Park w Nałęczowie - uzdrowisko czy kolonia kulturalna?

• Autorzy: Przegalińska-Matyko M. , Skarbek A.

Warianty tytułu

EN

Park in Nałęczów - the spa or the cultural colony?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nałęczów, pierwotnie siedziba Małachowskich herbu Nałęcz, jako miejscowość uzdrowiskowa zaistniał na początku XIX wieku. Początkowo krąg kuracjuszy ograniczał się do przyjaciół ówczesnych właścicieli, jednakże dokonana przez profesora Celińskiego analiza tamtejszych wód rozsławiła to miejsce i przyczyniła się do szybkiego rozwoju kurortu. Przypuszcza się, że w tym okresie skrystalizowała się krajobrazowa kompozycja parku. W 1878 roku spółka lekarzy odkupiła od dawnych właścicieli park wraz z zabudowaniami. Przeprowadzili oni gruntowną przebudowę istniejących już budynków, park został przekomponowany, pojawiła się także nowa architektura. Od 1880 roku aż do wybuchu I wojny światowej Nałęczów przeżywał swój złoty okres. W tym czasie uzdrowisko odwiedzali wybitni literaci i artyści, dzięki czemu zyskało sobie ono miano "kolonii literackiej". Po odzyskaniu niepodległości Nałęczów kontynuował działalność leczniczą jako uzdrowisko prywatne. Współcześnie życie Nałęczowa skupia się wokół parku zdrojowego, który stanowi centrum wydarzeń kulturalnych oraz miejsce wypoczynku.

EN

Nałęczów - originally the seat and residence of Małachowski family became known as the health resort at the beginning of the XIX th. century. At the first, the circle of patients was limited to the friends of the estate owners. Soon, the analysis of local waters done by professor Celiński, made the place famous and helped to develop the spa itself. It is believed that in the first part of XIX th ceutury a landscape composition of the park was crystallized. In 1878 the company of doctors bought the park with surroundings from the yet owners. The company conducted the complete reconstruction of existing alredy buildings. The park was recomposed as well, also appeared the elements of park architecture. From 1880 until the I World War Nałęczów lived in his "golden age". In this period the spa was often visited by outstanding writers and artist. After regaining the independence of Poland, Nałęczów used to continue the previous activity as the private spa. Nowadays the life of the town is concentrated around the park, which is the centre of cultural events and place of holiday destination.

Słowa kluczowe

PL

park w Nałęczowie; rezydencja; uzdrowisko

EN

heath resort; park in Nałęczów; residence

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 107, z. 5-A
• Strony: 209--215
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz.,

Twórcy

autor

Przegalińska-Matyko M.

autor

Skarbek A.

• Ogrody i wnętrza

Bibliografia

• KASPRZAK A., Nałęczów. Drzewa i krzewy w Nałęczowie oraz przyrodnicze podstawy ich doboru, praca doktorska, Lublin 1982, s. 33.
• Nałęczów i jego okolice. Przewodnik informacyjny dla leczących się i lekarzy, Warszawa 1897, s. 25.
• OLSZEWSKI S., Staw parkowy będzie znowu piękny, "Głos Nałęczowa" 1998, s. 35.
• PRUS B., Kronika Tygodniowa - Małe słówko o Nałęczowie, "Kurier Codzienny", nr 127, 1892.
• PRUS B., Kroniki Tygodniowe, "Tygodnik Ilustrowany", nr 22/1905.
• SŁOMCZYŃSKI A., Nałęczów, Warszawa 1955, s. 10, 11.
• SOŁDEK J., 200 lat Zakładu Leczniczego w Nałęczowie, "Głos Nałęczowa" nr 11/1997, s. 16.
• ŻEROMSKI S., Dzienniki, Nałęczów 16 maja 1891 r.