Cena węgla brunatnego jako cena transferowa. Aspekt ekonomiczny

• Autorzy: Jurdziak L.

Warianty tytułu

EN

Price of brown coal as transfer price. Economic aspect

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy zwrócono uwagę na istnienie więzów ekonomicznych pomiędzy kopalnią a elektrownią, wynikających z ich funkcjonowania w bilateralnym monopolu. Zastosowanie optymalizacji kopalń odkrywkowych pozwala, poprzez wybór optymalnego wyrobiska docelowego dla różnych cen węgla, na maksymalizację łącznego zysku w długim okresie. Zysk ten będzie stały niezależnie od przyjętej ceny węgla nawet, jeśli cena transferowa będzie różnic się od ceny optymalnej wyznaczającej to wyrobisko. Zaproponowano zastosowanie teorii gier do analizy sytuacji negocjacyjnej oraz wykorzystanie schematu arbitrażowego Nasha do wyznaczania cen transferowych węgla. Wpływ wyboru ceny węgla na podział zysku pomiędzy obie strony w obszarze krzywych kontraktu (pomiędzy cenami wyznaczającymi progi rentowności kopalni i elektrowni dla każdego z wygenerowanych wyrobisk) zademonstrowano na wykresie podziału zysku z wykorzystaniem poziomic cen węgla. Umożliwiają one zbadanie sprzeczności racjonalności grupowej i indywidualnej oraz określenie zachęty kopalni do oportunizmu (wyborze wyrobisk maksymalizującego zysk kopalni). Zachęta do oportunizmu maleje wraz ze wzrostem ceny węgla, co powinno skłaniać elektrownię do ustępstw cenowych. Brak kooperacji i walka o cenę węgla może prowadzić do realizacji wariantu suboptymalnego w sensie Pareto . eksploatacji mniejszego wyrobiska niż optymalne dla całego układu, dlatego jedynie integracji pionowa obu podmiotów może zagwarantować maksymalizację łącznego zysku.

EN

Attention is paid to economic ties existence between the mine and the power plant resulting from their functioning in the bilateral monopoly. Application of optimization of opencast mines allows, through selection of optimum target working for various coal prices, on maximization of the total long-lasting profit. This profit will be constant independently on established coal price even if the transfer price is different as the optimum price for this working. Application of the game theory is proposed for the analysis of negotiation situation as well as using of Nash arbitration diagram for determination of coal transfer prices. Influence of coal price selection on profit distribution between both parts in the field of contract curves (between the prices determining profitability of the mine and the power plant for each of generated working) is demonstrated on the profit distribution diagram using level lines of coal prices. They enable study of contradiction of group and individual rationality as well as determination of incentive to opportunism (selection of the working maximizing profit of the mine). Incentive decreases along with increase of the coal price, what should induce the power plant to make price concessions. Lack of cooperation and fight for price may lead to realization of the sub-optimal variant in the sense of Pareto . exploitation of an working smaller system, because only vertical integration of the both subjects can guarantee maximization of the total profit.

Słowa kluczowe

PL

ceny transferowe; elektrownia opalana węglem brunatnym; węgiel brunatny

EN

brown coal; brown coal-fired power plants; transfer prices

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 63, nr 7-8
• Strony: 51--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Jurdziak L.

• Instytut Górnictwa Politechniki Wrocławskiej

Bibliografia

• 1. Jurdziak L.: Odkrywkowa kopalnia węgla brunatnego i elektrownia jako bilateralny monopol w ujęciu klasycznym. Górnictwo i geologia VII, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej nr 106, Studia i Materiały nr 30, Oficyna Wydaw. Pol. Wroc. ISSN 0370-0798; 2004, s. 103-112.
• 2. Jurdziak L.: Tandem lignite opencast mine & power plant as a bilateral monopoly. Mine planning and equipment selection 2004. XIII International Symposium on Mine Planning and Equipment Selection. A.A. Balkema, Taylor & Francis Group, London, 2004, s. 673-679.
• 3. Jurdziak L.: Wpływ optymalizacji kopalń odkrywkowych na rozwiązanie modelu bilateralnego monopolu: kopalnia & elektrownia w długim okresie. Górnictwo Odkrywkowe R. 46 nr 7/8 2004, s. 103-110.
• 4. Jurdziak L.: Czy integracja pionowa kopalń odkrywkowych węgla z elektrowniami jest korzystna i dla kogo? Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki nr 2, 2005, s. 24-33.
• 5. Jurdziak L.: Kopalnia węgla brunatnego i elektrownia w warunkach liberalizacji rynku energetycznego. Energetyka nr 6, 2005, s. 380-388.
• 6. Jurdziak L.: Kształtowanie się cen węgla brunatnego w warunkach ich regulacji i zatwierdzeń. Górnictwo Odkrywkowe R. 47 nr 4/5, 2005, s. 84-93.
• 7. Jurdziak L.: Wpływ struktury organizacyjno-właścicielskiej na funkcjonowanie bilateralnego monopolu kopalni węgla brunatnego i elektrowni. Węgiel brunatny – energetyka – środowisko. IV Międzynarodowy Kongres Górnictwo Węgla Brunatnego. Bełchatów, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej nr 112, Seria: Konferencje nr 34, Oficyna Wydaw. Pol. Wroc., ISSN-0324-9670, 2005, s. 299-308.
• 8. Jurdziak L.: Negocjacje pomiędzy kopalnią węgla brunatnego a elektrownią jako kooperacyjna, dwuetapowa gra dwuosobowa o sumie niezerowej. Energetyka nr 2, 2006, s. 91-100.
• 9. Jurdziak L.: Cena węgla brunatnego jako cena transferowa. Aspekt prawny – wprowadzenie. Aspekt prawny – sposób ustalania cen. Prz. Gor. (złożony), 2007.
• 10. Jurdziak L.: Cena węgla brunatnego jako wyznacznik podziału zysku w układzie kopalni i elektrowni. Część I – Propozycje podziału. Część II – Formuły cen węgla brunatnego. Część III – Podziały zysku dla hipotetycznych danych. Górnictwo i Geologia IX. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 118, Seria: Studia i Materiały: Nr 33, Wrocław, 2007.
• 11. Jurdziak L.: Schemat arbitrażowy Nasha, a podział zysków w bilateralnym monopolu kopalni węgla brunatnego i elektrowni. Część pierwsza – podstawy teoretyczne. Część druga – zastosowania w negocjacjach strategicznych, taktycznych i operacyjnych. Górnictwo Odkrywkowe Nr 1-2, 2007.
• 12. Jurdziak L., Kawalec W.: Analiza wrażliwości wielkości i parametrów wyrobiska docelowego kopalni węgla brunatnego na zmianę ceny bazowej węgla. Górnictwo i Geologia VII, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej nr 106, Studia i Materiały nr 30, Oficyna Wydaw. Pol. Wroc. ISSN 0370-0798; 2004, s. 113-125.