyczny: Bibliogr. 152 poz.

Twórcy

autor

Jaźwiński J.

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, ul. Księcia Bolesława 6, skr. poczt. 96, 01-494 Warszawa, tel./fax: [phone]

autor

Loroch L.

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, ul. Księcia Bolesława 6, skr. poczt. 96, 01-494 Warszawa, tel./fax: [phone]

Bibliografia

• [1] Błachnio J.: Metoda magnetyczna jako narzędzie jakości warstwy wierzchniej po szlifowaniu, ZEM, nr 1, 1998.
• [2] Błachnio J.: Wpływ czasu pracy łopatek sprężarki na poziom napięć własnych, ZEM nr 3, 1998.
• [3] Borgoń J.: Formułowanie wymagań w zakresie poziomu bezpieczeństwa eksploatacji lotniczego systemu transportowego, ZEM, nr 2, 1994.
• [4] Borgoń J., Barszcz P.: Ocena stanu skorodowania konstrukcji statków powietrznych prowadzona w ramach procesu zwiększania ich resursów, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 163-184.
• [5] Borgoń J., Pigłas M.: Ocena procesu eksploatacji obiektów lotniczych według wskaźników niezależnych, ZEM nr 1-2 (93-94), 1993.
• [6] Borgoń J.: Model matematyczny bezpieczeństwa lotniczego systemu transportowego, ZEM, nr 1-2, 1987.
• [7] Borgoń J.: Modelowanie bezpieczeństwa konstrukcji, ZEM, nr 1, 1989.
• [8] Borgoń J.: Niektóre aspekty gotowości systemów, ZEM, nr 1, 1994.
• [9] Borgoń J.: Ogólny model bezpieczeństwa lotniczego systemu transportowego, ZEM, nr 1-2, 1987.
• [10] Borgoń J.: Problemy bezpieczeństwa konstrukcji lotniczych, ZEM, nr 4, 1988.
• [11] Bukowski L., Kłych S.: Krzywa podatności dla niestandardowej próbki z pojedynczym karbem krawędziowym, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 95-104.
• [12] Falkowski P., Gębura A., Kowalczyk G., Lindstedt P.: Diagnozowanie skrzyń napędów statków powietrznych, ZEM nr 4, 1997.
• [13] Firkowicz Sz., Jaźwiński J.: Metody nieparametryczne oceny niezawodności wyrobów nienaprawialnych, Archiwum Elektrotechniki, z. 4, Warszawa 1968.
• [14] Grabski F., Jaźwiński J.: Niezawodność transportowych systemów działania, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 7-20.
• [15] Jaźwiński J., Smalko Z.: Uwagi o wybranych spotkaniach naukowych z zakresu niezawodności i bezpieczeństwa w Polsce w latach 1997-2000, ZEM, nr 2, 2001.
• [16] Jaźwiński J., Ważyńska-Fiok K.: Bezpieczeństwo systemów czterostanowych z nieodnawialnym stanem zawodności sprawności, ZEM, nr 4, 1989, s. 469—481.
• [17] Jaźwiński J., Ważyńska-Fiok K.: Bezpieczeństwo systemów czterostanowych z odnawialnym stanem zawodności sprawności, ZEM, nr 1, 1991, s. 59-69.
• [18] Jaźwiński J., Ważyńska-Fiok K.: Bezpieczeństwo systemów sterowania ruchem kolejowym z nadmiarem funkcjonalnym, ZEM, nr 3-4, 1987, s. 289-297.
• [19] Jaźwiński J., Kowalczyk G., Smalko Z., Żurek J.: Nadążne systemy bezpieczeństwa w aspekcie procesu ich syntezy, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 185-198.
• [20] Jaźwiński J., Salomonowicz T., Smalko Z.: Using the beta distribution for assessment of availability and reliability of transport systems, Archiwum Transportu nr 4, 2001.
• [21] Jaźwiński J., Borgoń J.: Niezawodność eksploatacyjna systemów złożonych realizujących zadanie w ograniczonym przedziale czasowym, ZEM, nr 2, 1986, s. 315-323.
