Aktywność sejsmiczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - 30 lat ciągłej obserwacji przez Górnośląską Regionalną Sieć Sejsmologiczną

Stec, K.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Aktywność sejsmiczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - 30 lat ciągłej obserwacji przez Górnośląską Regionalną Sieć Sejsmologiczną

Autorzy

Stec K.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://sitg.pl/przeglad-gorniczy/

Identyfikatory

Warianty tytułu

Seismic activity of Upper Silesian Coal Basin - 30 years of continuous observation by Upper Silesian Regional Seismological Network

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule przedstawiono charakterystykę aktywności sejsmicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) indukowanej działalnością górniczą kopalń, opartą na systematycznej obserwacji prowadzonej przez Górnośląską Regionalną Sieć Sejsmologiczną Głównego Instytutu Górnictwa. Na podstawie rejestrowanych sejsmografów w sposób ciągły opracowywany jest bank danych zawierający podstawowe parametry sejsmologiczne wstrząsów górotworu o energii sejsmicznej E [większy lub równy] 10[^5] J, takiej jak: data i czas wystąpienia zjawiska, energia wstrząsu, magnituda, nazwa kopalni, współrzędne epicentrum. Dane z banku danych z lat 1974-2006, który liczy 65 165 wstrząsów, wykorzystywane SA do badań związanych z szeroko pojętą analizą stanu zagrożenia tąpaniami w kopalniach oraz oceną dynamicznych oddziaływań drgań wywoływanych wstrząsami na powierzchniowe środowisko naturalne w GZW. Poziom intensywności zjawisk sejsmicznych, które występują w kilku rejonach (niecka bytomska, siodło główne, niecka kazimierzowska, niecka główna oraz niecka jejkowicka i sfałdowania Jastrzębia) jest bardzo zróżnicowany, od wstrząsów niewyczuwalnych przez ludzi, do silnych o charakterze słabych trzęsień Ziemi.

Characteristic of seismic activity of Upper Silesian Coal Basin induced by the mining activity of mines based on the systematic observation conducted by the Regional Seismological Network of the Main Mining Institute is presented. Basing on registered seismograms the data bank is continuously worked out including basic seismological parameters of rock mass tremors seismic energy E [greater-than or equal to] 10[^5] J such as: date and time of the phenomenon occurrence, tremor energy, magnitude, name of the mine, coordinates of epicenter. Data from the data bank from the years 1974-2006, which includes 65,165 tremors, are used for research connected with the widely understood analysis of state of bump hazard in mines as well as evaluation of dynamic interaction of vibrations caused by the tremor on the surface natural environment in the Upper Silesian Coal Basin. The level of seismic phenomenon intensity, which occur in a few regions (Bytom trough, main anticline, Kazimierz trough, main trough, Jejkowice trough and Jastrzębie folding) is very diversified - from the tremors insensible to the people, up to the strong ones of the character of weak earthquakes.

Słowa kluczowe

aktywność sejsmiczna eksploatacja górnicza Górnośląska Regionalna Sieć Sejsmologiczna Górnośląskie Zagłębie Węglowe GZW obserwacje sejsmiczne parametry sejsmologiczne

mining seismic activity seismological observations seismological parameters Upper Silesian Coal Basin USCB Upper Silesian Regional Seismological Network

Wydawca

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa

Czasopismo

Przegląd Górniczy

Rocznik

2007

Tom

T. 63, nr 7-8

Strony

14--22

Opis fizyczny

Bibliogr. 41 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Stec K.

