Problem środowiskowego zanieczyszczenia świetlnego oraz zastosowanie amatorskich obserwacji astronomicznych dla określenia jego wielkości

• Autorzy: Ściężor T.

Warianty tytułu

EN

Environmental light pollution problem and application of amateur astronomical observation for determining its range

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W niniejszym artykule przedstawiono problem sztucznie wywołanego świecenia nocnego nieba, tzw. zanieczyszczenia świetlnego, który to problem w warunkach polskich dopiero staje się zauważalny. Opisano historię zagadnienia, przyczyny powstawania "zanieczyszczenia świetlnego", jego rodzaje, skutki przez niego wywołane oraz sposoby przeciwdziałania. Przedstawiono nową, prostą, tanią i powszechnie dostępną metodę określania wielkości "zanieczyszczenia świetlnego", opartą na obserwacjach słabych komet, przeprowadzono testy jej poprawności oraz zaprezentowano pierwsze wyniki otrzymane za jej pomocą.

EN

The aim of this paper is the presentation of the problem of the artificial night sky lighting, the so called "light pollution", which just become appreciable in Poland. The history of the problem, causes of the "light pollution" originating, types, affects on the environment, and the methods of counteraction, were described. The new, innovatory, simple, cheap, and easy to attain method of determination of the "light pollution" quantity, based on the dim comets amateur observations, was presented. The tests of this method correctness were done and the first results were presented.

Słowa kluczowe

PL

jasność powierzchniowa; komety; nocne niebo; oświetlenie; zanieczyszczenie świetlne; źródła światła

EN

comets; illumination; light pollution; light sources; night sky; photopollution; surface brightness

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Środowisko
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 102, z. 16-Ś
• Strony: 145--164
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., fot., rys., wykr.

Twórcy

autor

Ściężor T.

• Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Andersen J., Astronomy and the Degrading Environment, Science, Vol. 288, Issue 5465, 21 April 2000, 443-445.
• [2] Cinzano P., Falchi F., Elvidge C.D., The first World Atlas of the artificial night sky brightness, Mon. Not. R. Astron. Soc. 328, 2001, 689-707.
• [3] Cinzano P., Falchi F., Elvidge C.D., Naked eye star visibility and limiting magnitude mapped from DMSP-OLS satellite data, Mon. Not. R. Astron. Soc., 323, 2001, 34-46.
• [4] Davis S., Mirick D.K., Stevens R.G., Night Shift Work, Light at Night, and Risk of Breast Cancer, Journal of the National Cancer Institute 93 (20), 2001, 1557-1562.
• [5] Fiensberg R.T., Light Pollution Goes Mainstream, Sky and Telescopes Weekly News Bulletin, November 1 (2002), Internet: http://skyandtelescope.com/news/current/article_777_1.asp (pobrane 26.09.2005).
• [6] Garstang R.H., Night-sky brightness at observatories and sites, Publ. Astron. Soc. Pacific, 101, 306 1989.
• [7] Green W.E., Guide to observing comets, International Comet Quarterly, Smithonian Astrophysical Observatory, January 1997, 1997, 1-216.
• [8] Grigione M.M., Turning night into day: the effects of artificial night lighting on endangered and other mammal species, Proceedings from symposium: „Ecological Consequences of Artificial Night Lighting”, Los Angeles, CA, February 23-24, 2002.
• [9] Heck A., Advertising from Space: A Real Danger?, proceeding of the International Conference on Light Pollution, 5-7 March 2002, La Serena, Chile, Internet: http://vizier.u-strasbg.fr/~heck/heckls.htm.
• [10] Resolution A1: Protection of the night sky, IAU Information Bullettin No 81, January 1998, Internet: http://www.iau.org/Activities/publications/bulletin/IB81.html (pobrane 22.092005).
• [11] International Dark Sky Association, Internet: http://www.darksky.org (pobrane 26.09.2005).
• [12] International Dark Sky Association, Sections and Affilliates, Internet: http://www.darksky.org/aboutida/sections.html (pobrane 26.09.2005).
• [13] Laulainen, N., Light extinction in the atmosphere, in The Vanishing Universe, Proceedings of the IAU/ICSU/UNESCO meeting Adverse environmental impacts on astronomy: An exposition, Paris 30 June - 2 July 1992, ed. D. McNally (Cambridge: Cambridge University Press), 1994, 48-58.
• [14] Law of the Lombardy Region no. 17 of 03/27/2000 Urgent measures to fight the light pollution and to achieve energy saving in the use of outdoor lighting, Internet: http://www.vialattea.net/cielobuio/lrl17/visualreg17en.htm (pobrane 26.09.2005).
• [15] Magill L., Light Pollution in the City of Armagh, Internet: http://star.arm.ac.uk/~csj/essays/lmagill/elim.htm (pobrane 26.09.2005).
• [16] Massey P., Foltz C.B., The Spectrum of the Night Sky over Mount Hopkins and Kitt Peak: Changes after a Decade, Publ. Astron. Soc. Pacific, 112, 2000, 566-573.
• [17] Moore M.V. et al., Urban light pollution alters the dial vertical migration of Daphnia, Verh. Internat. Verein. Limnol. 27, Stuttgart, 1—4 October 2000.
• [18] Petersen A., Night lights, American Scientist, January-February 2001, Internet http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/14559 (pobrane 22.09.2005).
• [19] Płeszka J., informacja ustna.
• [20] Pliszka D., Wróblewski T., Brozis M., Karwasz G., Proste doświadczenia ze źródłami światła, Instytut Fizyki Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, Internet: http://lab.pap.edu.pl/~zs/files/articles/cd/cd.htm (pobrane 20.09.2005).
• [21] Light pollution laws for five states, Internet: http://radiochildcare.org/AstronomyWithChildren/Light_Pollution_Laws_in_Five_States.html (pobrane 26.09.2005).
• [22] Zakon ze dne 14. unora 2002 o ochrane ovzdusi, Sbirka zakonu c.86, 1786 (2002), Internet: http://www.mvcr.cz/sbirka/2002/sb038-02.pdf.
• [23] Schernhammer E.S. et al., Rotating Night Shifts and Risk of Breast Cancer in Women Participating in the Nurses' Health Study, Journal of the National Cancer Institute 93 (20), 2001, 1563-1568.
• [24] Ściężor T., Analiza wielkości obserwowanych w amatorskich obserwacjach komet, II Konferencja Sekcji Obserwatorów Komet Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, Kraków 6-8 października 2000, materiały konferencyjne, Biuletyn Naukowy Sekcji Obserwatorów Komet PTMA „Komeciarz”, 19, 2000, 18-24.
• [25] Ściężor T., Źródła problemów w ocenianiu jasności komet, IV Konferencja Sekcji Obserwatorów Komet Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, Kraków 25-27 października 2002, materiały konferencyjne, Biuletyn Naukowy Sekcji Obserwatorów Komet PTMA „Komeciarz”, 30, 2002, 22-24.
• [26] Ściężor T., Zanieczyszczenie świetlne a problem obserwacji komet, V Konferencja Sekcji Obserwatorów Komet Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, Kraków 10-12 października 2003, materiały konferencyjne, Biuletyn Naukowy Sekcji Obserwatorów Komet PTMA „Komeciarz”, 33, 2003, 25-31.
• [27] Ściężor T., Zmiany zanieczyszczenia świetlnego w Polsce w okresie działalności SOK PTMA: 1994-2004, VI Konferencja Sekcji Obserwatorów Komet Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, Kraków 15-17 października 2004, materiały konferencyjne, Biuletyn Naukowy Sekcji Obserwatorów Komet PTMA „Komeciarz”, 38, 2004, 37-40.
• [28] Ściężor T., Gdzie szukać najciemniejszego nieba? Aktualny stan zanieczyszczenia świetlnego w Polsce i na świecie, VII Konferencja Sekcji Obserwatorów Komet Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, Kraków 14—16 października 2005, materiały konferencyjne, Biuletyn Naukowy Sekcji Obserwatorów Komet PTMA „Komeciarz”, przekazane do publikacji.
• [29] Spotts P.N., Putting a lid on the light, The Christian Science Monitor, September 19, 2002, Internet: http://www.csmonitor.com/2002/0919/p11s01-sten.html (pobrane 22.092005).
• [30] Coroczne Sprawozdania z Obozów Astronomicznych PTMA, Urania-Postępy Astronomii, 2001-2005.
• [31] The Urban Wildlands Group, Ecological Consequences of Artificial Night Lighting, Los Angeles, 23-24 February 2002, Internet: http://www.urbanwildlands.org/conference.html (pobrane 22.09.2005).
• [32] Light Pollution, WIKIPEDIA, The free Encyclopedia, Internet: http://en.wikipedia.org/wiki/Light_pollution (pobrane 26.09.2005).
• [33] 1st European Symposium for the Protection of the Night Sky Venice, Italy 2002 May 3rd, Declaration of Venice, Internet: http://www.lightpollution.it/istil/venice/venicedeclaration.pdf (pobrane 26.09.2005).
• [34] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997, DzU 1997, Nr 78, poz. 483, Rozdz. I, Art. 5.
• [35] International Symposium Sustainable Development: Implications for World Peace, Austin, Texas, March 27-29, 1996, Internet: http://www.utexas.edu/courses/sustdevt/conceptual.html (pobrane 29.09.2005).
• [36] A model for European bill (The Lombardy law n.17/00, a proposal for a European Law against light pollution), Internet: http://www.vialattea.net/cielobuio/europe/bill.htm (pobrane 29.09.2005).