Suggestion of interpretation of action and the rule of taking decisions with regard to safety of sea ships traffic.

• Autorzy: Girtler J.

Warianty tytułu

PL

Propozycja interpretacji działania i zasada podejmowania decyzji z uwzględnieniem bezpieczeństwa żeglugi morskiej.

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono jedną z najprostszych sytuacji decyzyjnych w eksploatacji w odniesieniu do morskich środków transportowych. W czasie dowolnego rejsu każdego statku morskiego mogą powstać inne niż normalna sytuacje, jak: skomplikowana, niebezpieczna, awaryjna i katastroficzna. Zaistnienie dowolnej z wymienionych sytuacji w czasie rejsu statku zależy istotnie od stanu technicznego statku, a ściślej - od stanu tych urządzeń na nim zainstalowanych, mają zasadniczy wpływ na jego bezpieczeństwo. Można przyjąć, ż w tym przypadku istotne znaczenie ma zbiór stanów technicznych statku o następującej interpretacji: stan zdatności pełnej (s1), stan zdatności częściowej (s2), stan niezdatności zadaniowej (s3) i stan niezdatności pełnej (s4). W przypadku pogorszenia się stanu technicznego statku, a więc jego przejście ze stanu s1 do s2, a następnie do s3 i ostatecznie - s4, a przy tym również pogorszenie się warunków ruchu statku (predyspozycji załogi i warunków zewnętrznych), mogą następować w czasie rejsu kolejno sytuacje: skomplikowana, niebezpieczna, awaryjna, a nawet katastroficzna. Dysponując informacją o stanie technicznym statku, warunkach zewnętrznych ruchu statku oraz o predyspozycjach załogi można, przy zastosowaniu statystycznej teorii decyzji, podjąć racjonalną decyzję spośród np. trzech następujących: - rozpocząć wykonywanie zleconego zadania transportowego; - wykonać najpierw odpowiednią (stosowną do odpowiedniej diagnozy) obsługę profilaktyczną poszczególnych urządzeń statku, jego kadłuba w celu odnowy tych ich własności, które są niezbędne do wykonania wspomnianego zadania, a następnie przystąpić do realizacji tego zadania w terminie ustalonym przez zleceniodawcę; - opóźnić termin rozpoczęcia realizacji zleconego zadania do chwili ustania przyczyn zagrażających bezpieczeństwu statku. Wybór najlepszej spośród trzech wymienionych decyzji w warunkach wynikających z możliwości zaistnienia (oczywiście z określonymi prawdopodobieństwami) różnych stanów technicznych i sytuacji, wymaga uwzględnienia następujących kryteriów decyzyjnych: - wartości oczekiwanych konsekwencji przy założeniu, że została podjęta decyzja, gdy statek był w stanie si (i=1, 2, 3, 4). Z przedstawionej możliwości podejmowania decyzji wynika, że nawet w złożonej sytuacji decyzyjnej rozpatrywanie oczekiwanych konsekwencji umożliwia bardzo łatwe przyporządkowanie każdemu rodzajowi decyzji odpowiedniej, pojedynczej liczby oznaczającej wartość oczekiwanej konsekwencji. Umożliwa to dokonanie wyboru optymalnej decyzji eksploatacyjnej, czyli takiej, dla której wartość oczekiwana jest największa. Przedstawiona możliwość podejmowania decyzji eksploatacyjnych dotyczy sytuacji, gdy decydent (osoba podejmująca decyzje) dysponuje informacją aprioryczną o stanie technicznym urządzeń, np. uzyskaną z badań niezawodności urządzeń niezbędnych do wykonania zadania (osiągnięcia celu), wyrażoną w formie prawdopodobieństwa. Do opracowania modelu umożliwiającego podejmowanie takich decyzji eksploatacyjnych wykorzystano elementy bayesowskiej statystycznej teorii decyzji i teroii procesów semimarkowskich.

