Geomechaniczna interpretacja struktury danych geofizycznych, w szczególności sejsmologicznych, gromadzonych dla oceny hazardu sejsmicznego

• Autorzy: Marcak H.

Warianty tytułu

EN

Geomechanical interpretation of geophysical data structure, particularly the seismological data, for an assesment of seismic hazard

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nie można przewidzieć pojawienia się wstrząsów górniczych w sposób deterministyczny. Statystyczna predykcja tych zjawisk jest oparta na badaniu statystycznej struktury informacji pomiarowych, najczęściej katalogów wstrząsów, w których jest zapisany czas powstania zjawiska sejsmicznego, jego energia i lokalizacja hipocentrum. Jeżeli te wielkości polegając rozkładom statystycznym i rozkłady są stacjonarne, to można przewidzieć pojawienie się wstrząsu z dokładnością zależną od niepewności, jaka jest zawarta w danych pomiarowych. Skuteczność przewidywania zależy od jakości informacji, na jakiej jest ona oparta. W przypadku wstrząsów górniczych do informacji zawartej w danych pomiarowych można dodać informacje związane z geomechanicznymi aspektami rozwoju sejsmiczności w wyrobiskach górniczych. Do tych dodatkowych aspektów należą: liniowy rozkład epicentrów, rozkład hipocentrów w przestrzeni na płaszczyznach sejsmicznych, zależność maksymalnej energii sejsmicznej od wielkości powierzchni sejsmicznej, otwieranie lub zaciskanie asperitów i wypustów na powierzchni sejsmicznej w kolejnych etapach procesu przygotowania do relaksacji sejsmicznej. Są to istotne dodatkowe informacje przy ocenie ryzyka sejsmicznego.

EN

The deterministic mining shocks predictions are impossible. The statistical prediction of the seismic events is based on analysis of statistical properties of geophysical data, particularly the catalogs of seismic events, in which the energy of shock, time of their appearance, and hypocenters coordinates are collected. If these parameters are described with stationary statistical distributions the seismic events can be predicted with efficiency depending on the data uncertainty. The efficiency of prediction depends on the information used for prediction and it can be strengthen with geomechanical information related to mining seismicity development. The following aspects are considered in the paper: linear distribution of seismic epicenters, location of hypocenters on the seismic surface, dependence of maximum energy of event from the measure of seismic surface, opening and closing asperities on the seismic surface in following stages of seismic energy relaxation. This additional information is useful in assessment of seismic risk.

Słowa kluczowe

PL

dane sejsmiczne; przewidywania sejsmiczne; wstrząsy górnicze

EN

mining shocks; seismological data; seismological prediction

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 66, nr 6
• Strony: 1--8
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Marcak H.

• AGH, Wydz. GGiOŚ Katedra Geofizyki, Kraków

Bibliografia

• 1. Kanamori H., Anderson D.L.: Theoretical basis of some empirical relations in seismology, Bulletin of the Seismological Society of America, 65, 1073÷1095, 1975.
• 2. Kijko A., Sellevoll N.A.: Estimation of earthquake hazard parameters from incomplete and uncertain data files. Part I Utilization of extreme and complete catalogues with different threshold magnitudes, Bull. Seism. Soc. Am. 79, 645÷654, 1989.
• 3. Koyama J.: The Complex Faulting Process of Earthquakes, Kluwer Academic Publ. 195 pp. 1997.
• 4. Lasocki S.: Pareto distribution used in the statistical analysis of rockburst hazard. Acta Montana, s. A, No. 2(88), 121÷132, 1992.
• 5. Lasocki S.: Ocena i prognoza lokalnego ryzyka sejsmicznego poprzez analizę danych sejsmicznych. Wykłady Szkoła Eksploatacji Podziemnej’96. Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej, Kraków, 49÷67, 1996.
• 6. Lasocki S.: Probabilistic analysis of seismic hazard posed by mining induced events. Proc. 6th Int. Symp. On Rockburst in Minse Control Seismic Risk Perth, 151÷156, 2005.
• 7. Lomnitz C.: Global Tectonics and Earthquake Risk, Elsevier Amsterdam 320, 1974.
• 8. Marcak H.: Zastosowane modelu dylatacyjno-plastycznego do oceny stanu zagrożenia tąpaniami. Zesz. Nauk. AGH, s. Geof. Stod. z 9, 39÷5, 1992.
• 9. Marcak H.: Inverse problems in modeling mining shocks Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 25, z. 3, 2009.
• 10. Nikitin L.W., Ryżak E.T.: An model of forming the systems. of tectonic fractures. Geodinam. Issled, 7, 56-76 (po rosyjsku), 1984.
• 11. Nikitin L.W., Ryżak E.T.: The rules for rock destruction based on the internal friction and dilatancy. Fizyka Ziemi nr 5 p. 22÷38 (po rosyjsku) 1987.
• 12. Rice J.R.: The mechanics of earthquake rupture Physics of the Earth’s Interior, North-Holland Publ. Co Amsterdam, 1980.
• 13. Rudnicki J.W., Rice J.R.: Conditions for the localizations of deformation in pressure sensitive dilatant materials. J. Mech. Phys. Solids. 23, 1975.
• 14. Sykes L.R., Shaw B.E., Scholz C.H.: Rethinking Earthquake Prediction Pure and Applied Geophysics, 155, 207÷232, 1999.
• 15. Turcotte D.L., Schubert G.: Geodynamics. Cambridge University Press, 456, 2002.