Charakterystyka mineralogiczna surowców ilastych z plioceńskich iłów z KWB "Bełchatów"

• Autorzy: Sałaciński R. , Gąsiński A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Skład mineralny plioceńskich iłów z nadkładu złoża w kopalni węgla brunatnego (KWB) „Bełchatów" jest bardzo zróżnicowany. W latach 1960-1963, wraz z prowadzeniem w rejonie Bełchatowa prac dokumentacyjnych złoża węgla brunatnego, zostały one rozpoznane jako kopaliny towarzyszące. Trwające obecnie w KWB „Bełchatów" prace udostępniania do eksploatacji pola „Szczerców" stwarzają unikalną okazję do wykonania dokładnych surowcowych badań jakościowych i technologicznych odsłanianych w odkrywce kopalin ilastych oraz do ocen porównawczych w stosunku do iłów wyróżnionych wcześniej na obszarze pola „Bełchatów". Na potrzeby wykonania koniecznych do tego celu badań pobrano próbki z poziomu III i IV nadkładu pola „Szczerców". Próbki zostały tak dobrane, by reprezentować dwie typowe, lecz makroskopowo różne skały ilaste z plioceńskich poziomów ilasto-piaszczystych. Dodatkowo, dla celów porównawczych pobrana została próbka z iłów podwęglowych z poła „Bełchatów", ze składowiska kopalin towarzyszących. Wykonane analizy uziarnienia, składu mineralnego i chemicznego surowca mogą pozwolić na ocenę potencjalnego zastosowania badanych kopalin jako sorbentu mineralnego, jako surowców ceramicznych lub surowców do budowy przesłon mineralnych.

EN

The mineral composition of pliocene clays from brown coal mine "Bełchatów" is highly varied. These clay rocks were classified as accompanying raw materials during documentation works on the brown coal deposit. Exploitation of coal deposit through open-pit mine creates an unique possibility to study quality and technological properties of clay materials overlying brown coal beds. Two different samples typical for theses rocks were collected from III and IV overlying rocks levels from the "Szczerców" field. Additionally one sample of clays underlying lignite deposit was taken from "Bełchatów" field to perform comparative study. To study mineral composition an X-Rays diffraction, Electron Microprobe analysis and Laser Diffraction Particle Size Analysis were performed. The results can be used to point out potential application of these material as mineral sorbent, ceramic raw material or clay mineral barrier.

Słowa kluczowe

PL

iły plioceńskie; kopaliny towarzyszące; Bełchatów

EN

pliocene clays; accompanying clay raw materials; Bełchatów

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
• Czasopismo: Szkło i Ceramika
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 62, nr 2
• Strony: 30--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Sałaciński R.

autor

Gąsiński A.

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii

Bibliografia

• [1] Jończyk M.W., Skórzak A.: Złoże węgla brunatnego "Bełchatów" - porównanie /występowania kopalin towarzyszących w polu "Bełchatów" i w polu "Szczerców". Górnictwo Odkrywkowe nr 2-3, Wrocław, 2001.
• [2] Jończyk M.W., Skórzak A., Bednarz A., Borowicz A., Specylak-Skrzypecka J., Ślusarczyk G.: Kopaliny towarzyszące w kopalni Bełchatów - stan aktualny oraz perspektywy wydobycia i zagospodarowania. Górnictwo Odkrywkowe nr 2, Wrocław, 2010.
• [3] Wyrwicki R.: Kopaliny ilaste w KWB Bełchatów. Węgiel Brunatny, 1, 14, 1996.
• [4] Post J., Borer L.: Physical properties of selected illites, beidellites and mixed-layer illite-beidellites from southwestern Idaho, and their infrared spectra. Applied Clay Science, 22, 77-91, 2002.
• [5] Kloprogge J.T.: Spectroscopic studies of synthetic and natural beidellites: A review. Applied Clay Science, 31, 165-179, 2006.
• [6] Bajda T., Ratajczak T.: Możliwość wykorzystania bełchatowskich iłów beidellitowych jako sorbentów pierwiastków toksycznych na przykładzie związków chromu. Górnictwo Odkrywkowe, XLVII (2), 2005.
• [7] Środon J.: Precise identification of illite/smectite interstratifications by X-Ray powder diffraction. Clays and Clay Minerals. Vol. 28, No. 6, 401-411, 1980.
• [8] Sakharov B.A., Lindgreen H., Salyn A., Drits V.M.: Determination of illite-smectite structures using multispecimen X-Ray diffraction profile fitting. Clays and Clay Minerals, Vol. 47, No. 5, 555-566, 1999.
• [9] Tetterhorst R., Roberson H.E: X-Ray diffraction aspects of montmorillonites. American Mineralogist, Volume 58, 73-80, '973.
• [10] Wiewióra A., Giresse P., Jaunet A.M., Wilamowski A., Elsass E : Crystal chemistry of layer silicates of the Miocene green grain (Congo Basin) from transmission electron microscopy (TEM) and analytical electron microscopy (AEM) observations. Clays and Clay Minerals, Vol. 47, No. 5, 582-590, 1999.
• [11] Malla P.B., Douglas L.A: Problems in identification of mont-morillonite and beidellite. Clays and Clay Minerals, Vol. 35, No. 3, 232-236, 1987.
• [12] Inoue A., Watanabe T., Kohyama N., Brusewitz A.M.: Characterization of illitization of smectite in bentonite beds at Kinnekulle, Sweden Clays and Clay Minerals, Vol. 38, No. 3, 241-249, 1990.
• [13] Cuadros J., Altaner S.P.: Characterization of mixed-layer illite-smectite from bentonites using microscopic, chemical, and X-ray methods: Constraints on the smectite-to-illite transformation mechanism. American Mineralogist, Volume 83, pages 762-774, 1998.
• [14] Yamada H., Yoshioka K., Tamura K., Fujii K., Nakazawa H.: Compositional gap in dioctahedral-trioctahedral smectite system: beidellite-saponite pseudo-binary join. Clays and Clay Minerals, Vol. 47, No. 6, 803-810, 1999.
• [15] Yamada H., Nakazawa H.: Isothermal treatment of reguralry interstratified montmorillonitu-beidellite at hydrothermal condition. Clays and Clay Minerals, Vol. 41, No. 6, 726-730, 1993.