Zastosowanie metody "opóźnianie dynamiczne" do określenia małej retencji w zlewni potoku Isepnica

• Autorzy: Łapuszek M. , Szczęsny J. , Witkowska H.

Warianty tytułu

EN

"Dynamic slowdown" method application to estimate the possibility of water retention in the Isepnica stream catchment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W niniejszym artykule przedstawiono zastosowanie metody "Opóźnianie Dynamiczne" na obszarze zlewni potoku Isepnica, który jest dopływem rzeki Sofy, w dorzeczu górnej Wisły. Zastosowana metoda dotyczy zagospodarowania zlewni potoku na odcinku 1,5 km poprzez zaprojektowanie jednoczesnego zagospodarowania stoków oraz koryta wielkiej wody w taki sposób, aby spowolnić odpływ wody i okresowo rozprowadzić nadmiar wody do małych zbiorników (zbiorniki suche) oraz na obszary o małym zagrożeniu. Przedstawiono też wyniki symulacji pracy trzech suchych zbiorników, powstałych w wyniku adaptacji istniejących zniszczonych zapor przeciwrumowiskowych do celu spowolnienia odpływu. W celu przeprowadzenia symulacji efektywności wprowadzonych elementów metody OD na obszarze zlewni zbudowano dwa modele hydrologiczne, za pomocą których możliwe było określenie wielkości spływów z obszarów cząstkowych, tam gdzie wprowadzono budowle typu OD. Modele te zintegrowano z modelem głównym, który zastosowano do obliczeń przepływu w potoku. Wyniki obliczeń wykazały znaczne spowolnienie odpływu ze zlewni oraz dużą efektywność zastosowania suchych zbiorników. Na analizowanym odcinku potoku znajdują się stare, wypełnione rumowiskiem zapory. W celu wykorzystania ich pod katem suchych zbiorników przeanalizowano hipotetycznie możliwości ich opróżnienia z wykorzystaniem przepływów pojawiających się na odcinku. Symulacje wykonano dla przeplywu Q[1%].

EN

In a 1,5 km long reach of a mountain stream, the Isepnica in Poland, a strategy involving small structures throughout the catchment was assessed to mitigate the floods and curb erosion with limited side-impacts on the ecosystem. The use of "Dynamic SlowDown" concept promotes flood mitigation by slowing down, using transverse obstacles or temporary storage works distributed throughout the catchment. In accordance with Sustainable Development, it aims at reducing the use of the flood defence structures that damage riverine ecosystems. OD hydraulic projects must be planned at catchment scale and must take all the problems into account, including ecological issues. The authors carried out a OD feasibility study in a small mountainous Isepnica catchment. To deal with flood and erosion problems, they proposed small storage works on hillslopes and a dry reservoir. To assess their impact on design floods, they developed two simple distributed hydrologic models, and linked them with a hydraulic model built for the main torrent. They concluded that the proposed strategy was efficient. In order to use the old hydraulic structures which remain in the main riverbed and disrupt the sediment balance, these high sediment check-dams are now dangerously damaged and inefficient, and should be removed. We therefore propose a gradual removal, by lowering the overspill by stages. Numerical simulation was carried out to forecast sediment removal for different scenarios of overspill lowering. The effect of several floods (100 - year return period), is tested at three stages of lowering the crest.

Słowa kluczowe

PL

opóźnianie dynamiczne; powódź; suchy zbiornik; zapora przeciwrumowiskowa

EN

dry dam; dynamic slowdown; flood mitigation; sediment check-dam

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Środowisko
• Rocznik: 2006
• Tom: R. 103, z. 10-Ś
• Strony: 161--176
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz.,Rys., tab.,

Twórcy

autor

Łapuszek M.

autor

Szczęsny J.

autor

Witkowska H.

• Prac. Instytutu Inżynierii i Gospodarki Wodnej PK ; inżynieria i ochrona środowiska: budownictwo wodne.

Bibliografia

• [1] Bojarski A. i inni, Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich, Ministerstwo Środowiska, Departament Zasobów Wodnych, Warszawa 2005.
• [2] Commission of the European Union, Flood risk management — Flood prevention, protection and mitigation, Communication, 2004, 472, 10 p.
• [3] Łapuszek M., Lenar-Matyas A., The Riverbed Stabilization in the Case of cutting off the Sediment Transport by the Dobczyce Dam, 10th International Conference on Transport and Sedimentation of Solid Particles (4-7 September 2000 - Wrocław), Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej - Wrocław, Nr 382, 2000.
• [4] Łapuszek M., Poulard C., Szczęsny J., Modelling progressive sediment check-dam removal to restore a damaged ecosystem -without brutal disruption of sediment balance - Adaptation of the resulting structure to flood mitigation, The World Conference on Ecological Restoriation, 12-18 September 2005, Zaragoza, Spain 2005.
• [5] Łapuszek M., Witkowska H, Metody spowalniania odpływu ze zlewni górskiej, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, PAN, Oddział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, Zeszyt 4/2005.
• [6] Poulard C., Witkowska H., Szczęsny J., Radzicki K., Dynamic SlowDown: a flood mitigation strategy complying with the integrated management concept - implementation in a small mountainous catchment, Int. J. River Basin Management, Vol. 2, No. 4, IAHR and INBO, 2004.
• [7] Poulard C., Witkowska H., Ralentissement Dynamiquedes ernes par des ame-nagements repartis en tete de bassins versants, programme ”Polonium", Lyon-Krakow 2002.
• [8] Paquier A., What are the problems to be solved by a 1 — D river sediment transport model? Example of RubarBE software, Selected Problems of Water Engineering, Politechnika Krakowska - Cemagref - results of cooperation, 9-11 October 2003, seminary, Cemagref Editions, BP 44, 92163 Antony, France, 2004.
• [9] Le Ralentissement dynamique pour a prevention des inondations, guide "Le ralentisse-ment dynamique pour la prevention des inundations", CEMAGREF, 2004.