• [22] Jaźwiński J., Borgoń J.: Algorytmy symulacyjne analizy wybranych operatorów drzewa zdarzeń, ZEM, nr 4, 1995, s. 573-585.
• [23] Jaźwiński J., Dzięcioł E.: Losowy sygnał wejściowy a obszar zdatności obiektu, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 59-65.
• [24] Jaźwiński J., Kamiński M., Migdalski J., Wieremiejczyk W., Żurek J.: Strukturalna metoda badania obsług, ZEM, nr 3, 1973, s. 369-379.
• [25] Jaźwiński J., Klimaszewski S., Żurek J.: Metoda prognozowania stanu obiektu w oparciu o badania kontrolne, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 33-44.
• [26] Jaźwiński J., Migdalski J.: Niezawodność systemów pomiarowych, ZEM nr 2, 1977, s. 223-239.
• [27] Jaźwiński J., Migdaski J., Wieremiejczyk W.: Niezawodność i eksploatacja systemów zawierających zapasy części zamiennych, ZEM, nr 1, 1974, s. 107-125.
• [28] Jaźwiński J., Olearczuk E.: Uwagi o przedmiocie i zakresie badań eksploatyki, ZEM, nr 1, 1973, s. 79-89.
• [29] Jaźwiński J., Smalko Z., Żurek J.: Ślad rozkładu i jego wykorzystanie do budowania obszaru zdatności obiektu, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 21-32.
• [30] Jaźwiński J., Smalko Z.: Analysing the impact of human factors on correct operation of transport systems, Archiwum Transportu, nr 1, 2002.
• [31] Jaźwiński J., Wagner D.: Ocena niezawodności nadmiarowych systemów funkcjonalnych, ZEM, nr 3, 1996, s. 371-383.
• [32] Jaźwiński J., Ważyńska-Fiok K., Żurek J.: Wybrane rozkłady prawdopodobieństwa wykorzystywane w symulacyjnych badaniach bezpieczeństwa systemów transportowych, ZEM, nr 2, 1995, s. 197-207.
• [33] Jaźwiński J., Ważyńska-Fiok K.: Model bezpieczeństwa statku powietrznego realizującego zadanie lotnicze, ZEM, nr 2, 1995, s. 223-233.
• [34] Jaźwiński J., Ważyńska-Fiok K.: Niezawodność elementów informacyjnych, ZEM, nr 4, 1980, s. 501-509.
• [35] Jaźwiński J., Ważyńska-Fiok K.: Niezawodność systemów z nadmiarem funkcjonalnym w aspekcie bezpieczeństwa, ZEM nr 1-2, 1984, s. 191-199.
• [36] Jaźwiński J., Wieremiejczyk W.: Metoda gotowości pewnej klasy systemów, ZEM, nr 1, 1980, s. 65-77.
• [37] Jaźwiński J., Ziemba S.: Niektóre modele badań niezawodności obiektów technicznych, ZEM, nr 3, 1974, s. 375-385.
• [38] Jaźwiński J., Żurek J.: Reliability and safety of a simplified transportation system with account of counteracting a dangerous situation, Archiwum Transportu, nr 1-2, 1999.
• [39] Jaźwiński J., Żurek J.: Zasady wykorzystania opinii ekspertów do modernizacji zestawu obsług, ZEM nr 1(137) VOL. 39, 2004, s. 187-197.
• [40] Jaźwiński J.: Metoda oceny czasu przebywania obiektu w podsystemie napraw, ZEM, nr 3, 1980, s. 327-335.
• [41] Jaźwiński J.: Ocena niezawodności systemów zbudowanych z elementów odznaczających się wysoką pewnością działania, ZEM, nr 4, 1974, s. 509-523.
• [42] Klimaszewski S.: Oszacowanie liczby pęknięć zmęczeniowych struktury nośnej samolotu oraz kosztów jej naprawy w pierwszym okresie eksploatacji, ZEM nr 3, 1998.
• [43] Klimaszewski S.: Prognozowanie wybranych wskaźników niezawodności związanych z uszkodzeniami struktury nośnej samolotu myśliwskiego, ZEM, nr 4, 1998.
