Współczesne przekształcenia krajobrazowe w obszarze ekumeny graniczącej z Pienińskim Parkiem Narodowym ze szczególnym uwzględnieniem historycznych układów osadniczych

• Autorzy: Cząstka A.

Warianty tytułu

EN

Contemporary transformation of the landscape values in the area bordered on the Pieniny National Park with particular investigation aspect on the historical village structures

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dynamika zachodzących zmian krajobrazowych wokół PPN jest niepokojąca ze względu na radykalne przekształcenia nie tylko fizjonomii samych wsi, ale nieomal całej przestrzeni pomiędzy strukturami osiedleńczymi, czyli obszaru tworzącego strefę ekumeny. Zakres terytorialny i głębokość zmian historycznie wykształconego krajobrazu ewokują kwestię tożsamości obecnej, nowej tkanki zabudowy w relacji do starych układów osadniczych powstałych w wyniku długich procesów gospodarczych i historyczno-politycznych. Nowa zabudowa tworząca nową jakość krajobrazową jest w przeważającej mierze dysharmonijna, ekspansywna przestrzennie, a w wyniku rozproszenia deformująca zastane struktury i skalę przestrzenną czternastowiecznych układów osadniczych. Zasygnalizowanie w krytycznej analizie skali i zakresu zaistniałych zmian jest wstępem do szerszej dyskusji na temat przyszłości krajobrazu wokół Pienin.

EN

The article is an attempt to make estimate of the contemporary state of the landscape values in the District Pieniny on the basis of the essential critical analysis of the contemporary planning and building development in the mountain area. There are important destruction changes of the contemporary state of the landscape values as well on the village structures. It is the special problem of the planning methods on the mountain region. The Pieniny region has the most outstanding landscape, unusual quality of the mountain nature as well the traditional excellent cultural values i.e. historical rural structures (Middle Ages, i.e. the 14th c.). This particular values decide about the destination of this region for nature protection as well cultural values and consequently for recreational purposes in the scale of the whole country.

Słowa kluczowe

PL

dysharmonia zabudowy; ekspansja przestrzenna; historyczne struktury osiedleńcze; ochrona krajobrazu; tożsamość; zasady planowania; zmiany krajobrazowe; zmiany zabudowy

EN

contemporary transformation; critical analysis; destruction changes; historical village structures; landscape values; nature protection; planning and building development; unusual quality of the mountain nature

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 106, z. 2-A
• Strony: 105--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz.,

Twórcy

autor

Cząstka A.

• Instytut Projektowania Architektonicznego, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• B. Setkowicz, J. Trojanowski, Wytyczne do kształtowania przestrzennego rejonu Niedzicy, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN O. Kraków, t. XV, 1981.
• M. Łuczyńska-Bruzda, Krajobraz i gospodarka przestrzenna rejonu Pienin - aktualny stan i perspektywy, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN O. Kraków, t. XIX, s. 249-254.
• M. Modzelewska i in., Wytyczne do planów zagospodarowania przestrzennego obszarów objętych oddziaływaniem zapór Czorsztyn-Niedzica, wraz z obiektami towarzyszącymi, Temat 5 w ramach „Programu ratowania środowiska przyrodniczego zagrożonego budową zapory w Czorsztynie”, Kraków 1990.
• A. Skoczek, A. Boratyński, A. Cząstka, Z. Radziewanowski, E. Węcławowicz-Bilska, Z. Zuziak, Problematyka ochrony konserwatorskiej wiejskich struktur regionalnych na przykładzie wsi Krempachy, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN O. Kraków, t. XXII, 1988, s. 159-166.
• A. Rzymkowski, Planowanie przestrzenne w górach, Wyd. Arkady, Warszawa 1967.