Główny Instytut Górnictwa

Bibliografia

1. Budryk W.: Skutki wstrząsów w kopalniach górnośląskich. Arch. Górn. i Hutn. 21955, s. 227-290, 1955.
2. Drzęźla B., Mendecki A., Marcela E.: Wpływ warunków górniczych na kształtowanie się aktywności sejsmicznej na przykładzie KWK Miechowice. Publs. Inst. Geophys. Pol. Acad Sc., 1984, M-6 (176), s. 377-383.
3. Dubiel R.: The mechanisms of Mining Tremors from Śląsk. Coal Mine Area. Acta Montana 1996, A (100), s. 27-34.
4. Dubiński J., Stec K.: Określenie zagrożenia sejsmicznego w oparciu o mechanizmu ognisk wstrząsów górniczych. Publ. Inst. Geophys. Pol. Acad. Sc. 1995, M-19 (281). s. 57-71.
5. Dubiński J., Stec K.: Modalność sejsmiczności górniczej w świetle badań mechanizmu ognisk wstrząsów. Wyd. Wydz. Geol., Geof. i Och. Sr. AGH, Kraków 2000, s. 331-334
6. Dubiński J., Stec K.: Relationship between focal mechanism parameters of mine tremors and local strata tectonics. [W:] Dynamic rock mass response to mining. Red. G. Van Aswegen, R. J. Durrheim, W. D. Ortlepp. The South African Institute of Mining and Metallurgy, Johannesburg 2001, s. 113-118.
7. Dubiński J., Wierzchowska Z.: Metody obliczeń energii wstrząsów górotworu na Górnym Śląsku. Główny Instytut Górnictwa 1973, Prace naukowe No 591, Katowice.
8. Dubiński J., Konopko W.: Tąpania, ocena, prognoza, zwalczanie. Główny Instytut Górnictwa, Katowice 2000.
9. Dubiński J., Mutke G., Stec K.: Rozwiązania w sejsmologii górniczej poprawiające efektywność oceny stanu zagrożenia sejsmicznego. [W:] Geologia t. 25, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków, 1999, s. 45-58.
10. Gibowicz S. J.: The mechanism of large mining tremors In Poland. In proc. 1st Int. Symp. On Rockbursts and Seismicity in Mines. Red. P. Gay I R. Wainwright. SAIMM Kwlvin House, Johannesburg 1984, s. 107-120.
11. Gibowicz S. J.: Relations between source mechanism and the ratio of the S over P wave energy for seismic events induced by mining. Acta Montana 1996, A, No. 9 (100), s. 7-15.
12. Gibowicz S. J., Domański B., Wiejacz P.: The focal mechanism and source parameters of seismic events induced by mining. Acta Montana 1996, A. No. 10 (102), s. 1-18.
13. Goszcz A.: The influence of tectonic stresses on the seismic hazard in Polish coal mine. [W:] Rockbursts and seismicity in the mines, Red. S. J. Gibowicz, Lasocki Balkema, Rotterdam/Brookfield, 1997, s. 219-221.
14. Idziak A. F., Teper L., Zuberek W. M.: Sejsmiczność a tektonika Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wyd. Uniw. Śląskiego Katowice 1999.
15. Idziak A. F., Teper L., Zuberek W. M., Sagan G., Dubiel L.: Mine tremor mechanisms used to estimate the stress field near the deep rooted fault in the Upper Silesian Coal Basin. [W:] Rockbursts and Seismicity in the Mines, Red. S. J. Gibowicz, S. Lasocki. Balkema/Rotterdam/ Brookfield 1997, s. 31-37.
16. Janczewski E.: Trzęsienia ziemi na Górnym Śląsku. Arch. Górn. i Hutn. 1955 Nr 2, s. 205-225.
17. Jura D.: The Young-Alpine morphotectonics of the Silesian Carpathiean Foredeep and the recent geodynamics of the Upper Silesian Coal Basin. Techn. Posz. Geol. Geosynoptyka i Geotermia Warszawa 1995, No 3/95, s. 13-21.
18. Jura D.: Young-Alpine Kłodnica Fault scarps of the metacarpathian in the Silesian Upland. Techn. Posz. Geol. Geosynoptyka i Geotermia. Warszawa 1999, No 1/99, s. 52-56.
19. Kijko A.: A modified form of the first Gumbel distribution: model for the occurence of large earthquakes. Part II – Estimation of parameters. Acta Geophys. Pol. 1982, nr 2, 148-159.
20. Kijko A.: Bimodalny charakter ekstremalnych rozkładów zjawisk sejsmicznych w kopalniach. Publ. Inst. Geophys. Pol. Acad. Sc. 1986, M-8 (191), s. 91-101.