• [44] Klimaszewski S.: Stochastic model for evaluating cost of an air transport system with critical human errors, Archiwum Transportu, nr 1-2, 1997.
• [45] Klimaszewski S., Knopik L.: Stabilność pewnej charakteryzacji rozkładu wykładniczego, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 151-162.
• [46] Klimaszewski S.: Klasyfikacja modeli niezawodnościowych lotniczego systemu transportowego z punktu widzenia bezpieczeństwa eksploatacji, ZEM, nr 1, 1998.
• [47] Klimaszewski S.: Metoda prognozowania niezawodności struktur statków powietrznych, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 45-58.
• [48] Kłysz S.: Wybrane zagadnienia trwałości zmęczeniowej elementów konstrukcji lotniczych, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 117-138.
• [49] Kłysz S., Lisiecki J.: Przebieg uplastycznienia w materiale wskazującym wyraźną granicę plastyczności, ZEM, nr 4, 2001.
• [50] Kłysz S.: Analiza rozwoju pęknięć zmęczeniowych w stali 18G2A i jego opis modelowy, ZEM, nr 2, 1999.
• [51] Kłysz S.: Wpływ przeciążeń i sekwencji obciążeń na własności niskocyklowej stali 18G2A, St3SY, ZEM, nr 4, 2000.
• [52] Leski A.: Analiza numeryczna stanu naprężenia w łopacie śmigłowca PZL „Sokół” uszkodzonej w wyniku przestrzelenia, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 105-116.
• [53] Leski A., Baraniecki R.: Granica bezpieczeństwa w procesie remontu osłon kabin lotniczych, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 175-184.
• [54] Lewkowicz J.: Diagnozowanie, genezowanie i prognozowanie wskaźników bezpieczeństwa, ZEM nr 2, 2000.
• [55] Lewkowicz J.: Eksploatyka aksjomaty prawa i teoria, ZEM, nr 3, 1996.
• [56] Lewkowicz J.: Podatność eksploatacyjna statku powietrznego, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 67-76.
• [57] Lindstedt P.: Metody identyfikacji układów automatycznej regulacji w procesie diagnozowania turbinowych silników odrzutowych, ZEM, nr 2, 1994.
• [58] Migdalski J.: Niezawodność systemów o strukturach złożonych, ZEM nr 1, 1973.
• [59] Nita P.: Wybrane problemy diagnostyki technicznej nawierzchni lotnisk, ZEM nr 1, 1997.
• [60] Sikorski M.: Standardowe procesy eksploatacji samolotów, ZEM, nr 1, 1975.
• [61] Smalko Z., Jaźwiński J.: Application of expert methods to risk assessment of air transport systems, Archiwum Transportu nr 3-4, 1998.
• [62] Smoliński H., Tomaszek H.: Wprowadzenie do oceny niezawodności elementów konstrukcji lotniczych w warunkach zmęczenia, ZEM nr 4, 1997.
• [63] Stelmaszczyk Z.: Prognozowanie niezawodności funkcjonowania lotniczych silników turbinowych, ZEM, nr 4, 1974 .
• [64] Stępień S., Tomaszek H.: Zarys metody oceny trwałości zmęczeniowej w układzie dwuwymiarowym bez wyróżnionego kierunku pękania, ZEM nr 4(128) VOL. 36, 2001, s. 89- 102.
• [65] Szpytko J., Salamonowicz T., Żurek J.: System wnioskowania decyzyjnego w zakresie obsługiwania urządzenia, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s.139-150.
• [66] Szymczak J., Tomaszek H.: Zarys metody prognozowania niezawodności i trwałości elementów mechanicznych silników lotniczych pracujących w warunkach zmęczenia, ZEM nr 4, 1998.
• [67] Tomaszek H.: Modele oceny niezawodności elementów mechanicznych urządzeń w aspekcie prognozy pęknięć zmęczeniowych, ZEM nr 2, 1992, s. 247-259.
• [68] Tomaszek H.: Opis procesu zużycia objętościowego z uwzględnieniem losowej zmienności obciążenia i wytrzymałości elementów, ZEM, nr 3-4, 1981.
• [69] Tomaszek H., Stępień S.: Zarys metody prognozy trwałości resztkowej wybranych typów obiektów lotniczych eksploatowanych zgodnie ze strategią według stanu technicznego, ZEM nr 1(137) VOL. 39, 2004, s. 67-82.
• [70] Tomaszek H., Wróblewski M.: Metoda oceny efektów eksploatacji bojowej wojskowych statków powietrznych z uwzględnieniem rodzajów zniszczeń atakowanych celów, ZEM nr 4(124) VOL. 35, 2000, s. 109-120.
• [71] Tomaszek H., Wróblewski M.: Metoda oceny efektywności eksploatacji wojskowych statków powietrznych bez uzupełniania strat pomiędzy operacjami, ZEM nr 1(121) VOL. 35, 2000, s. 71-82.
• [72] Tomaszek H., Wróblewski M.: Zarys metody oceny efektywności eksploatacji wojskowych statków powietrznych z uwzględnieniem kosztów, ZEM nr 3, Radom 1999.
• [73] Tomaszek H., Wróblewski M.: Zarys metody oceny efektywności eksploatacji wojskowych statków powietrznych z uwzględnieniem kosztów, ZEM nr 3(119) VOL. 34, 1999, s. 433- -444.
• [74] Tomaszek H., Wróblewski M.: Zarys metody wyznaczania charakterystyk rozrzutu pomiędzy pociskami w serii przy strzelaniu z działka lotniczego, ZEM nr 1(125) vol. 36, 2001, s. 87-96.
• [75] Tomaszek H., Wróblewski M.: Zarys oceny trwałości konstrukcji lotniczych z uwzględnieniem przestrzelin, ZEM nr 3(127) VOL. 36, 2001, s. 79-94.
• [76] Tomaszek H.: Model zużycia objętościowego elementu mechanicznego w aspekcie niezawodności, ZEM nr 4, 1979, s. 457^4-62.
• [77] Tomaszek H.: Modele oceny efektywności eksploatacji technicznych systemów z uwzględnieniem teorii odnowy, ZEM nr 1, 1989.
• [78] Tomaszek H.: Uwagi o poissonowskich obciążeniach niektórych elementów samolotu w aspekcie zużycia objętościowego, ZEM nr 4, 1980, s. 531-537.
• [79] Tomaszek H.: Zarys metody oceny pęknięć zmęczeniowych dla obciążeń losowych w aspekcie niezawodności elementów mechanicznych, ZEM nr 3^1, 1986, s. 598-603.
• [80] Tomaszek H.: Zarys modelu prognozy pęknięć zmęczeniowych dla obciążeń losowych w aspekcie niezawodności elementu, ZEM nr 2, 1986, s. 255-261.
• [81] Ułanowicz L.: Probabilistyczna ocena trwałości zmęczeniowej konstrukcji metalowych w warunkach dwuwymiarowego rozwoju pęknięć, ZEM, nr 4, 2001.
• [82] Ułanowicz L.: Zarys oceny oczekiwanego czasu zdatności napędów hydraulicznych w eksploatacji, ZEM nr 2(134) VOL. 38, 2003, s. 77-94.
• [83] Ułanowicz L.: Zarys probabilistycznej oceny trwałości napędu hydraulicznego, ZEM nr 1(137) VOL. 39, 2004, s. 83-98.
• [84] Ważyńska-Fiok K.: Model bezpieczeństwa systemu transportu kolejowego o dwóch stanach intencjonalnych wyposażonych w układ informacyjny, ZEM, nr 3, 1993.
• [85] Ważyńska-Fiok K.: Niezawodność i bezpieczeństwo systemów transportowych, ZEM, nr 2, 1985.
• [86] Zagdański Z.: Wybrane aspekty modelowania stanów awaryjnych statków powietrznych, ZEM, nr 3, 1998.
• [87] Zagdański Z.: Kryteria jakości zintegrowanego systemu diagnostycznego współczesnego samolotu, ZEM, nr 1, 1998.
• [88] Zagdański Z.: Stan awaryjny SP w ujęciu probabilistycznym, ZEM, nr 4, 1997.
• [89] Żmudziński Z.: Bezpieczeństwo statków powietrznych na tle wybranych problemów elektroenergetyki lotniczej, ZEM, nr 4, 1997.
