Uwarunkowania i skutki wielowarstwowej eksploatacji złoża rud cynkowo-ołowiowych w filarze ochronnym obiektów budowlanych

• Autorzy: Sepioł J. , Ostrowski J.

Warianty tytułu

EN

Conditions and effects of a multi-layer working of a lead-zinc ore deposit in a protective pillar of building facilities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu jest określenie uwarunkowań i przewidywanych skutków eksploatacji złoża rudy cynkowo-ołowiowej w filarze ochronnym III kategorii wyznaczonym dla obiektów budowlanych na powierzchni terenu. Miąższość złoża zalegającego w filarze jest zróżnicowana i lokalnie osiąga grubość 20 m. Przy furcie eksploatacyjnej wynoszącej 5 metrów zastosowanie podsadzki hydraulicznej skutecznie eliminuje ujawnienie się deformacji przekraczających III kategorię terenu górniczego. Eksploatacja złoża na większą wysokość wymaga wcześniejszej analizy systemów eksploatacji, które mogą być zastosowane przy zapewnieniu ochrony powierzchni i zlokalizowanych na niej obiektów. W omawianym rejonie przedmiotem ochrony jest droga asfaltowa, wzdłuż której biegnie stalowy rurociąg wody przemysłowej fi?300, stalowy rurociąg wody pitnej fi?100, podziemna linia elektroenergetyczna 6 kV oraz kabel teletechniczny. Droga i urządzenia infrastruktury technicznej zostały zaliczone do 3 kategorii odporności na deformacje ciągłe. Ponadto w filarze ochronnym zlokalizowane są dwa budynki mieszkalne, budynek kotłowni i budynki gospodarcze o mniejszym znaczeniu. Oba budynki mieszkalne zostały w latach 1988-1996 zabezpieczone profilaktycznie i zaliczone do 2 kategorii odporności na deformacje ciągłe. Po roku 2000 budynki te zostały połączone łącznikiem o 3 kategorii odporności. W wyniku szczegółowych analiz ustalono, że wiodącym systemem eksploatacji powinien być system filarowo-komorowy, a w partiach o dużej zawartości składnika użytecznego - system zabierkowy. W obu rozważanych wariantach eksploatacji przewiduje się likwidację zrobów podsadzką hydrauliczną. W partiach o większej miąższości należy wydzielić trzy warstwy o wysokości furty 5,0 m każda, przy czym dolna warstwa powinna być eksploatowana systemem filarowo-komorowym, a wyższe warstwy systemem zabierkowym. Zaproponowany wariant eksploatacji złoża pozwoli na eksploatację, której skutki nie przekroczą dopuszczalnych wartości wskaźników deformacji terenu i obiektów chronionych na powierzchni.

EN

The subject of this paper is to determine the conditions and effects to be forecasted of the working of a lead-zinc ore deposit in a protective pillar of III category, fixed for building facilities at the surface. A thickness of deposition of strata in the pillar is diverse and reaches the value up to 20 m. For a width of working of 5 m, a use of a hydraulic filling eliminates efficiently the occurrence of deformations exceeding the III category of the mining district. The working of deposit at a bigger height requires the working systems to be analysed, which may be used provided that the surface including the building facilities is well protected. An object to be protected at the given area is the asphalt road. Along that road there run an industry water steel pipeline 300, a drinking water steel pipeline 100, a subterranean power line 6 kV and a telecommunication cable. The road and infrastructure facilities have been classified as the 3rd category continuous deformation resistance- Furthermore at the protective pillar there are located two apartment buildings, a boiler house and few farm buildings of little importance. The both apartment buildings were preventively protected in the years 1988-1996 and classified as 2nd category continuous deformation resistance. After the year 2000 the buildings were connected with a fastener of 3rd category of resistance. As a result of detailed analyses one has ascertained that a board-and-pillar mining should be a leading method and at the areas containing much of coal - a board mining. In the both versions being discussed, the cavity caused by the extraction should be liquidated by a hydraulic filling. At the parts of a higher thickness, there are three layers to be separated, each of 5 m width. The low layer should be extracted by a board-and-pillar mining method and the higher layers by a board mining method. The version of the mining of deposits being proposed in the paper allows the permissible values of deformation indexes of the area and the protected objects to be at the sustainable level.

Słowa kluczowe

PL

eksploatacja złóż rud cynkowo-ołowiowych; filar ochronny; górnictwo; ruda cynkowo-ołowiowa

EN

lead-zinc ore; lead-zinc ore deposit; mining; protective pillar

• Wydawca: Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
• Czasopismo: Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 45, nr 9
• Strony: 134--145
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz.,Rys., tab., wz.,

Twórcy

autor

Sepioł J.

autor

Ostrowski J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• 1. Borisow A.A.: Mechanika gornych porod i massiwow. Wydawnictwo Nedra, Moskwa 1980 r.
• 2. Drzęźla J. i inni: Podstawy analityczne metody numerycznego prognozowania obszarów koncentracji naprężeń w górotworze z uwzględnieniem dowolnie złożonego przestrzennego usytuowania pól i krawędzi wybierkowych. Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej. Górnictwo z. 119/1987.
• 3. Instrukcja do obliczania pól elementarnych dla projektowanej eksploatacji rud Zn i Pb kopalń ZGH "Bolesław" - opracowanie zbiorowe ZBiP Miedzi "Cuprum". Wrocław, 1982.
• 4. Knothe S.: Prognozowanie wpływów eksploatacji górniczej. Wyd. Śląsk, Katowice 1984 r.
• 5. Sepiał J. Ostrowski J.: Określenie warunków eksploatacji złoża w filarze ochronnym drogi Bolesław - Klucze i budynków Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej. Opinia wykonana przez Pracownie Projektowo - Badawcza, "Progór" w Krakowie, w lipcu 1993 r.
• 6. Sepiał J., Ostrowski J., Zbieszczyk M.: Opracowanie ramowego programu eksploatacji złoża w filarze ochronnym drogi państwowej Bolesław - Klucze, szybu wentylacyjnego "zachodniego" i Domu Opieki Społecznej O.O. Kamilianów pod względem zabezpieczenia obiektów powierzchniowych i sposobu likwidacji zrobów. Fundacja Nauka i Tradycje Górnicze, Wydział Górniczy AGH, Kraków 2000.
• 7. Sposób ograniczenia stosowania pełnej podsadzki hydraulicznej do likwidacji zrobów górniczych w kopalniach rud cynku i ołowiu rejonu Olkusza, zapewniający bezpieczeństwo powierzchni terenu. Projekt celowy nr 10 T12 015 2000 c/5231 pod kierownictwem J.Sepiała. Kraków 2003.
• 8. Sepiał J., Ostrowski J, Zbieszczyk M.: Określenie warunków eksploatacji wielowarstwowej złoża w obrębie filara ochronnego drogi państwowej Bolesław - Klucze, szybu wentylacyjnego Zachodniego i Domu Opieki Społecznej o.o. Kamilianów z uwzględnieniem dotychczasowych wpływów eksploatacji. Praca wykonana na zlecenie ZGH Bolesław nr TG/240/05. Kraków 2006.