Hydrologiczno-techniczne podstawy zabezpieczenia Pruszkowa przed wylewami Utraty

• Autorzy: Dąbkowski S. L. , Ciepielowski A. , Gutry-Korycka M.

Warianty tytułu

EN

Hydrological-technical background for the protection of Pruszków against the flood from the Utrata river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono cechy naturalnego ustroju hydrologicznego (zwłaszcza formowania się wezbrań) Utraty na tle warunków fizycznogeograficznych zlewni. Szczególną uwagę zwrócono na zmiany odpływu w wyniku urbanizacji, spowodowane szybkim odprowadzaniem wód opadowych i roztopowych za pomocą kanalizacji deszczowej oraz odprowadzaniem ścieków sanitarnych, zmniejszających rezerwę pojemności korytowej rzeki. Oba zjawiska przyczyniają się do wzrastającego zagrożenia powodzią doliny rzeki, w wyniku którego dochodzi do zalewania znacznej części Pruszkowa. Celem artykułu jest przedstawienie możliwości ochrony miasta przed wylewami Utraty za pomocą dwóch suchych zbiorników (polderów). Skuteczność ich działania oceniono na podstawie teoretycznych hydrogramów wezbrania odpowiadającego przepływowi maksymalnemu o prawdopodobieństwie wystąpienia 1%. Planowany zbiornik "Komorów" zmniejszy kulminację wezbrania z 18,9 do 17,1 m³·s-¹ i opóźni jej wystąpienie o 27 godzin. Zbiornik "Malichy", u ujścia Raszynki i Utraty, zredukuje przepływ maksymalny z 28,6 do 20,0 m³·s-¹ i opóźni kulminację o 54 godziny. Koszt budowy zbiorników jest mniejszy od kosztu budowy obwałowań, poszerzenia rzeki lub budowy kanału ulgi wzdłuż biegu Utraty na jej odcinku wylotowym z obszaru miasta.

EN

Features of the natural hydrologic system (particularly formation of floods) of the Utrata are presented in this paper together with physical and geographic conditions of its catchment. Special attention was paid to changes in the outflow associated with urbanisation and resulting in rapid discharge of precipitation and runoff waters through storm sewerage and with the discharge of domestic sewage which decreases volumetric reserve of the river channel. Both phenomena contribute to increasing risk of flood in the river valley resulting in the inundation of large parts of Pruszków. This paper was aimed at presenting how to protect Pruszków from flooding with the use of two dry reservoirs (polders). Their efficiency was estimated from theoretical flood hydrographs of the maximum flow with the 1 % probability of occurrence. Planned reservoir "Komorów" would decrease flood culmination from 18.8 to 17.1 m³·s-¹ and delay its passage by 27 hours. Reservoir "Malichy" at the confluence of the Raszynka to the Utrata would reduce maximum flow from 28.6 to 20.0 m³·s-¹ and delay its culmination by 54 hours. The cost of construction of two reservoirs is lower than that of the embankment construction, river widening or construction of the relief channel along the Utrata at its outlet stretch from the town.

Słowa kluczowe

PL

odpływ; powódź; prawdopodobieństwo; sposoby ochrony; wezbrania

EN

floods; floods protection; maximal discharge; probability; runoff

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 2b
• Strony: 303--318
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Dąbkowski S. L.

• Politechnika Świętokrzyska w Kielcach, Katedra Inżynierii Wodnej

autor

Ciepielowski A.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska

autor

Gutry-Korycka M.

• Uniwersytet Warszawski, Zakład Hydrologii

• Politechnika Świętokrzyska, al. 1000-lecia Państwa Polskiego, 25-314 Kielce; tel.[phone],,

Bibliografia

• CIEPIELOWSKI A., 1987. Badanie związków pomiędzy podstawowymi parametrami fal wezbranio-wych w wybranych profilach rzek. Rozpr. Nauk. Monogr. nr 63. Warszawa: Wydaw. SGGW ss. 112.
• CIEPIELOWSKI A., 2001. Relationships between selected elements of the flood hydrographs in rivers. J. Water Land Develop. no 5 s. 89–105.
• CIEPIELOWSKI A., DĄBKOWSKI Sz.L. 2003. Metoda oceny przepływów Raszynki. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 3. z. spec. (6) s. 125–139.
• DĄBKOWSKI Sz.L., BAJKOWSKI S., CIEPIELOWSKI A., POPEK Z. i in., 1998. Analiza możliwości zabez-pieczenia przed wylewami doliny rzeki Utraty na obszarze miasta Pruszkowa. Warszawa: Katedra Bud. Wod. SGGW maszyn.
• GUTRY-KORYCKA M. 1972a. Kształtowanie się procesu odpływu w małej zlewni nizinnej. Warszawa: UW maszyn.
• GUTRY-KORYCKA M. 1972b. Z zagadnień dynamiki odpływu powierzchniowego i podziemnego. Prz. Geofiz. z. 2 s. 133–145.
• KICIŃSKI T., 1963. Udział odpływu gruntowego w całkowitym odpływie rzek na przykładzie rzeki górskiej i nizinnej. Pr. Stud. Kom. Inż. Gosp. Wod. PAN nr t 6.
• KICIŃSKI T., 1970. Odpływ wód gruntowych ze zlewni Wisły po Zawichost, Pr. Stud. Kom. Inż. Gosp. Wod. PAN t. 10.
• Koncepcja regulacji Utraty dla przystosowania rzeki do odbioru ścieków z miast i zakładów przemysłowych w jej zlewni, 1984. Warszawa: BPRW.
• KONDRACKI J., 1980a. