Odpływy podziemne i niskie w potokach górskich

• Autorzy: Kostuch M.

Warianty tytułu

EN

Groundwater and low runoffs in mountain streams

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy dokonano analizy danych hydrologicznych z lat 1970/1971-2000/2001 dotyczących odpływów dobowych pochodzących ze zlewni dwóch potoków w źródłowej części zlewni Grajcarka, prawostronnego dopływu Dunajca. Pozwoliło to na określenie średniego podziemnego odpływu jednostkowego, częstości występowania odpływów dobowych oraz rozkładu i czasu trwania niskich odpływów jednostkowych ze zlewni obu potoków. Analiza wykazała, że jedna ze zlewni, tj. Czarna Woda, ma większe zasoby wodne oraz korzystniejszy stosunek zasilania podziemnego do zasilania powierzchniowego. Sytuacja taka może wynikać z faktu korzystnego oddziaływania obszarów leśnych w półroczu letnim, kiedy to występuje o około 23% mniej dni z niskimi odpływami jednostkowymi niż w sąsiadującej, słabiej zalesionej zlewni Białej Wody. Zestawienie czasu trwania niskich odpływów jednostkowych w poszczególnych latach pozwoliło stwierdzić, że w ostatnim dziesięcioleciu hydrologicznym 1991/1992-2000/2001 nastąpiło zwiększenie czasu trwania niskich odpływów jednostkowych. Konsekwencją tego jest zmniejszanie się odnawialnych zasobów wodnych, co niekorzystnie wpływa na środowisko.

EN

The paper contains the analysis of hydrological data from the period of 1970/1971-2000/2001 on minimal daily flows in two streams in the catchment of the Grajcarek river, the tributary to the Dunajec river. The analyses allowed for estimating the average groundwater runoff, the frequency of occurrence of specific low discharges and their distribution for both streams. Applied methods of Wundt and Killi showed, that the average groundwater runoff in the Czarna Woda stream was about 60% higher than that in the Biała Woda stream. It seems that water resources in the catchment of the Czarna Woda stream are bigger and that more favourable ratio of ground water contributes to the surface water augmentation. The analysis of data from 1970/1971-2000/2001 confirms that in the winter time there were more days with low specific discharge in the catchment of the Czarna Woda stream than in that of the Biała Woda. In summer the situation was opposite. During the last decade 1991/1992-2000/2001 low specific discharges lasted longer than before. The consequence of it is the reduction of renewable water resources which inversely affects the environment.

Słowa kluczowe

PL

Grajcarek; Karpaty Zachodnie; odpływ niski; odpływ podziemny; zasoby wodne

EN

Grajcarek; West Carpathians; low runoff; groundwater run off; water resources

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 3, z. 1
• Strony: 193--203
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kostuch M.

• Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie, Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, ul. Ułanów 21b, 31-450 Kraków; tel. [phone],

Bibliografia

• BYCZKOWSKI A., 1979. Hydrologiczne podstawy projektów wodnomelioracyjnych. Przepływy charakterystyczne. Warszawa: PWRiL.
• BYCZKOWSKI A., 1996. Hydrologia. Warszawa: SGGW.
• BARTNIK A., JOKIEL P., 2000. Średni odpływ podziemny w Polsce. Warszawa: Gosp. Wod. nr 2. s. 56–59.
• DYNOWSKA I., 1971. Typy reżimów rzecznych w Polsce. Zesz. Nauk. UJ. Prace Geogr. z. 28, Prace Inst. Kraków s. 67–81.
• FIGUŁA K., 1966. Kształtowanie się odpływów w zlewniach potoków Biała i Czarna Woda Cz. II. Badania nad gospodarką wodną zlewni górskich zalesionych i niezalesionych. Rocz. Nauk Rol. Ser. D t. 118 s. 51–90.
• KUREK S., PAWLIK-DOBROWOLSKI J., 1985. Ocena oddziaływania warunków środowiskowych i użytkowania ziemi na kształtowanie się odpływu z małych zlewni górskich. Kraków: IMUZ, maszyn. s. 26–44.
• OZGA-Z IELIŃSKA M., BRZEZIŃSKI J., 1997. Hydrologia stosowana. Warszawa: PWN s. 176–246.
• PAWLIK-D OBROWOLSKI J., 1977. Wpływ czynników meteorologicznych na wielkość odpływu gruntowego (na przykładzie kilku małych zlewni górskich o różnym stopniu zalesienia). Wiad IMUZ t. 13 z. 1. s. 191–213.
• SADOWSKI M., 2001. Zasoby i gospodarka wodna w warunkach globalnego ocieplenia. Warszawa: Gosp. Wod. nr 4 s. 140–142.
• TWARDY S., SZYMCZAK T., KOSTUCH M., 1997. Wpływ czynników klimatycznych na kształtowanie się odpływów w małych zlewniach górskich. W: Zagrożenie powodziowe w zlewniach górskich. Konf. nauk.-techn. Bielsko-Biała: IMUZ s. 273–282.
• TWARDY S., KOPACZ M., JAGUŚ A., 2002. Charakterystyka przyrodnicza zlewni Grajcarka ze szczególnym uwzględnieniem środowiska wodnego i użytkowania terenu. Kraków-Falenty: IMUZ s. 1–88.