Badania smarowanego styku skoncentrowanego elementów chropowatych.

• Autorzy: Piekoszewski W.

Warianty tytułu

EN

Investigations of lubricated concentrated contacts of rough elements.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono badania własne autora dotyczące identyfikacji warunków przejścia z obszaru tarcia płynnego do tarcia mieszanego w liniowym styku skoncentrowanym elementów chropowatych. Warunki pracy styku (prędkość poślizgu i obciążenie) oraz struktura mikrogeometryczna współpracujących w styku powierzchni były czynnikami, których wpływ na przejście z obszaru tarcia płynnego do mieszanego podlegał badaniom. Badania zrealizowano na specjalnie opracowanym stanowisku tribologicznym typu rolka-klocek modelującym liniowy styk skoncentrowany. Stanowisko to składało się z maszyny badawczej, mikroprocesorowego systemu pomiarowego oraz specjalnych, opracowanych do realizacji badań, programów komputerowych. Do oceny warunków tarcia zastosowano metodę identyfikacji mikrozwarć metalicznych. W badaniach użyto próbek i przeciwpróbek wykonanych ze stali łożyskowej ŁH15, których powierzchnie miały strukturę mikrogeometryczną, w przybliżeniu izotropową (z krzyżowymi śladami obróbki) oraz anizotropową (ze śladami obróbki w kierunku równoległym i prostopadłym do kierunku ruchu). Jako oleje smarowe w badaniach zastosowano wzorcowe oleje mineralne FVA3 i FVA4 pracujące w przedziale temperatur 30-80 stopni Celsjusza, o znanych charakterystykach lepkościowych. Wynikami badań były przebiegi względnego czasu mikrozwarć w strefie styku w funkcji prędkości poślizgu w zależności od zastosowanego skojarzenia mikrogeometrycznego próbek i środka smarowego. Przebiegi te poddano analizie, wyznaczając dla nich linie trendu. Wyniki analizy potwierdziły wpływ chropowatości oraz mikrostruktury kierunkowej powierzchni próbek na nośność filmu smarowego.

EN

The experimental investigations of the conditions of the transition from the fluid film lubrication regime to the mixed one in concentrated line contact of the rough bodies have been presented. As the identification technique of the transition conditions the measurements of the micro-short-circuits in the contact zone have been utilised. The specimens used in the experiments had the nearly anisotropic and isotropic microgeometry. The results of experiments were the figures of the relative time of micro-short-circuits vs. the sliding velocity for two lubricating oils and a number of various surface textures of specimens. The results confirmed the effect of the vertical and horizontal parameters of the surface roughness on load-carrying capacity of the lubricating film. In order to obtain the quantitative relation for the transition conditions between the fluid film and mixed lubrication regimes the statistical analysis of the factors influencing the film interruption has been carried out. This analysis resulted in the multiple correlation equation involving the contact working conditions and the vertical and horizontal parameters of the surface roughness of mating elements.

Słowa kluczowe

PL

smarowanie; styk skoncentrowany; element chropowaty; współczynnik tarcia; lepkość oleju

EN

lubrication; concentrated contact; rough elements; friction coefficient; oil viscosity

• Wydawca: Komitet Budowy Maszyn PAN
• Czasopismo: Zagadnienia Eksploatacji Maszyn
• Rocznik: 1999
• Tom: Vol. 34, nr 3
• Strony: 413--428

Twórcy

autor

Piekoszewski W.

• Instytut Technologii Eksploatacji, Zakład Tribologii, ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom, tel. [phone] w. 238, fax. [phone],

Bibliografia

• [1] Piekoszewski W., Wiśniewski M.: Modelowanie wpływu chropowatości powierzchni na grubość warstwy smarowej. ZEM 1998, 3.
• [2] Piekoszewski W.: Metody identyfikacji eksperymentalnej grubości warstwy smarowej w styku skoncentrowanym elementów chropowatych. ZEM 1998, 3.
• [3] Patir N., Cheng H.S.: An average flow model for determining effects of three-dimensional roughness of partial hydrodynamic lubrication. Tran. ASME, Journal of Lubricant Technology 1978, 100, 12-17.
• [4] Patir N., Cheng H.S.: An application of average flow model to lubrication between rough sliding surfaces. Tran. ASME, Journal of Lubricant Technology, 1979, 101, 220-230.
• [5] Tonder K.: Simulation of the lubrication of isotropically rough surfaces. ASLE Trans., 1980, 23, 326-334.
• [6] Elrod H.G.: A general theory for laminar lubrication with reynolds roughness. Trans. ASME, 1980, 101F, 8-14.
• [7] Tripp J.H.: Surface roughness effects in hydrodynamic lubrication: The flow factor method. Trans. ASME, Journal of Lubrication Technology, 1983, 105, 458-465.
• [8] Teale J.L., Lebeck A.O.: An evaluation of the average flow model between rough sliding surfaces. Trans. ASME, 1981, 102F, 360-367.
• [9] Schipper D.J., de Gee A.W.J.: Lubrication modes and the IRG diagram. Lubrication Science, 1995, 8, 27-35.
• [10] Piekoszewski W., Wiśniewski M.: Identyfikacja rodzaju tarda w smarowanym styku skoncentrowanym. Tribologia, 1997, 155-156, 833-840.
• [11] Bartz W.J. i inni: Referenzöle für Wälz- und Gleitlager-, Zahnrad- und Kupplungsversuche – Datensammlung. Forschungsvereinigung Antriebs-technik e. V. 1974, 15.
• [12] Schmidt U.: Die Schmierfilmbildung in elastohydrodynamisch beanspruchten Wälzkontakten. Diss. Universität Hannover 1985.
• [13] Wiśniewski M.: Tribologische Auswirkungen der Oberflächenfeinstruktur in konzentrierten Kontakten. Fortschrittberichte. VDI-Verlag, Düsseldorf 1991.