Ocena skutków awarii przemysłowej w instalacjach procesowych, w tym efektu domino - Część 1

• Autorzy: Lesiak P. , Porowski R.

Warianty tytułu

EN

Assessment of physical effects for major hazard accidents in the process industries including domino effect - Part 1

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zwiększanie mocy produkcyjnych w zakładach przemysłowych powiązane jest z ich stopniową rozbudową. Skutkuje, to generowaniem procesów inwestycyjnych i budową nowych instalacji procesowych, które bardzo często napotykają na ograniczenie związane z rozmiarami działek budowlanych. Pociąga to za sobą niekorzystną tendencję, w której inwestorzy i biura projektowe starają się maksymalnie zagospodarować teren pod inwestycje, zachowując jak najmniejsze odległości pomiędzy aparatami procesowymi, zbiornikami, itp. W przypadku zajścia zdarzenia awaryjnego na jednej instalacji przemysłowej, może dojść do przeniesienia i eskalacji skutków awarii na sąsiednią instalację i wystąpienia tzw. efektu Domino. Zdarzenia tego typu są bardzo niebezpieczne i w konsekwencji mogą prowadzić do olbrzymich zniszczeń na terenie całego zakładu lub jego części, a także poza jego terenem. W zależności od rozwoju sekwencji zdarzeń w scenariuszu awaryjnym, końcowym efektem skutków może być np. wybuch BLEVE-Fireball, wybuch przestrzenny, pożar powierzchniowy, pożar strumieniowy, itp. Towarzyszyć temu mogą różne formy oddziaływania fizycznego, w postaci odłamkowania, promieniowania cieplnego, czy fali nadciśnienia. Ich zasięg i potencjał niszczący ma zasadnicze znaczenie przy określaniu tzw. bezpiecznych odległości pomiędzy blokami instalacji już na etapie ich projektowania. Artykuł ten został podzielony na cztery części. W części pierwszej autorzy przeanalizowali zdarzenia awaryjne, w których wystąpił efekt Domino. Zwrócono tutaj uwagę na skalę zjawisk zachodzących podczas tego typu awarii oraz towarzyszące im skutki. Opisano także kompleksowo definicje efektu Domino, które powstały w wyniku badań tego zjawiska. W ostatniej części artykułu przeanalizowano zagrożenia jakie towarzyszą zdarzeniom awaryjnym oraz przedstawiono rodzaje pożarów i wybuchów.

EN

Production development in the process industries makes it larger wide-world. It makes a large number of investments and brand-new technological installations limited by land-use planning procedures. Investors and architects try to use minimum distances between particular vessels and apparatus to fulfill a regime of limited land-use planning. In case of failure events of installation it is possible to make an interaction of accidental results which can lead to domino effect. Such events are dangerous and can lead to huge damages of industrial plant or some part of installation, including external areas. Depend on failure event development it can result in BLEVE-Fireball, vapor cloud explosion, pool fire, jet fire, flash fire, etc. Physical effect in such scenario could be a generation of blast wave, thermal radiation or even fragmentation. The range of physical effects is prior in determination of safety distances in the process industries at the designing phase. This paper is divided into 4 parts. The first one includes the analysis of failure events where domino effect took place, including a scale of phenomena involving major-hazard accident. Complex definition of domino effect was described. At the last part of this paper some possible effects are assessed and several types of fires and explosions are showed.

Słowa kluczowe

PL

modelowanie awarii; strefy zagrożeń; substancje niebezpieczne

EN

dangerous zones; hazardous substances; industrial accident modeling

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 3
• Strony: 13--26
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz.,Fot., rys., tab.,

Twórcy

autor

Lesiak P.

autor

Porowski R.

• Zespół Laboratoriów Procesów Spalania i Wybuchowości Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• 1. Lees F. P, Loss Prevention in Process Industries, Butterworths, 1980 r.;
• 2. Bagster D.F., Pitblado, R.M., The Estimation of Domino Incident Frequencies – An Approach, Trans I ChemE, Vol. 69, Part B, 1991 r.;
• 3. Health and Safety Commission, The Control of Major Hazards, Third Report of the HSC Advisory Committee on Major Hazards, HMSO, 1984 r.;
• 4. http://www.atest.com.pl/pictures/2002/ed0211b.jpg (17/08/2010);
• 5. http://mahb.jrc.ec.europa.eu/;
• 6. http://www.atsdr.cdc.gov/;
• 7. http://www.factsonline.nl/;
• 8. Chung P. W. H., Jefferson M., A Fuzzy Approach to Accessing Accident Databases, September 1998.;
• 9. http://www.hse.gov.uk/;
• 10. Clini, R. M., Darbra and J. Casal, Historical Analysis of Accidents Involving Domino Effect F;
• 11. Kourniotis S.P., Kiranoudis C.T., Markatos N.C., 2000, Statistical analysis of domino chemical accidents, Journal of Hazardous Materials 71 239–252;
• 12. Praca zbiorowa pod redakcją Adama S. Markowskiego, Zapobieganie stratom w przemyśle. Część III – Zarządzanie bezpieczeństwem procesowym, Politechnika Łódzka, 2000;
• 13. CPR 16E – Methods for determination of possible damage, TNO, Holandia 1989;
• 14. http://www.sandia.gov/tp/images/pool.gif (17/08/2011);
• 15. http://darksideofrom.com/wp-content/uploads/2008/03/caddyshack02.jpg (12/08/2011);
• 16. http://www.thermdyne.com/ (11/11/2011);
• 17. http://t2.gstatic.com/images?q=tbn:fD4uEvlvosAIgM:http://http://www.ctv.ca/servlet/ImageShrinker?http://images.ctv.ca/archives/CTVNews/img2/20100804/600_mynews_propane_100804.jpg,160,81&t=1 (12/11/2011);
• 18. http://2.bp.blogspot.com/_IzZ9zHM6YVU/SRbGGICFR2I/AAAAAAAAEl4/U5ABWU0NWLo/s400/BLEVE (15/09/2011);
• 19. http://www.enotes.com/w/images/d/d5/Bleve_explosion.png (15/09/2010);
• 20. http://www.safetycasemanagement.ltd.uk (21/08/2011);
• 21. http://www.bizkaia.org/Home2/Archivos/DPTO7/Temas/Fotos/fuego_diapositiva17.jpg (11/07/2009);
• 22. http://t3.gstatic.com/images?q=tbn:rMKHaOkjmV9a1M:http://www.lboro.ac.uk/departments/cg/news/graphics/VapourCloudExplosion.jpg&t=1 (10/09/2011);
• 23. http://www.gezamenlijke-brandweer.nl/media/images/fotos/boilover-1_large.jpg (13/08/2011);
• 24. http://www.cbc.ca/gfx/images/news/photos/2007/11/29/enbridge-fire-cp-3965937.jpg (15/08/2009);
• 25. Teodorczyk A., Podstawy modelowania matematycznego wybuchu mieszaniny pyłowo-gazowej, III Międzynarodowa Szkoła Wybuchowości Pyłów Przemysłowych, 1987;