21. Knochenhauer E.: Erderschütterungen und Bergschaden. Zeit. f. d. Berg-Hutt und Solinenwesen, 1912.
22. Lasocki S., Idziak A. F.: Dominant directions of epicentre distribution of regional mining induced seismicity series in Upper Silesian Coal Basin. Pageophs. 1998.
23. Lindenmann A.: Gebirgsschläge und Bodenerschütterungen im Westoberschlesischen Steinkohlenbezirk. Zeit. f. d. Berg-Hutt und Solinenwesen 1930.
24. Mortimer Z., Lasocki S.: Variation of the fractal dimension of epicentre distribution in the mining induced seismicity. Acta Montana 1996, A (100), s. 73-82.
25. Mutke G., Stec K.: Seismicity in the Upper Silesian Coal Basin, Poland: Strong regional seismic events. [W:] Rockbursts and Seismicity in the Mines, Kraków. Red. S. J. Gibowicz, S. Lasocki. Balkema/Rotterdam/ Brookfield 1997, s. 213-219.
26. Paszta E., Udziela B., Wierzchowska Z.: Najsilniejsze wstrząsy górotworu na Górnym Śląsku. Główny Instytut Górnictwa Katowice 1950-1970, No. 1-14.
27. Pilecka E. (red.): Związek lineamentów z sejsmicznością indukowaną na terenach górniczych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. IGSMiE PAN, Kraków 2006.
28. Stec K.: Analiza mechanizmów ognisk wstrząsów górniczych występujących w GZW. [W:] Geomechaniczne i sejsmologiczne modele ognisk wstrząsów górniczych, Akademia Górniczo-hutnicza, Kraków 1999, s. 53-73.
29. Stec K.: Rozwój i wykorzystanie Górnośląskiej regionalnej Sieci Sejsmologicznej. [W:] Badania geofizyczne w kopalniach, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków 2001, s. 179-183.
30. Stec K.: Charakterystyka mechanizmu ognisk wstrząsów górniczych z obszaru GZW. Wiadomości Górnicze, Wydawnictwo Górnicze, Katowice 2005, nr 4, s. 168-174.
31. Stec K., Drzewicki J.: Relationship between mine tremor focal mechanism ad local mining and geological conditions. Acta Montana 2000, A, No. 16(118), s. 189-202.
32. Teisseyre R.: Badania sejsmologiczne w rejonach eksploatacji górniczej. [W:] Mat. Symp. Problemy geodynamiki i tąpań. Wyd. PAN Kraków 1972, s. 56-74.
33. Teper L.: Wpływ nieciągłości podłoża karbonu na sejsmotektonikę północnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wyd. Uniw. Śląskiego, Katowice 1998
34. Wiejacz P.: Source mechanisms of seismic events inducend at Ziemowit coal mine: comparison with mining information. Publ. Inst. Geoph. Pol. Acad Sci., 1995, M-19, s. 15-32.
35. Wiejacz P.: Moment tensor for seismic events from Upper Silesian coal mines, Poland. [W:] Mechanism of Jointed and Faulted Rocks Red H.P. Rossmanith, Balkema/Rotterdam/Brookfield, 1995, s. 667-672.
36. Wiejacz P., Ługowski A.: Effects of geological and mining structures upon mechanism of seismic events at Wujek coal mine, Katowice, Poland. [W:] Rockbursts and Seismicity in Mines, Red. S. J. Gibowicz, S. Lasocki, Balkema/Rotterdam/Brookfield 1997, s. 27-30.
37. Wierzchowska Z.: Przyczyny wstrząsów na Górnym Śląsku, Główny Instytut Górnictwa, Katowice 1961, Komunikat 268.
38. Wierzchowska Z.: Nowe poglądy na pochodzenie wstrząsów ziemi na Górnym Śląsku. Prz. Gór. 1962, nr 7-8, s. 418-422.
39. Wierzchowska Z.: Zagraniczne metody sejsmiczne do badania tąpań. Prz. Gór. 1968, nr 9, s.458-463.
40. Wierzchowska Z.: Regionalna Sieć Mikrosejsmologiczna na Górnym Śląsku, Prz. Gór. 1981, nr 5, s. 222-228.
41. Zuberek W. M., Teper L., Idziak F., Sagan G.: Seismicity and tectonics in the Upper Silesian Coal Basin, Poland. W: proc. XIII Int. Cong. Of Carboniferous – Permian. Prace Państw. Inst. Geol., Kraków 1997, nr 157, s. 199-207.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BGPK-1839-6938