Stacjonarny i niestacjonarny transport CO[2] poprzez ośrodek węglowy

• Autorzy: Topolnicki J. , Sobczyk J.

Warianty tytułu

EN

Stationary and non-stationary transport of CO[2] through coal medium

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest lepsze opisanie mechanizmów filtracyjnego transportu gazu połączonego z procesami sorpcji i desorpcji, co może przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa pracy górniczej. Z tematem pracy wiążą się między innymi procesy odgazowania pokładów węglowych i wyrzuty węgla i gazu (CH[4], CO[2]). Opierając się na wcześniejszych pracach dotyczących filtracji gazów niesorbujących [10], zaproponowano równania opisujące filtrację stacjonarna i niestacjonarną w obecności procesów sorpcji-desorpcji. Zaprezentowano wyniki eksperymentów ze stacjonarną i niestacjonarną filtracją CO[2] poprzez brykiet węglowy. Uzyskane wyniki skonfrontowano z zaproponowanym modelem. Uzyskano zadowalający rezultat porównania, wskazujący jednak na konieczność uwzględniania w dalszych pracach sorpcji nierównowagowej.

EN

The aim of this work is a better description of filtration transport of non-sorptive gases connected with sorption and non-sorption processes, what can cause increase mining work safety. Processes of gas drainage from seams and outbursts of coal and gas (CH[4], CO[2]) are connected with this work subject. Basing on the earlier works on filtration of non-sorptive gases [10], equations describing stationary and non-stationary filtration in the presence of the processes of sorption-non-sorption are proposed. Results of the experiments with stationary filtration CO[2] trough a coal briquette are presented. The obtained results are compared with the proposed model. The satisfying result has been obtained, and yet indicating necessity of taking into consideration unbalanced sorption in further works.

Słowa kluczowe

PL

dwutlenek węgla; filtracja gazów w kopalni; gazy niesorbujące; kopalnia węgla kamiennego; metan

EN

carbon dioxide; filtration of gases in mine; hard coal mine; methane; non-sorptive gases

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 63, nr 5
• Strony: 43--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Topolnicki J.

• Instytut Mechaniki Górotworu, Kraków

autor

Sobczyk J.

• Instytut Mechaniki Górotworu, Kraków

Bibliografia

• 1. Czaplińsk A., Gustkiewicz J.: Sorpcyjne naprężenia i odkształcenia w węglu. [W:] Górotwór jako ośrodek wielofazowy – wyrzuty skalno-gazowe; t. II, pod red. J. Litwiniszyna, Wyd. AGH- IMG PAN, Kraków, 1990.
• 2. Czapliński A., Lasoń M.: Sorpcja dwutlenku węgla przy wysokich ciśnieniach na węglach kamiennych o różnym stopniu metamorfizmu. Arch. Górn. T. X, z. 1, 1985.
• 3. Dake L. P.: Fundamentals of Reservoir Engineering, Elsevier Scientific Pub Co (January 1978).
• 4. Kawęcka J.: Kinetyka sorpcji I dyfuzji. Chemia. Zeszyty Naukowe AGH 1988 Vol. 8 No 1212, s. 115-141.
• 5. Lasoń M.: Powierzchnia właściwa materiałów porowatych, Zesz. Nauk. AGH 1212, Chemia 1988, 8, s. 11.
• 6. Lasoń M.: Praca desorpcji i ekspansji gazu w układzie węgiel kamienny – CO2. [W:] Górotwór jako ośrodek wielofazowy – wyrzuty skalno-gazowe; t. II pod red. J. Litwiniszyna, Wyd. AGH- IMG PAN, Kraków, 1990.
• 7. Lasoń M., Nessler-Wrobel A., Czepirski L., Hołda S.: Zagadnienie analitycznego opisu wysokociśnieniowych izoterm sorpcji CO2 na węglach kamiennych. Izoteryczne ciepło sorpcji. Zesz. Nauk. AGH, Chemia z. 4, nr 1124, 1987.
• 8. Lasoń M., Nodzeński A., Chudzik W.: Kinetyka desorpcji metanu z węgli kamiennych pochodzących z kopalń węgierskich (opracowanie). Sprawozdanie roczne z prac w temacie: Badania kinetyki desorpcji CO2 z węgli kamiennych, s. 39. Program CPBP 03.06.1987 rok.
• 9. Marecka A., Mianowski A.: Kinetics of CO2 and CH4 sorption on high rank coal at ambient temperatures, Fuel 1998 Volume 77, Number 14.
• 10. Topolnicki J.: Metoda określania dynamicznych własności filtracyjnych ośrodka porowatego na podstawie pomiarów prowadzonych w warunkach filtracji niestacjonarnej. Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN. Vol. 5 No. 2 (2003) s. 299-304.
• 11. Topolnicki J.: Wyrzuty skalno-gazowe w świetle badań laboratoryjnych i modelowych. Studia, rozprawy i monografie, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków 1999.
• 12. Topolnicki J., Wierzbicki M.: Phenomenological Description of Gas Seepage in Coal Briquettes. Bulletin of the Polish Academy of Sciences – Earth Sciences, vol. 48, no. 1, s. 63-76, 2000.
• 13. Topolnicki J., Wierzbicki M., Rzepa M.: Rola filtracji gazu w zjawisku wyrzutu skalno-gazowego. Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN. Vol. 4 No. 3-4 (2002) s. 227-236.
• 14. Wierzbicki M.: Zmiany stanu naprężenia i wytężenia materiału w trakcie prowokowania i inicjacji laboratoryjnego wyrzutu skalno-gazowego. Prace Instytutu Mechaniki Górotworu, Rozprawy i Monografie, Kraków 2003.