• [90] Żmudziński Z.: Identyfikacja modelu oddziaływania pomiędzy lotniczymi systemami z punktu widzenia niezawodności, ZEM, nr 4, 1997.
• [91] Żmudziński Z.: Quality criteria of evaluating items of the airfield power supply systems, Archiwum Transportu, nr 3, 1997.
• [92] Żurek J.: Gotowość podsystemu wykonawczego w systemie eksploatacji obiektów technicznych, ZEM nr 2,1989.
• [93] Żurek J.: Niezawodność nadmiarowych systemów technicznych wyposażonych w urządzenia zabezpieczające jednorazowego użytku, ZEM, nr 3, 1996.
• [94] Żurek J.: Niezawodność systemów technicznych wyposażonych w urządzenia zabezpieczające z wielokrotną próbą odparowania sytuacji niebezpiecznej, ZEM, nr 1, 1997.
• [95] Żurek J.: Niezawodność systemów technicznych wyposażonych w urządzenia zabezpieczające jednorazowego użytki, ZEM, nr 4, 1996.
• [96] Żurek J.: Reliability of protection systems to counteract a dangerous situation. Archiwum Transportu, nr 4, 2000.
• [97] Żurek J.: Wpływ nadmiarów strukturalnych i funkcjonalnych na niezawodność systemu, ZEM nr 2, 1986.
• [98] Grabski F., Jaźwiński J.: Metody Bayesowskie w niezawodności i diagnostyce, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności (320 stron),Warszawa 2001.
• [99] Jaźwiński J., Grabski F. Niektóre problemy modelowania systemów transportowych, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2003.
• [100] Jaźwiński J., Borgoń J., Klimaszewski S., Żmudziński Z., Żurek J.: Symulacyjne metody badania bezpieczeństwa lotów. Wydawnictwo Naukowe ASKON, Warszawa 1998.
• [101] Jaźwiński J., Borgoń J., Sikorski M., Ważyńska-Fiok K.: Niezawodność statków powietrznych. Ośrodek Badania Jakości Wyrobów „ZETOM”, Warszawa 1992.
• [102] Jaźwiński J., Borgoń. J.: Niezawodność eksploatacyjna i bezpieczeństwo lotów, WKiŁ, Warszawa 1989.
• [103] Jaźwiński J., Ważyńska-Fiok K.: Bezpieczeństwo systemów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• [104] Lewkowicz J., Kustroń K.: Statek powietrzny i elementy teorii. Seria Wydawnicza: Podstawy Eksploatacji Statków Powietrznych, Tom 1. Wydawnictwo ITWL, Warszawa 2003.
• [105] Lewkowicz J., Kustroń K.: Własności i właściwości eksploatacyjne statku powietrznego. Seria Wydawnicza: Podstawy Eksploatacji Statków Powietrznych, Tom 2. Wydawnictwo ITWL, Warszawa 2003.
• [106] Praca zbiorowa pod redakcją J. Lewitowicza, J. Borgonia, W. Ząbkowicza: Problemy badań i eksploatacji techniki lotniczej (Tom I, s. 538). Wydawnictwo ITWL, Warszawa 1993.
• [107] Praca zbiorowa pod redakcją J. Lewitowicza, J. Borgonia, W. Ząbkowicza: Problemy badań i eksploatacji techniki lotniczej (Tom II, s. 596). Wydawnictwo ITWL, Warszawa 1993.
• [108] Praca zbiorowa pod redakcją J. Lewitowicza, J. Borgonia, W. Ząbkowicza: Problemy badań i eksploatacji techniki lotniczej (Tom III, s. 416). Wydawnictwo ITWL, Warszawa 1994.
• [109] Olearczuk E., Sikorski M., Tomaszek H.: Eksploatacja samolotów (elementy teorii), MON, Warszawa 1978.
• [110] Tomaszek H., Wróblewski M.: Podstawy oceny efektywności eksploatacji systemów uzbrojenia lotniczego, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2001.
• [111] Wagner D.: Niezawodność statków powietrznych realizujących zadania ratownictwa morskiego ze szczególnym uwzględnieniem awioniki, Prace Naukowe ITWL, z. 6, 1999.
