Geological value of Biśnik Cave sediments (Cracow-Częstochowa Upland)

• Autorzy: Mirosław-Grabowska J.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Biśnik Cave is located near the town of Pilica in the central part of the Smoleń-Niegowonice Range (Cracow-Częstochowa Upland). During archaeological excavations a section of clastic sediments above 7 m thick was exposed. Based on sedimentological, mineralogical and archaeological data, the lithology and stratigraphy of the deposits were ducumented. Series I (layers 18-8) accumulated in a dry cave environment in the Tertiary (layer 18), during the Middle Polish Glaciation (layers 17-14), the Eemian Interglacial (layers 13-12) and in the older part of the Vistulian (layers 11-8). Series II (layers 7-5) reflects accumulation under fluvial conditions during the Middle Vistulian. Series III (layers 4-2) consist of aeolian deposits accumulated during the Upper Vistulian. The humus layers (layers 1b-1a) were formed during the Holocene. The composition of the rich palaeontological material was used for reconstruction of the natural environment and the climatic conditions during the accumulations of the sediments. The existence of forest is documented during the time of the accumulation of layers 15, 13, 12. The presence of aquatic species of fauna testifies to the existence of a small river in the neighbourhood of the cave (e.g. layers 11, 6-7). The high proportion of remains of steppe-tundra fauna indicates environment (e.g. layers 14, 8, 2). The results of the investigations of the Biśnik Cave sediments helped in reconstructing the evolution of the relief of the surrounding area.

Słowa kluczowe

EN

cave sediments; Cracow-Częstochowa Upland; Quaternary

• Wydawca: Faculty of Geology of the University of Warsaw ; Komitet Nauk Geologicznych PAN
• Czasopismo: Acta Geologica Polonica
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 52, nr 1
• Strony: 97--110
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., fot., rys., wykr.

Twórcy

autor

Mirosław-Grabowska J.

• Institute of Geological Sciences Polish Academy of Sciences, ul. Twarda 51/55, PL-00-818 Warsaw, Poland

