Przepływ powietrza zrobowego w zlikwidowanych szybach w stanach awaryjnych w świetle badań modelowych

• Autorzy: Wrona P.

Warianty tytułu

EN

Possibilities of description at air flow in abandoned empty mine shaft

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono zjawisko wypływu gazów ze zlikwidowanych kopalń w aspekcie jego niebezpieczeństwa dla mieszkańców terenów pogórniczych. Przedstawiono dwa istniejące modele matematyczne dotyczące tego procesu i wyniki obliczeń, których rezultaty zgadzają się z pomiarami prowadzonymi nad zlikwidowanym szybem kopalni "Zabrze". W artykule przedstawiono także możliwość zastosowania równania Bernoulliego do teoretycznej oceny wpływu zmian ciśnienia atmosferycznego oraz składu mieszaniny gazowej na prędkość wypływu gazów przez zlikwidowany szyb kopalniany.

EN

Phenomenon of gas outflow liquidated mines in the aspect of hazard for the inhabitants of mining areas is presented. Since especially dangerous is outflow of gases through the abandoned shaft (situated under the building, when the occupants have no information about it), where backfilling material suddenly subsided and occurred air-dynamic contact of goaf with the surface. There is necessary to recognize such a phenomenon to be able to reduce the hazard. Two existing mathematical models referring to this process and results of calculations, results which tally with the surveys carried over the liquidated shaft of mine "Zabrze", are presented. Also possibility of Bernoulli equation use for theoretical evaluation of atmospheric pressure changes influence as well as of gas mixture on gas outflow speed through abandoned mine shaft, are also presented.

Słowa kluczowe

PL

aerodynamika; zroby; powierzchnia terenu; badania przepływu powietrza z szybu na powierzchnię; modelowanie matematyczne; szyby zlikwidowane

EN

aerodynamics (goaf - surface); liquidated shafts; mathematical modelling; study of air flow from shaft to surface

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 66, nr 12
• Strony: 148--151
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., wykr.

Twórcy

autor

Wrona P.

• Instytut Eksploatacji Złóż, Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska, Gliwice

Bibliografia

• 1.Card G.B.: Protecting development from methane. Raport CIRIA nr 149, 1995.
• 2. Chećko J.: geologiczne aspekty migracji gazów kopalnianych na powierzchnię w przypadku likwidacji kopalń węgla kamiennego http://www.wnp.pl/artykuly/geologiczne-aspekty-migracji-gazow-kopalnianych-na-powierzchnie-w-przypadku-likwidacji-kopaln-wegla-kamiennego,4742.html, 2008.
• 3. Eicker H.: Verlauf und Beherrschung der Ausgasung abgeworfener Grubengebaude Glückauf-Forschungshefte 48 nr 6. s. 324÷328, 1987.
• 4. Kotarba J.: gas hazard in the near-surface zone of the Wałbrzych coal mine closure: geological and geochemical controls, Wyd. “Akapit”, Kraków 2002.
• 5. Grzybek I., Kędzior S.: Zróżnicowanie warunków gazowych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, a możliwość migracji metanu ze zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego, Zeszyty Naukowe Pol. Śl., seria Górnictwo, z.268, 2005, s. 55÷66.
• 6. Pawiński J., Roszkowski J., Strzemiński J.: Przewietrzanie kopalń, Śląskie Wydawnictwo Techniczne 1995.
• 7. Sułkowski J., Kozłowski B., Parchański J., Wrona P., Golda G., Klimas A.: Emisja gazowa z wyrobisk poeksploatacyjnych obserwowana na terenie zlikwidowanej kopalni, eksploatującej pokłady na stoku kopuły geologicznej, Mat. 3 Szkoły Aerologii Górniczej, Zakopane 12÷15.10.2004, s. 661÷671.
• 8. Sułkowski J., Wrona P.: Mathematical Model Of gas Out Flow From Abandoned Coal Mine Through Untight Shaft Under The Influence Of Atmospheric Pressure Changes, Archives of Mining Sciences 51, Issue 1, 2006 s. 97÷107.
• 9. Sułkowski J., Drenda J., Różański Z., Wrona P.: Noticed in mining areas, environmental hazard connected with outflow of gases from abandoned mines and with spontaneous ignition of coal waste dumps, Gospodarka Surowcami Mineralnymi, IGSMiE PAN Kraków, Vol. 24 Issue 3/1, Kraków 2008, s. 319÷334.
• 10. Szuster A., Utrysko B.: Hydraulika i podstawy hydromechaniki, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1986.
• 11. Szlązak N., Obracaj D., Borowski M.: Ocena stanu zagrożenia emisją gazów kopalnianych terenów pogórniczych, Mat. Sympozjum „Metan i inne zagrożenia współwystępujące - teoria i praktyka”, NOT-SITG ROP 2003, 29.10.2003 Rybnik, s. 191÷207.
• 12. Wasilewski S.: Ciśnienie barometryczne i jego zmiany w kopalniach głębinowych, Mat. 3 Szkoły Aerologii Górniczej, Zakopane 12÷15.2004, s. 533÷546.
• 13. Wrona P.: Possibilities of mine gases outflow prediction during pressure drops considering abandoned shaft located in old coal mining area, “Glückauf-Forschungshefte” 66, 2005, nr 3. s. 103÷106.
• 14. Wrona P.: Abandoned “Wawel” Coal Mine - Estimation of Gas Hazard at the Surface, Górnictwo i geologia, Kwartalnik, Tom 4, zeszyt 3, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej 2009, s. 153÷160.