• [112] Ważyńska-Fiok K., Jaźwiński J.: Niezawodność systemów technicznych, PWN, Warszawa 1990.
• [113] Woropay M., Żurek J., Migawa K.: Model oceny i kształtowania gotowości operacyjnej podsystemu utrzymania ruchu w systemie transportowym, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2003.
• [114] Błachnio J.: Ocena stanu warstwy wierzchniej łopatek wirnika sprężarki metodą szumów Barhausena. ITWL, Warszawa 1998, z. 3.
• [115] Borgoń J.: Niezawodność i bezpieczeństwo systemu pilot - statek powietrzny. Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, Warszawa 1987.
• [116] Jaźwiński J.: Studium nad metodami oceny niezawodności pewnej klasy obiektów technicznych. Informator Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, Warszawa 1973.
• [117] Kłysz S.: Wpływ napięć na rozwój pęknięć zmęczeniowych w wybranych materiałach lotniczych. Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, zeszyt nr 15, ISSN 1234-3544, Warszawa, 2002.
• [118] Lewkowicz J.: Wybrane zagadnienia metod izotopowych w technice lotniczej i lotniskowej, AGH, Kraków 1973.
• [119] Lindstedt P.: Diagnozowanie lotniczych układów hydraulicznych i silników turbinowych w aspekcie antropomorficznym. Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, Warszawa 1994.
• [120] Manerowski J.: Identyfikacja modelu dynamiki lotu odrzutowego samolotu oraz jego układów sterowania, WAT, Warszawa 1990.
• [121] Niedziela T.: Badania zjawisk wpływających na poprawę parametrów wybranych detektorów podczerwieni. Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, z. 1, Warszawa 1995.
• [122] Nita P.: Nawierzchnie lotniskowe z prefabrykowanych płyt wstępnie sprężonych, Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, Warszawa 1990.
• [123] Tomaszek H.: Modelowanie procesów zużycia elementów mechanicznych urządzeń z obciążeniem impulsowym w aspekcie niezawodności. ITWL, Warszawa 1981.
• [124] Ząbkowicz W.: Metoda projektowania systemów pomiarowych do badań samolotów w locie. Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1988.
• [125] Żurek J.: Modelowanie symboliczne systemów bezpieczeństwa i niezawodności w transporcie lotniczym.. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Prace Naukowe, Transport, z. 39, Warszawa 1998.
• [126] Błachnio J., Kierszko Z., Michalczewski M.: Metodyka badań techniki lotniczej przez specjalistów ITWL po zaistnieniu wypadku lotniczego. Informator ITWL, Warszawa 1996.
• [127] Buczkowska-Murawska T., Pietraszek M., Winczura Z., Żyluk A.: Badania w locie lotniczych środków bojowych - możliwości pomiarowe. V. Konferencja Metody i technika badań statków powietrznych w locie, Mrągowo, 2002. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [128] Bukowski L., Kłysz S., Sobczykiewicz W.: Pomiary obciążeń eksploatacyjnych w locie a szacowanie trwałości zmęczeniowej elementów konstrukcji lotniczych. Informator ITWL, Warszawa 1994.
• [129] Długołęcki A., Petraszek M., Winczura Z., Żyluk A.: Metodyka badania charakterystyk smugaczy lotniczych. II Międzynarodowa Konferencja Uzbrojeniowa, Waplewo 1998. Naukowe aspekty techniki uzbrojenia. WAT 1998, cz. I.
• [130] Długołęcki A., Winczura Z., Żyluk A.: Doświadczalne wyznaczanie charakterystyk balistycznych bomb lotniczych. II Międzynarodowa Konferencja Uzbrojeniowa, Waplewo 1998. Naukowe aspekty techniki uzbrojenia. WAT 1998, cz. I.
• [131] Dzięcioł E.: Mikrofalowy układ homodynowy dozorujący stan techniczny turbinowej łopatki silnika lotniczego, ITWL, Warszawa 2003.
