Monitoring stanu ilościowego wód podziemnych w zlikwidowanych kopalniach węgla kamiennego w północno-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

• Autorzy: Kropka J. , Czapnik A.

Warianty tytułu

EN

Monitoring of water level and quantity of pumped water in liquidated hard coal mines in north-west part of Upper Silesian Coal Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W zlikwidowanych kopalniach węgla kamiennego, w których istnieją warunki hydrogeologiczne do piętrzenia wody, odwadnianie stacjonarne jest zastępowane głębinowym, znacznie tańszym i bezpieczniejszym. Zatopienie podziemnych wyrobisk górniczych wodami z dopływu naturalnego jest możliwe tylko do pewnego poziomu, wynikającego z występowania na określonych rzędnych połączeń hydraulicznych między zlikwidowanymi i czynnymi kopalniami. W pracy, korzystając z obowiązujących uregulowań prawnych, zaprezentowano proces decyzyjny związany z przejściem z odwadniania stacjonarnego na głębinowy w likwidowanej kopalni, a także procedury towarzyszące ciągłej obserwacji położenia zwierciadła wody oraz ilości wypompowanej wody z tzw. rejonu odwadnianego systemem głębinowym w centralnym Zakładzie Odwadniania Kopalń w Czeladzi. Zagadnienia te omówiono na przykładzie rejonu "Paryż", w którym w latach 1996-2008 dokonano czterech zmian poziomu odwadniania, a przejście na odwadnianie systemem głębinowyma nastąpiło w 2001 r.

EN

In the liquidated mines, where conditions to dam up water exist, stationary drainage is replaced by deep drainage, considerably cheaper and safer. Flooding of underground mining working with waters from the natural inflow is possible only up to some level, resulting from occurring on determined data hydraulic connections between liquidated and working mines. Using binding regulations a decisive process connected with the change from stationary drainage to deep one in the liquidation of mines, and also accompanying procedures of continues observation of water level as well as quantity of pumped water from so called region dewatered by means of deep system in the Central Mine Dewatering Plant at Czeladź is presented. These problems are discussed on example of "Paryż" Region, where in the years 1996-2008 four changes of dewatering level have been made, change onto deep dewatering system took place in the year 2001.

Słowa kluczowe

PL

kopalnie węgla kamiennego; kopalnie zlikwidowane; odwadnianie stacjonarne i głębinowe; woda kopalniana

EN

hard coal mines; liquidated mines; mine water; stationary and deep drainage

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 65, nr 1-2
• Strony: 51--59
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kropka J.

• Uniwersytet Śląski, Sosnowiec

autor

Czapnik A.

• Centralny Zakład Odwadniania Kopalń, Czeladź

Bibliografia

• 1. Bukowski P.: Problemy hydrogeologiczne związane z likwidacją kopalń węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Prace Głównego Instytutu Górnictwa, Komunikat Nr 764, Katowice, 1991, 1-15.
• 2. Bukowski P.: Prognozowanie zatapiania likwidowanych wyrobisk górniczych w regulacji prawa. Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa, Górnictwo i Środowisko, Kwartalnik Nr III, Katowice, 2007, 113-126.
• 3. Bukowski P., Haładus A., Muniak A.: Monitoring położenia zwierciadła wody w procesie zatapiania likwidowanych wyrobisk górniczych w aspekcie oceny stanu bezpieczeństwa górniczego i powszechnego. Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa, Górnictwo i Środowisko, Kwartalnik Nr III, Katowice, 2007, 127-139.
• 4. Dowgiałło J., Kleczkowski A.S., Macioszczyk T. i Różkowski A. red.: Słownik hydrogeologiczny. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 2002, 1-461.
• 5. Jaros J.: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Śląski Instytut Naukowy, Katowice, 1984, 1-200.
• 6. Kropka J., Janson E., Czapnik A.: Changes of hydrogeological conditions in the area of liquidated hard coal mines in the north-eastern part of Upper Silesia Coal Basin (southern Poland). [W:] Proceedings of the 9th International Mine Water Association Congress: Mine Water 2005 – Mining Clossure (Ed. by J. Loredo i F. Pendas), Departamento de Explotacion y Prospeccion de Minas. Universidad de Oviedo, Espana, 209-215.
• 7. Rogoż M.: Pojemność wodna zrobów w kopalniach węgla kamiennego. Prace Głównego Instytutu Górnictwa, Komunikat Nr 628, Katowice, 1974, 1-24.
• 8. Rogoż M., Posyłek E.: Problemy hydrogeologiczne w polskich kopalniach węgla kamiennego. Główny Instytut Górnictwa, Katowice, 2000, 1-402.
• 9. Rogoż M., Bukowski P., Górka G., Posyłek E., Solik-Heliasz E., Staszewski B.: Wpływ likwidacji kopalni na warunki wodne w górotworze i na powierzchni. Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa, Komunikat Nr 805, Katowice, 1995, 1-28.
• 10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. Nr 139, poz. 1169, z późn. zm.).
• 11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie objęcia przepisami Prawa geologicznego i górniczego prowadzenia określonych robót podziemnych z zastosowaniem techniki górniczej (Dz.U. Nr 62, poz. 561).
• 12. Solik-Heliasz E.: Projekt monitoringu „górniczego” wód podziemnych w obszarze likwidowanych kopalń węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Prz. Gór., 2005, nr 6, 27-31.
• 13. Szczepański A.: Systemy odwadniające kopalń likwidowanych w północnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Hydrogeologia obszarów zurbanizowanych i uprzemysłowionych. T. 2. Sosnowice, 2005: 156-164.
• 14. Szczepański A., Adamczyk A.F., Haładus A., Zdechlik R.: Propozycja zmian systemu odwadniania zlikwidowanych kopalń w północnej i północno-wschodniej części GZW. Hydrogeologia obszarów zurbanizowanych i uprzemysłowionych, Wyd. Uniw. Śl. Katowice, 1998, 220-228.
• 15. Vademecum. Spółka Restrukturyzacji kopalń S.A. w Katowicach, Oddział w Czeladzi, Centralny Zakład Odwadniania Kopalń. Czeladź, 2007.
• 16. Wilk Z., red.: Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa. Uczelniane Wyd. Naukowo-Dydaktyczne Akademii Górniczo-Hutniczej, T.1. Kraków, 2003, 1-611.