Wybrane problemy gospodarki odpadami w wałbrzyskich kopalniach węgla kamiennego w latach 1960-1996

• Autorzy: Wójcik J.

Warianty tytułu

EN

Selected problems of refuse management in hard coal mines of Wałbrzych in the years 1960-1996

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł opracowano na podstawie danych archiwalnych dotyczących ilości wytworzonych, poddanych odzyskowi i unieszkodliwionych odpadów. W latach 1960-1983 zanotowano wzrost ilości wytwarzanych odpadów z 3,7 do 5,0 min Mg rocznie, natomiast od 1983 r. do 1996 r. spadek ilości powstałych odpadów z 5,0 do 0,34 min Mg rocznie. Ilość wytwarzanych odpadów przewyższała ilość wydobytego węgla. Odpady głównie wykorzystano do podsadzki, natomiast na składowaniu unieszkodliwiano. Zwałowanie dużych ilości odpadów (37,9 % wytworzonych) spowodowało znaczne zmiany rzeźby terenu Wałbrzycha i okolicy. Zajęto pod hałdy 157,5 ha gruntów, a kubatura zwałów zwiększyła się o 55 min m[3] (51,6 % powierzchni wszystkich zwałów w badanym obszarze i 66,5 % ich kubatury). Największe tempo zmian zanotowano w latach 1970-1990, najmniejsze zaś podczas likwidacji kopalń (1990-1996). Lata 1960-1990 to okres największych przeobrażeń rzeźby terenu w całym antropogenicznym cyklu rzeźbotwórczym (1865-1996), uwarunkowanych przede wszystkim niewłaściwą gospodarką odpadami.

EN

Selected problems of the refuse management in the coal mines of Wałbrzych in the years 1960-1996 are presented. The subject has been worked out on the basis of archival data relating to the quantity of produced, recovered and rendered harmless refuse. In the years 1960-1983 an increase of produced refuse from 3.7 up to 5.0 million Mg per year was recorded. However from the year 1983 up to 1996 the quantity of produced refuse fail down from 5.0 to 0.34 Mg per year. The quantity of produced refuse has been higher than the output of coal. Refuse has been mainly used for stowing, however rendered harmless by storage. Dumping of big quantities of refuse (37.9 % of produced) caused considerable changes of the relief of Wałbrzych and its surroundings. The refuse dumps occupied 157.5 ha of land and their cubature increased by 55 million m[3] (51.6 % of the surface of all dumps in the studied area and 66.5 % of their cubature). The biggest rate of changes has been recorded in the years 1960-1990 it is the period of the biggest transformations of relief in the whole anthropogenic relief generating cycle (l865-1996) conditioned by the improper refuse management.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo węgla kamiennego; kopalnie likwidowane; zagospodarowanie odpadów górniczych

EN

hard coal mining; liquidated mines; mining refuse utilization

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 62, nr 7-8
• Strony: 86--93
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Wójcik J.

• Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1. Bernatt T., Bolembach J.: Rozwój wydobycia i osiągnięte wyniki w eksploatacji złóż pokładowych w filarach ochronnych Dś. ZPW, s. 191-201, SIiTG, Wałbrzych 1978.
• 2. Dydejczyk J., Suława F.: Rozwój techniki wydobycia węgla na Dolnym Śląsku, s. 259-271 SITG, Wałbrzych 1978.
• 3. Ewidencja i charakterystyka szczegółowa hałd i osadników w kopalniach Thorez, Victoria i Wałbrzych – dokumentacja z lat 1960-1992. Dolnośląskie Gwarectwo Węglowe, Wałbrzych.
• 4. Frajtak M.: Wpływ działalności górniczej kopalń i przedsiębiorstwo na kształtowanie się środowiska naturalnego obszarów Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego, s. 219-238, SITG, Wałbrzych 1978.
• 5. Jabłoński J.: Wpływ przemysłu na środowisko geograficzne miasta Wałbrzycha, maszynopis w Instytucie Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1976.
• 6. Jabłoński J., Kacperkiewicz L.: Wałbrzyskie hałdy, Aura 1979, 1, s. 12-14
• 7. Jaros J.: Zarys górnictwa węglowego. PWN Warszawa-Kraków 1975.
• 8. Jońca E., Kacperkiewicz L.: Wybrane problemy ochrony środowiska Wałbrzycha, s. 5-41, Ossolineum, Wrocław 1986.
• 9. Kacperkiewicz E.: Wałbrzyski obszar ekologicznego zagrożenia – stan deformacji i zagrożenia środowiska, maszynopis w Instytucie Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1986.
• 10. Katalogi zwałów i osadników oraz rekultywowanych gruntów w Wałbrzychu i powiecie wałbrzyskim-dane z lat 1980-1996. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Wałbrzych.
• 11. Luksa J.: Rozwój wydobycia w kopalniach węgla kamiennego w Polsce w latach 1769-1948 Studia i Materiały Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Katowice 1959, s. 3-70.
• 12. Nemec W.: Wulkanizm górnokarboński w niecce wałbrzyskiej (synklinorium śródsudeckie), maszynopis w archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1979.
• 13. Oberc J.: Sudety i obszary przyległe. Budowa Geologiczna Polski, t. 4, tektonika, cz.2 Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1972.
• 14. Ochrona środowiska i gospodarka wodna 1981, Materiały statystyczne, GUS, Warszawa 1981.
• 15. Ochrona środowiska 1989, Materiały statystyczne, GUS, Warszawa 1989.
• 16. Ochrona środowiska 1991, Materiały i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 1991.
• 17. Ochrona środowiska 1993, Informacje i opracowanie statystyczne, GUS, Warszawa 1993.
• 18. Ochrona środowiska 1996, Informacje i opracowanie statystyczne, GUS, Warszawa 1996.
• 19. Piątek E.: Historia dolnośląskiego górnictwa węgla kamiennego od XV do połowy XVIII w. Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, Seria Monografie, Wrocław 1989.
• 20. Piątek E., Piątek Z.: Rozwój górnictwa węgla kamiennego w Zagłębiu Dolnośląskim, Rocznik Województwa Wałbrzyskiego, 1978, 3, Wałbrzych, s. 32-38.
• 21. Program ochrony terenów górniczych. DśGW. KWK Victoria. Wałbrzych 1985.
• 22. Program ochrony terenów górniczych. DśGW. KWK Thorez. Wałbrzych 1985.
• 23. Program ochrony terenów górniczych. DśGW. KWK Wałbrzych. Wałbrzych 1985.
• 24. Resortowa statystyka techniczna kopalń węgla kamiennego DśGW w Wałbrzychu. Roczniki z lat 1960-1990. DśGW – Dział Planowania. Wałbrzych.
• 25. Waldenburg (in Schlesien). Topographische Karte 1:25000. Königl. Preuss. Landesaufnahme 1884. Herausgegeben 1886.
• 26. Wałbrzych. Zarys monografii miasta na tle regionu, red. S. Michalkiewicz, Dolnośląskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Wrocław 1993.
• 27. Wójcik J.: Rozwój górnictwa i jego wpływ na zmiany ukształtowania powierzchni ziemi wałbrzyskiego rejonu górniczego, Prz. Geogr., 1988, t.60, z.1-2, s.71-92.
• 28. Wójcik J.: Przeobrażenia ukształtowania powierzchni ziemi pod wpływem górnictwa w rejonie Wałbrzycha. Acta Univ. Wratislav, 1557, Studia Geograficzne 59, Wrocław 1993, s. 7-134.
• 29. Wójcik J.: Przeobrażenia ukształtowania powierzchni ziemi pod wpływem górnictwa w rejonie Wałbrzycha. Acta Univ. Wratislav., 1516, Pr. Inst. Geogr., ser. B, t.8, Wrocław 1993, s.31-47.
• 30. Wójcik J.: Gospodarowanie odpadami a ochrona powierzchni ziemi w wałbrzyskich kopalniach węgla kamiennego w latach 1865-1994. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 9, s. 165-172, warszawa 1996.
• 31. Wójcik J.: Wpływ antropogenicznych form rzeźby terenu powstałych pod wpływem górnictwa węglowego na środowisko przyrodnicze i gospodarkę człowieka. Probl. Zagosp. Ziem Gór. Kraków 1997, z. 43, s. 43-52.
• 32. Wójcik J.: Rozwój rzeźby antropogenicznej powstałej pod wpływem górnictwa węglowego w Wałbrzychu i okolicy w latach 1975-1996, w świetle gospodarki odpadami górniczymi. Prz. Geogr., 2006, z. 1, s. 5-23.
• 33. Wykaz odpadów wytwarzanych przez zakłady przemysłowe Wałbrzycha z lat 1980-1996. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska w Wałbrzychu. Dział Odpadów. Wałbrzych.