• [132] Golański P., Manerowski J., Rymaszewski S.: Zastosowanie metod identyfikacji do oceny stanu technicznego przeciwlotniczego zestawu rakietowego. V. Konferencja Metody i technika badań statków powietrznych w locie, Mrągowo 2002. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [133] Kudelski R., Józko M.: System pomiarowy do badań w locie samolotów serii „ORLIK”. Informator ITWL, Warszawa 1994.
• [134] Lewkowicz J.: Badania eksploatacji statku powietrznego w czasie prób w locie. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [135] Lewkowicz J.: Badania eksploatacyjne statku powietrznego w podsystemach użytkowania i utrzymania zdatności. V. Konferencja Metody i technika badań statków powietrznych w locie, Mrągowo, 2002. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [136] Loroch L., Mackiewicz K., Skomra A.: Proces badania uzbrojenia / sprzętu wojskowego - (Air Force Test Process) ogólna charakterystyka. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [137] Loroch L., Mackiewicz K.: Ogólne zasady prowadzenia badań naziemnych i w locie uzbrojenia lotniczego w Polsce i niezbędne uzupełnienia (zmiany) w aspekcie procedur zachodnich i możliwości ekonomicznych. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [138] Loroch L. Mackiewicz K., Milewski W.: Problemy interoperacyjności samolotu i uzbrojenia lotniczego. Stan obecny i perspektywy. Problemy Techniki Uzbrojenia. X Konferencja Naukowo- Techniczna WITU. Materiały - cz. II, zeszyt 3/2001, Rynia 2001.
• [139] Manerowski J., Nowakowski M.: Modelowanie i analiza dynamiki lotu łuski. Informator ITWL, Warszawa 1994.
• [140] Manerowski J., Zgrzywa F.: Eksperymentalne wyznaczania obciążeń aerodynamicznych samolotu z turbinowym napędem śmigłowym w lotach nieustalonych. V. Konferencja Metody i technika badań statków powietrznych w locie. Mrągowo 2002. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [141] Michalak S., Szelmanowski A., Sajda K., Paliwoda K.: Metody badań systemów awionicznych na samolotach o przedłużonym resursie. V. Konferencja Metody i technika badań statków powietrznych w locie, Mrągowo 2002. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [142] Michalak S., Szelmanowski A.: Badania lotniczych systemów orientacji przestrzennej w ruchu nieholonomicznym. V. Konferencja Metody i technika badań statków powietrznych w locie, Mrągowo 2002. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [143] Omasta R.: Wybrane zagadnienia bezpieczeństwa badań w locie statków powietrznych. Informator ITWL, Warszawa 1996.
• [144] Sikorski M., Tomaszek H.: Zarys metody oceny efektywności eksploatacji systemów techniki lotniczej. Materiały II Szkoły Inżynierii Systemów, Informator ITWL, Kiekrz 1987.
• [145] Winczura Z., Ziółkowski Z., Żyluk A.: Pomiar przeciążeń działających na bombę lotniczą. Informator ITWL, Warszawa 2000.
• [146] Winczura Z., Żyluk A.: Wybrane problemy badań w locie ćwiczebnych środków uzbrojenia lotniczego. Informator ITWL, Warszawa 1996.
• [147] Żurek J., Kowalczyk G.: Niezawodność i bezpieczeństwo wdrażania konstrukcji lotniczych. Informator ITWL, Warszawa 1994.
• [148] Kocańda S., Tomaszek H.: Metoda oceny trwałości zmęczeniowej elementów konstrukcyjnych w warunkach rozwoju pęknięć przy obciążeniu losowym, Biuletyn WAT, nr 1-2, Warszawa 1992.
• [149] Sikorski M., Tomaszek H.: Ocena dwurodzajowych efektów bojowych statku powietrznego, Myśl Wojskowa nr 8, 1987.
• [150] Sikorski M., Tomaszek H.: Ocena efektów bojowych statku powietrznego (efekty trwałości), Myśl Wojskowa nr 12, 1985.
• [151] Tomaszek H., Wróblewski M.: Podstawy oceny efektywności eksploatacji systemów uzbrojenia lotniczego, WAT, Warszawa 2000.
• [152] Tomaszek H.: Systemy uzbrojenia lotniczego (w aspekcie ich oceny i eksploatacji), WAT, Warszawa 1995.