Słowa kluczowe

EN

safety; decision; operation; energy; probability; ship; expected value

PL

bezpieczeństwo; decyzja; działanie; energia; prawdopodobieństwo; statek; wartość oczekiwana

• Wydawca: Komitet Budowy Maszyn PAN
• Czasopismo: Zagadnienia Eksploatacji Maszyn
• Rocznik: 2000
• Tom: Vol. 35, nr 2
• Strony: 177--191

Twórcy

autor

Girtler J.

• Politechnika Gdańska, Katedra Siłowni Okrętowych, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk

Bibliografia

• [1] Girtler J., Kitowski Z., Kuriata A.: Bezpieczeństwo okrętu na morzu. Ujęcie systemowe. WKiŁ, Warszawa 1995.
• [2] Girtler J.: Zastosowanie bayesowskiej statystycznej teorii decyzji do sterowania procesem eksploatacji urządzeń. Materiały XXII Zimowej Szkoły Niezawodności nt. Wartościowanie niezawodnościowe w procesach realizacji zadań technologicznych w ujęciu logistycznym. SPE KBM PAN, Szczyrk 1994, s. 55-62.
• [3] Girtler J.: Wiarygodność diagnozy a podejmowanie decyzji eksploatacyjnych. Materiały Kongresu Diagnostyki KDT’96 T II. Zespół Diagnostyki SPE KBM PAN. PTDT, IMP PAN w Gdańsku. Politechnika Śląska w Gliwicach. Politechnika Poznańska, Gdańsk 1996, s. 271-276.
• [4] Benjamin J.R., Cornell C.A.: Probability, Statistics, and Decision for Civil Engineers. Wyd. polskie Rachunek prawdopodobieństwa, statystyka matematyczna i teoria decyzji dla inżynierów. WNT, Warszawa 1977.
• [5] Wiśniewski B.: Falowanie wiatrowe. Rozprawy i Studia t. (CCCIV) 230. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1998.
• [6] Kotarbiński T.: Drogi dociekań własnych. PWN, Warszawa 1986.
• [7] Gasparski W.: Kryterium i metoda wyboru rozwiązania technicznego w ujęciu prakseologicznym. PWN, Warszawa 1970.
• [8] Gribbin J.: In Search of Schrodinger’s Cat. Quantum Physics Reality. Wyd. polskie W poszukiwaniu kota Schrodingera. Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 1997.
• [9] Wiśniewski S.: Termodynamika. WNT. Warszawa 1995.
• [10] Wybrane zagadnienia zużywania się materiałów w ślizgowych węzłach maszyn. W. Zwierzycki (red.). PWN, Warszawa 1990.
• [11] Girtler J.: Prawdopodobieństwo jako miara bezpieczeństwa ruchu obiektów technicznych. Materiały VII Konferencji Naukowej “Bezpieczeństwo systemów’98”. PTBiN, PTC, SPE KBM PAN, STŚT KT PAN. Wydział Transportu PW, ITWL, Warszawa–Zakopane–Kościelisko 1998, s. 163-168.
• [12] Jaźwiński J., Borgoń J.: Niezawodność eksploatacyjna i bezpieczeństwo lotów. WKiŁ, Warszawa 1989.
• [13] Girtler J.: Koncepcja podejmowania decyzji z uwzględnieniem niezawodności i bezpieczeństwa morskich środków transportowych. Materiały Krajowej Konferencji Bezpieczeństwa i Niezawodności, t. 1. ITWL, Warszawa–Zakopane–Kościelisko 1999, s. 289-296.
• [14] Girtler J.: Współczynniki gotowości obiektów technicznych w przypadku tolerowania lub nietolerowania ich uszkodzeń w czasie realizacji zadań. Materiały XXV Zimowej Szkoły Niezawodności nt. “Problemy niezawodności obiektów technicznych i tolerowanie uszkodzeń w procesie realizacji zadań”. SPE KBM PAN. Warszawa–Szczyrk 1987, s. 46-53.