Zagrożenia środowiska wodnego związane z likwidacją górnictwa rud cynku i ołowiu w Małopolsce

Motyka, J.; Czop, M.; Syposz-Łuczak, B.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zagrożenia środowiska wodnego związane z likwidacją górnictwa rud cynku i ołowiu w Małopolsce

Autorzy

Motyka J. , Czop M. , Syposz-Łuczak B.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://sitg.pl/przeglad-gorniczy/

Identyfikatory

Warianty tytułu

Water environment hazard connected with liquidation of zinc and lead ores mining in Małopolska

Języki publikacji

Abstrakty

Podstawowym problemem związanym z likwidacją kopalń rud Zn-Pb w rejonach chrzanowskim i olkuskim będzie pogorszenie jakości wód podziemnych w zasobnych wapieniach i dolomitach triasowych, stanowiących Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) 452 Chrzanów oraz 454 Olkusz-Zawiercie. Degradacja jakości wód triasowych nastąpi na znacznych obszarach, utrudniając zaopatrzenie w wodę miejscowej ludności. W pracy przedstawiono stan badań w zakresie prognozowania zmian środowiska wodnego związanych z likwidacją kopalń rud cynku i ołowiu w Małopolsce. Praca ma uniwersalny charakter, gdyż jej wyniki można zastosować do likwidowanych kopalń eksploatujących złoża zawierające siarczki żelaza (węgle brunatne i kamienne, rudy miedzi) lub też siarkę rodzimą.

The basic problem connected with liquidation of Zn-Pb ore mines in the region of Chrzanów and Olkusz will be deterioration of Underground waters quality in the rich limestone and dolomites of Trias, being the main Underground accumulations 452 Chrzanów and 454 Olkusz-Zawiercie. Degradation of Trias waters quality will occur on the considerable area making difficult water supply for the local population. The state of studies in the range of forecasting of the water environment changes connected with liquidation of zinc and lead ore mines in Małopolska is presented in the work. The work is of universal character because its results can be applied to liquidated mines exploiting deposits containing ferrous sulfides (Brown and hard coals, copper ores) or native sulfur as well.

Słowa kluczowe

jakość wód podziemnych kopalnie likwidowane kopalnie rud cynku i ołowiu zbiorniki wód podziemnych

liquidated mines mine waters underground water accumulations underground waters quality zinc and lead ore mines

Wydawca

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa

Czasopismo

Przegląd Górniczy

Rocznik

2007

Tom

T. 63, nr 1

Strony

45--53

Opis fizyczny

Bibliogr. 31 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Motyka J.

Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Czop M.

Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Syposz-Łuczak B.

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

1. Adamczyk A.., Postawa A., Szwed E.: Zmiany jakości wód dopływających do ujęcia Łazy Błędowskie (trias). [W:] „Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej”. Mat. XIII Syp. nauk.-techn. pt. „Problemy eksploatacji ujęć wód podziemnych”. Częstochowa, 6-7.04.2000 r., str. 36-43.
2. Adamczyk Z., Motyka J.: Rozwój dopływów wody do kopalń rud cynku i ołowiu w rejonie Olkusza. Przegl. Geol., 46, 2, 2000, str. 171-175.
3. Banks D., Younger P.L., Arnesen R.-T., Iversen E.R., Banks S.B.: Mine-water chemistry: the good, the bad and the ugly. Envir. Geol., 32/3, 1997, pp. 157-174.
4. Czop M., Motyka J., Szuwarzyński M.: Siarczany w wodach dołowych dopływających do kopalni „Trzebionka”. Współcz. Prob. Hydrogeol., 10, T. 1 – Wrocław, 2001, 2001, str. 291-299.
5. Czop. M.: Wpływ kopalnictwa rud cynku i ołowiu w rejonie chrzanowskim na skład chemiczny wód podziemnych w piętrze triasowym. [Praca doktorska]. Wydział Górnictwa i Geoinżynierii AGH. Kraków. 2003, 111 str.
6. Czop M., Motyka J., Szuwarzyński M.: Zmiany stężenia siarczanów w wodach dopływających do kopalni „Trzebionka” podczas pierwszego etapu zatapiania. Współcz. Prob. Hydrogeol., 11, T. 2 – Gdańsk, 2003, str. 107-110.
7. Czop M., Motyka J., Szuwarzyński M.: Groundwater pollution resulting from the flooding of the Trzebionka Zn-Pb mine (Chrzanów ore district’s Poland). In: J.A. Lopez – Geta, A. Pulido – Bosch, J.C. Baquero Ubeda (coodin.) – Water, mining and environment. Book homage to Professor Rafael Fernandez Rubio. IGME 2005, pp. 637-649.
8. Czop M., Motyka J., Syposz-Łuczak B.: Wymywalność siarczanów i wybranych pierwiastków z rudonośnych skał triasowych z kopalni „Olkusz”. Mat. X Międz. konf. nauk. Hydrogeochemia 2006. 23-24 czerwca 2006.
9. Czop M., Motyka J., Syposz-Łuczak B.: Evaluation of the long-term sulphate release from dewatered Zn-Pb ore bearing Triassic rocks in the Olkusz district (S Poland). Geochemica et Cosmochimica Acta. vol. 70, issue 18 (supplement) 2006b, str. 123.
10. Deutsch W.J.: Groundwater geochemistry, fundamentals and applications to contamination, Lewis Publishers, New York, 1999, 226 p.
11. Fernandez Rubio R., Fernandez Lorca S., Esteban Arlegui J.: Abandono de minas. Impacto hidrologico. Univ. Politec. De Madrid. Cetedra de Hydrogeologa, 1986, pp. 267.
12. Hidalgo M. C., Benavente J.: Controls on groundwater chemistry in the Linares lead-copper abandoned mines (Spain). In: Seiler K.-P., Wohnlich S. (eds.) – New Approaches Characterizing Groundwater Flow, 2001, pp. 1199-1202.
13. Iribar V., Izco F., Tames P., Antiguedad I., da Silva A.: Water contamination and remedial measures at the Troya abandoned Pb-Zn mine (The Basque Country, Northern Spain). Envir. Geology, 39/7, 2000, p. 800-806.
14. Kantor-Mirski M. (red.): Ziemia Olkuska w przeszłości. Sosnowiec 1936.
15. Kropka J.: Występowanie cynku i ołowiu w wodach dołowych kopalń rud Zn-Pb rejonu bytomskiego. Współcz. prob. Hydrogeol., 7, 2 – Krynica, 1995, str. 87-92.
16. Kryza A., Motyka J., Szuwarzyński M., Kram M.: Anomalia hydrochemiczna w kopalni Trzebionka. Współcz. prob. Hydrogeol., 7, 2 – Krynica, 1995, str. 101-105.
17. Lide D. R.: CRC Handbook of Chemistry and Physics, 82nd Ed. 2001-2002, CRC Press, Boca Raton, 2001, pp. 2664.
18. Motyka J.: Węglanowe osady triasu w olkusko-zawierciańskim rejonie rudym jako środowisko wód podziemnych. Zesz. Nauk. AGH, Geologia z. 36, Kraków, 1988, str. 109.
19. Motyka J. i in.: Opracowanie zmian chemizmu wód kopalnianych kopalni Trzebionka ze szczególnym uwzględnieniem jonu SO[42-]. AGH Kraków [niepublik.] 1998.
20. Motyka J. i in.: Opracowanie prognozy zmian stosunków wodnych w zasięgu drenażu górnictwa rudnego po zatopieniu kopalni „Trzebionka”. Fundacja „Nauka i Tradycje Górnicze”, Kraków [niepublik.] 2000.
21. Motyka J. i in.: Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne w związku ze zmianą poziomu odwadniania kopalni „Trzebionka”. Fundacja „Nauka i Tradycje Górnicze”, Kraków [niepublik.] 2003.
22. Motyka j., Czop M., Szuwarzyńska M.: Model matematyczny symulacji podnoszenia się zwierciadła wód podziemnych na podstawie planowanego zakończenia eksploatacji Zakładów Górniczych „Trzebionka”. Fundacja „Nauka i Tradycje Górnicze”, Kraków [niepublik.] 2006.
23. Rogoż M.: Wpływ likwidacji kopalń na środowisko wód podziemnych i powierzchniowych. Arch. Górn., 41, 1, 1996, str. 105-130.
24. Singer P. C., Stumm W.: Acid mine drainage: the rate-determining step. Science, 167, 1970, p. 1121-1123.
25. Smith K. S., Plumlee G. S., Ficklin W. H.: Predicting Water Contamination from Metal Mines and Mining Wastes. U.S. Geol. Survey, Denver CO, Third Intern. Conf. On the Abatement of Acid Drainage, Workshop 2, April 24, 1994, 112 pp.
26. Steven N. M., Badenhorst F. P., Harris C., Spath A.: An integrated hydrogeological and water chemistry study at the Navachab Gold Mine, Namibia. In: Seiler K.-P., Wohnlich S. (eds.) – New Approaches Characterizing Grundwater Flow, 2001, pp. 129-1301.
27. Szuwarzyński M.: Ore bodies in the Silesian-Cracow Zn-Pb ore district, Poland. Prace Państw. Inst. Geol., 154, Carbonate-hosted zinc-lead deposits in the Silesian-Cracow area, Poland (E. Górecka, D.L. Leach, A. Kozłowski, esd.), 1996, p. 9-24.
28. Szuwarzyński M.: Zakłady Górnicze “Trzebionka” SA Wyd. Przeds. Doradztwa Technicznego „Kadra”, Trzebinia, 2000, str. 100.
29. Szuwarzyński M.: Hydrogeologia złóż i kopalń rud cynku i ołowiu w rejonie chrzanowskim. W: Wilk Z., Bocheńska T. (red.) – Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa. Tom 2. Wyd. AGH, Kraków, 2003, str. 477.
30. Wilk Z.: Ucieczka wody z rzeki Chechło do triasowego podłoża. Rudy i Met. Nieżel., 10, 1969, str. 583-587.
31. Wilk Z., Motyka J.: Kontakty między poziomami wodonośnymi w olkuskim rejonie kopalnictwa rud. Rocz. Pol. Tow. Geol., 47, 1, 1977, str. 115-143.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BGPK-1617-6315