Chemia i toksykologia epichlorohydryny pod kątem przydatności dla działań straży pożarnych : podstawy analizy ryzyka

• Autorzy: Węsierski T.

Warianty tytułu

EN

Chemistry and toxicology of epichlorohydrin in connection with usability in fire service actions : basis of risk analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Epichlorohydryna (l-chloro - 2,3 - epoksypropan) zawiera w budowie chemicznej pierścień oksiranowy. Hybrydyzacja sp3 atomu tlenu oraz węgla zawierającego wiązania nasycone powoduje, iż ten trój członowy element ze względu na duże naprężenia steryczne nie należy do układów stabilnych i jest wyjątkowo nietrwały w kontakcie z substancjami o charakterze kwaśnym oraz zasadowym. W tym środowisku, a także w obecności nadtlenków oraz niektórych soli może ulec gwałtownej polimeryzacji. Epichlorohydryna jest również wrażliwa na środowisko wodne. W wyniku działania wody o temperaturze 20[stopni]C następuje jej hydroliza z czasem połowicznego rozpadu wynoszącym 8,2 dnia [1]. Pożar z udziałem epichlorohydryny powoduje powstanie tak niebezpiecznych substancji jak chlor, chlorowodór czy fosgen. Duże ilości fosgenu po wstają zwłaszcza w przypadku niedostatecznej ilości tlenu w środowisku spalania. Praca ratowników w strefie w przypadku uwolnienia się epichlorohydryny, ze względu na jej łatwą hydrolię i powstający chlorowodór wymaga uży-cia przez nich ubrania gazoszczelnego. W Polsce do poważnego wypadku między innymi z udziałem tej substancji doszło 2 listopada 1998 roku na terenie stacji Twarda Góra. W wyniku wypadku i wykolejenia się trzech cystern z epichloro-hydrynądoszło do rozszczelnienia jednej z nich oraz pożaru [2]. Na skutek powstałego skażenia budynek sąsiadujący ze stacja kolejową nakazano wyburzyć. Publikacja zawiera zestawienie właściwości fizykochemicznych epichlorohydryny oraz mechanizmów działania tej sub.stancji w rożnych środowiskach na podstawie dostępnej literatury fachowej. W opracowaniu zawarto również elementy analizy ryzyka. Praca ukazuje niebezpieczeństwa działań ratowników związanych z akcjami ratownictwa chemicznego z udziałem epichlorohydryny.

EN

Epichlorohydrin (l-chloro-2,3-epoxypropane) has in its chemical construction oxirane ring. Oxigen and saturated carbon atoms with the sp[^3] hybridization contribute to great steric tension in oxirane ring and therefore this arrangement is very unstable in acidic and basic solutions. In this conditions and also in the presence of peroxides or some slats rapidly polimerisation can occur. Epichlorohydrin is also unstable in water conditions and hydrolyze with half-life time 8,2 days [1]. A fire involving epichlorohydrin may give rise to create such dangerous gases as chlorine, hydrogen chloride or phosgene. The latter concentration when insufficient amounts of oxygen are present. Rescue workers in the hot area where the release of epichlorohydrin have place requires the use of their full chemical gas-tight clothes, because of its easy hydrolysis and the creating of hydrogen chloride. In Poland, a serious accident involving, inter alia, this substance on November 2, 1998 on area rail stations Twarda Góra took place. As a result of the accident and derailment of three tanks with epichlorohydrin was the unsealing of one of them and the fire [2].The publication summarizes the physicochemical properties of epichlorohydrin and mechanisms of action of this substance in various environments on the basis of the available literature. The paper also contains elements of risk analysis and shows the danger of rescue actions related to disaster with epichlorohydrin.

Słowa kluczowe

PL

analiza ryzyka; epichlorohydryna; ratownictwo chemiczne; toksyczność

EN

chemical rescue service; epichlorohydrin; risk analysis; toxicity

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2010
• Tom: Nr 2
• Strony: 61--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz.,Rys., wykr., wz.,

Twórcy

autor

Węsierski T.

• Zastępca Dyrektora CNBOP ds. naukowo-badawczych

Bibliografia

• 1. Karta charakterystyki epichlorohydryny, Zachem Ciech, aktualizacja na dzień 22 grudnia 2008 r.
• 2. E. Lipińska-Łuczyn, Najlepsze dostępne techniki BAT. Wytyczne dla branży chemicznej w Polsce, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, czerwiec 2005 r.
• 3. http://www.dow.com/PublishedLiterature/dh_100/0901b80380100836.pdf?filepath=epoxy/pdfs/noreg/296-01301 .pdf&fromPage=GetDoc
• 4. Brom, W śmiercionośnych oparach, Przegląd Pożarniczy, 4 (1999) 16-17
• 5. http://www.solvaychemicals.com
• 6. Zakrzewski S.F., Podstawy toksykologii środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000
• 7. Naworyta A., Structure - function studies of epoxide hydrolases, Doctoral thesis, Swedish University of Agricultural Science, Uppsala 2010
• 8. Borysiewicz M., Furtek A., Potempski S., Poradnik metod ocen ryzyka związanego z niebezpiecznymi instalacjami procesowymi, Instytut Energii Atomowej Otwock - Świerk 2000
• 9. http://www.rivm.nl/milieuportaal/bibliotheek/data-bases/probitrelaties.jsp
• 10. Kimmerle G., Toxicological studies with epichlorohydrin, Bayer AG Report No 479, Wuppertal, Bayer AG, 1967
• 11. Laskin S., Sellakumar A.R., Kuschner et al. M., Inhalation carcinogenicity of epichlorohydrin in noninbred Sprague-Dawley rats, Journal of National cancer Institute, 65: 751-757
• 12. Dietz F.K., Grandjean M., YoungJ.T., Epichlorohydrin: l-hour LC50 Determination in Fischer-344 Rats, Lake Jackson Research Center, Health & Environmental Sciences - Texas, Dow Chemical USA, Freeport, TX, 1985
• 13. Mabey W., Mili T., Critical Reviev of Hydrolysis of Organic Compounds in Water Under Environmental Conditions, J. Phys. Chem. Ref. Data 7, (1978) 383-415 (quoting J.N. Bronstedt, M. Kilpatrick, J. Amer. Chem. Soc., 51 (1929)428).