Nadmiarowość dynamicznie sterowana.

• Autorzy: Będkowski L. , Dąbrowski T. M.

Warianty tytułu

EN

Redundancy dynamically controlled.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podczas użytkowania systemów technicznych zawsze występują procesy destrukcyjne, przebiegające wolniej lub szybciej. Proces destrukcyjny można podzielić na trzy stadia: aktywizacja czynników uszkodzeniowych, proces uszkodzeniowy, proces awaryjny. Czynniki uszkodzeniowe inicjują proces uszkodzeniowy. Proces ten doprowadza do uszkodzenia i do stanu niezdatności, w którym ustaje realizacja funkcji systemu. Jeśli stan niezdatności jest stanem niestabilnym, to następuje dalszy rozwój destrukcji, czyli proces awaryjny. Doprowadza on do rozległego zniszczenia systemu, czyli do stanu awarii oraz często do zniszczenia efektu wytworzonego przed uszkodzeniem. Procesem odwrotnym do procesu destrukcyjnego jest proces przeciwdestrukcyjny. Proces ten dzieli się na trzy stadia: - stadium osłonowe, w którym następuje deaktywacja czynników inicjujących; zapobiega to rozpoczęciu procesu uszkodzeniowego; - stadium interwencyjne, w którym następuje przerwanie procesu uszkodzeniowego; zapobiega to powstawaniu uszkodzenia; - stadium przeciwawaryjne, w którym następuje przerwanie procesu awaryjnego; zapobiega to awarii. Proces przeciwdestrukcyjny realizowany jest przez system przeciwdestrukcyjny, zawierający trzy odpowiednie moduły: moduł osłonowy, moduł interwencyjny, moduł przeciwawaryjny. Każdy z tych modułów charakteryzuje się pewną, uogólnioną wielkością, określającą ich zdolność przeciwdestrukcyjną. Wielkość tę nazwiemy potencjałem przeciwdestrukcyjnym odpowiednio: osłonowym, interwencyjnym i przeciwawaryjnym. Proces destrukcyjny również charakteryzują pewne wielkości, które można nazwać destrukcyjnym potencjałem inicjującym, uszkodzeniowym i awaryjnym. Przykładem potencjału destrukcyjnego może być niszcząca energia kinetyczna rozpędzonego samochodu. Przykładem potencjału przeciwdestrukcyjnego może być praca, którą może wykonywać układ hamulcowy samochodu przed uderzeniem w przeszkodę. W ogólnym przypadku, działanie systemu przeciwdestrukcyjnego jest skuteczne, jeśli potencjał przeciwdestrukcyjny jest większy od potencjału destrukcyjnego. Ta różnica stanowi uogólniony nadmiar potencjału przeciwdestrukcyjnego. Nowoczesne, elektroniczne systemy zawierające szybkie procesory oraz szybkie układy pomiarowe i wykonawcze, pozwalają na: - wczesne wykrywanie czynników inicjujących, procesów uszkodzeniowych oraz awaryjnych we wczesnej fazie ich rozwoju. czyli dozorowanie; - szybkie uruchamianie zasobów przeciwdestrukcyjnych i skierowanie ich na ogniska destrukcji. Pozwala to na dynamiczne utrzymanie nadmiaru potencjału i wskutek tego na utrzymanie zdatności. Wynikiem tego może być podniesienie wskaźników niezawodnościowych. W artykule przedstawiono rozwinięcie tych tez oraz zilustrowano problem przykładami praktycznymi.

EN

At use of technical systems always step out destructive processes, taking place (running) solver or more quickly. Destructive process one can divide in three levels: activation of damage factors, damage process, breakdown damage. Damage factors initialize a damage process. This process leads to damages and to state of unfitness, in which system function realization stops. If state of unfitness is an unstable state, then further destruction development follows, that is to say a breakdown process. This leads then to extensive system destructions that are to say, to state of damage and to effect destructions, which were produced by the system before damage. An inverse process to destructive process is an anti-destructive process. This process splits into three levels: - protection level, in which devising factors deactivation follows; damage process is beginning; - intervention level, in which the damage process break follows, this prevents damage arise; - anti break-down level, in which the interruption of damage breakdown process follows; this prevents a breakdown. The anti-destructive process is realized by the anti-destructive system, containing three, suitable modules: protection module, intervention module, and anti-breakdown module. Every from these modules characterizes certain, generalized magnitude, qualifying their anti-destructive ability. This magnitude we will call as anti-destructive potential, properly: protection, intervention and anti-break-down. Destructive process also characterizes certain magnitudes, which one call with destructive potential initializing, damaging and breaking-down. Example of destructive potential can perhaps be the destructive kinetic energy dispersed by a brought up to speed car. Example of anti-destructive potential can perhaps be the work, which can execute a car brake arrangement - before the knock in hindrance. In general chance, system acvtivity is efficient, if anti-destructive potential is greater then the destructive potential. This difference determines a generalized anti-destructive potential redundancy. Modern, electronic systems containing quick processors and quick measuring and executive arrangements, permit on: - early damage factors, damage processes and break-down damage detecting, that is to say, permit multilevel supervising; quick anti-destructive supplies starting and directing them on destruction fireplaces. Permits then an anti-destructive potential redundancy dynamic maintenance and in consequence of this on fitness maintenance. Result of this can be the ability coefficients elevation. In this article one represents these arguments development at one illustrated this problem with practical examples.

Słowa kluczowe

PL

nadmiarowość; dozorowanie; proces destrukcyjny; proces przeciwdestrukcyjny; nadmiar potencjału

EN

redundancy; supervising; destructive process; anti-destructive process; potential redundancy

• Wydawca: Komitet Budowy Maszyn PAN
• Czasopismo: Zagadnienia Eksploatacji Maszyn
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 39, nr 2
• Strony: 49--64
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz.

Twórcy

autor

Będkowski L.

• Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Elektroniki, 00-908 Warszawa, ul. Kaliskiego 2, tel. [phone]

autor

Dąbrowski T. M.

• Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Elektroniki, 00-908 Warszawa, ul. Kaliskiego 2, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Będkowski L.: System dozorująco-terapeutyczny w ujęciu wieloprocesowym. Materiały V Krajowej Konferencji DIAG ’2003. Ustroń, 13-17.10.2003, s. 30-39.
• [2] Będkowski L., Dąbrowski T.: Model eksploatacyjny obiektu technicznego w ujęciu wieloprocesowym. Materiały II Międzynarodowej Konferencji Explo-Diesel & Gas Turbine ’2003. Międzyzdroje-Lund, 05-09.05.2003, s. 45-52.
• [3] Będkowski L., Dąbrowski T.: Analiza kierowalności i stabilności koła pojazdu w aspekcie procesu hamowania. Materiały II Krajowej Konferencji Autoprogres ’86. Jadwisin, styczeń 1986, s. 245-253.
• [4] Ważyńska-Fiok K., Jaźwiński J.: Niezawodność systemów technicznych. PWN 1990, s. 340.