Bibliografia

• 1. BEDNAREK, J., KAZIUK, H. & ZAPAŚNIK, T. 1978. Objaśnienia do SMGP w skali 1:50 000, arkusz Ogrodzieniec. Wydawnictwa Geologiczne; Warszawa. [In Polish]
• 2. BEDNAREK, J. & LISZKOWSKI, J. 1982. The section of fossil weathering covers at Dzibice. Biuletyn Geologiczny UW, 26, 89-106. [In Polish]
• 3. BOSÁK, P., GŁAZEK, J., HORÁČEK, I. & SZYNKIEWICZ, A. 1982. New locality of Early Pleistocene vertebrates - ˚Żbia Cave at Podlesice, Central Poland. Acta Geologica Polonica, 32, 217-226.
• 4. CYREK, K. 1994. Omówienie wyników badań interdyscyplinarnych na stanowisku Biśnik w 1992 roku. IV Sympozjum Jurajskie „Człowiek i środowisko naturalne Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej“ materiały z sesji popularno-naukowej, 17-20.
• 5. CYREK, K. 1997. Wyniki interdyscyplinarnych badań wykopaliskowych w schronisku skalnym Biśnik w Strzegowej, woj. katowickie. In: Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1994 roku. Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, 21-34, Katowice.
• 6. CYREK K., MADEYSKA T., MIROSŁAW-GRABOWSKA J., WISZNIOWSKA T. 1999. Jaskinia na Biśniku. 33 Sympozjum Speleologiczne Sekcji Speleologicznej Pol. Tow. Przyrodników im. Kopernika, Jeziorowice. Materiały: 13-17.
• 7. DULIAS, R. 1997. The Late-glacial and Holocene development of dusty-sandy covers in the southern part of Częstochowa Upland. Geogr. Stud. Dissert. U. Śl., 21, 7-100. [In Polish]
• 8. GILEWSKA, S. 1972. Wyżyny Śląsko-Małopolskie. In: KLIMASZEWSKI M. (Ed.) Geomorfologia Polski, Vol. 1, 232-279, PWN; Warszawa.
• 9. GRADZIŃSKI, R. 1962. Origin and development of subterranean Karst in the Southern part of the Cracow Upland. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 32, 429-492.
• 10. HERCMAN, H. & GÓRKA, P. 2000. U-series dating of bones from Biśnik Cave - open system dating models. Climate Changes – the Karst Record II. Guidebook & Abstracts, 67. Kraków.
• 11. IRMIŃSKI, W. 1995. Górnojurajski kompleks biohermalny w okolicach Niegowonic i Grabowej k. Zawiercia. Przegląd Geologiczny, 43, 853-858. [In Polish]
• 12. KRYSOWSKA-IWASZKIEWICZ, M. 1974. Mineralogical and petrographical study of Cenozoic continental deposits of the Cracovian Upland. Prace Mineralogiczne, 35, 1-70. [In Polish with English Summary]
• 13. MADEYSKA-NIKLEWSKA, T. 1969. Upper Pleistocene deposits in caves of the Cracow Upland. Acta Geologica Polonica, 19, 341-392. [In Polish with English Summary]
• 14. MADEYSKA-NIKLEWSKA, T. 1971. Methods used in researches on the Upper Pleistocene sediments of the Cracow Upland caves. Światowit, 32, 5-25. [In Polish with English Summary]
• 15. MADEYSKA , T. 1981. Le milieu naturel de l’Homme du Paleolithique moyen et superieur en Pologne à la lumiére des recherches geologiques. Studia Geologica Polonica, 69, 1-125. [In Polish with French Summary]
• 16. MADEYSKA, T. 1988. Deposits of caves in the Sąspowska Valley. In: CHMIELEWSKI W. (Ed.), Jaskinie Doliny Sąspowskiej. Tło przyrodnicze osadnictwa pradziejowego. Archiwum UW, 77-173, Warszawa. [In Polish]
• 17. MADEYSKA, T. & CYREK, K. 2002. Cave filling – a chronicle of the past. An outline of the Younger pleistocene cave sediments study in Poland. Acta Geologica Polonica, 52 (1), 75-95.
• 18. MIROSŁAW-GRABOWSKA, J. 1995. Wstępne wyniki badań geologicznych prowadzonych w schronisku Biśnik. V Sympozjum Jurajskie „Człowiek i środowisko naturalne Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej“ materiały z sesji popularno-naukowej, 41-49.
• 19. MIROSŁAW-GRABOWSKA, J. 1998. Quaternary stratigraphy in the eastern part of Smoleń-Niegowonice Range (Kraków-Częstochowa Upland). Studia Geologica Polonica, 113, 105-119. [In Polish with English Summary]
• 20. MIROSŁAW-G RABOWSKA, J., CYREK, K., MADEYSKA, T. & WISZNIOWSKA , T. 1995. Schronisko Biśnik: osady, fauna, znaleziska archeologiczne. III Zjazd Geomorfologów Polskich „Procesy geomorfologiczne: zapis w rzeźbie i osadach“ Sosnowiec. Przewodnik wycieczek, 17-24. Sosnowiec.
• 21. RACINOWSKI, R. 1995. Remarks on using the results of heavy mineral analyses for studies on Quaternary deposits of Poland). In: MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & RUTKOWSKI J. (Eds), Badania osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników (Researches of Quaternary sediments. Some methods and interpretation of the results). pp. 151-166. Wydawnictwa Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego; Warszawa. [In Polish with English Summary]
• 22. RÓŻYCKI, S. Z. 1972. Plejstocen Polski Środkowej na tle przeszłości w górnym Trzeciorzędzie, 315 pp. Państwowe Wydawnictwo Naukowe; Warszawa.
• 23. SAMSONOWICZ, J. 1935. Zjawiska krasowe i trzeciorzędowa brekcja kostna w Wężach pod Działoszynem. Zabytki Przyrody Nieożywionej, 3, 151-162.
• 24. SAWICKI, L. 1953. Geological age of the fossil man in Poland, actual state resarches. Acta Geologica Polonica, 3, 171-186. [In Polish with English Summary]
• 25. SZCZYPEK , T. 1984. Piaski eoliczne Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej na tle utworów podłoża. Przew. Konf. Zlodowacenie Środkowopolskie na Wyżynach Południowopolskich i terenach przyległych. Sosnowiec 19-23.09.1984, pp. 39-42. Sosnowiec.