Sejsmologia górnicza i sejsmoakustyka jako podstawa krótkookresowej prognozy zagrożenia sejsmicznego

• Autorzy: Kornowski J. , Kurzeja J.

Warianty tytułu

EN

Mining seismology and seismoacoustics as basis of short-term seismic hazard prediction

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowana metoda, nie naruszając aktualnych metod oceny stanu zagrożenia tąpaniami, umożliwi przybliżoną prognozę całkowitej energii sejsmicznej (będącej sumą energii wstrząsów i AE) energii impulsów sejsmoakustycznych i prognozę zagrożenia sejsmicznego zdefiniowanego na podstawie tej energii. Sumowanie energii wstrząsów i energii AE wymagało najpierw opracowania metody oceny fizycznej (wyrażonej w dżulach) energii AE. By rozwiązanie było rzeczywiście użyteczne, estymacja energii AE oparta została wyłącznie na rutynowych pomiarach tak zwanej energii umownej, bez konieczności lokalizacji źródeł AE. Rozwiązanie tego zadania umożliwia tworzenie tak zwanych szeregów czasowych energii całkowitej, czyli ciągów liczb E[^C](t), t=1,2,..., przedstawiających całkowitą energię emitowaną w każdej kolejnej godzinie z konkretnej ściany objętej obserwacją AE i sejsmologiczną. Ciągi te są w pewnym stopniu prognozowalne, co umożliwiają tez prognozę jednoznacznie zdefiniowanego (łatwego do fizycznej interpretacji) zagrożenia sejsmicznego i stopnia zagrożenia sejsmicznego. Zagadnienia te zostały rozwiązane i obecnie trwają prace związane z oprogramowaniem metod i weryfikacja programów, a wstępne wyniki przedstawiamy w niniejszej publikacji.

EN

The worked out method, breaking no present methods of bump hazard state evaluation, will enable approximate prediction of total seismic energy (being the sum of bumps energy and energy AE) and prediction of seismic hazard defined on this energy basis. Addition of bumps energy and energy AE required first of all to work out a method of physical evaluation (expressed in joules) energy AE. So that the solution is really useful, estimation of energy AE has been based exclusively on routine measurements of so called conventional energy, without necessity of sources AE localization. Solution of this task enables now creation of so called time series of the total energy, this is sequences of numbers E[^C] (t), t=1,2,... representing the total energy emitted in each following hour from the real longwall included into observation of AE and seismologic. This series are to some extent predictable, what enables also prediction of unambiguously defined (easy for physical interpretation) seismic hazard and degree of seismic hazard. These tasks have been solved and presently the works connected with programming of the methods and programs verification in progress. Preliminary results are presented in this publication.

Słowa kluczowe

PL

kopalnie podziemne; prognozowanie energii sejsmicznej; sejsmoakustyka; sejsmologia górnicza; zagrożenie sejsmiczne

EN

mining seismology; seismic energy prediction; seismic hazard; seismoacoustics; underground mines

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 65, nr 3-4
• Strony: 25--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys.

Twórcy

autor

Kornowski J.

• Główny Instytu Górnictwa, Katowice

autor

Kurzeja J.

• Główny Instytu Górnictwa, Katowice

Bibliografia

• 1. Bielińska E.: Metody prognozowania. Wyd. Śląsk, Katowice, 2002.
• 2. Dubiński J., Konopko W.: Tąpania: ocena, prognoza, zwalczanie. Wyd. GIG, Katowice, 2000.
• 3. Goszcz A.: Wybrane problemy zagrożenia sejsmicznego i zagrożenia tąpaniami w kopalniach podziemnych. Bibl. Szk. Ekspl. Podziemnej, Wyd. Nauka – Technika, Kraków, 2004.
• 4. Konopko W.: Doświadczalne podstawy kwalifikowania wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego do stopni zagrożenia tąpaniami. PN GIG, Nr 795, Katowice, 1994.
• 5. Kornowski J.: Linear prediction of aggregated seismic and seismo-acoustic energy, emitted from a mining longwall. Acta Montana, Ser. A, No. 22(129), s. 5-14, 2003.
• 6. Kornowski J., Kurzeja J.: Krótkookresowa prognoza zagrożenia sejsmicznego w górnictwie. Wyd. GIG, Katowice [w druku], 2008.
• 7. Kurzeja J.: Sekwencyjna prognoza energii sejsmicznej generowanej eksploatacją pokładu węgla. PN GIG, No. 867, Katowice, 2005.
• 8. Lasocki S.: Predykcja silnych wstrząsów górniczych. ZN AGH, Seria: Geofizyka Stosowana, Z.7, Kraków, 1990.
• 9. Lasocki S.: Predykcja silnych wstrząsów górniczych – postscriptum. ZN AGH, Seria: Geofizyka Stosowana, Z.9, Kraków, 1992.
• 10. Robinson E.: Statistical communication and detection. Hafner Publ., New York, 1967.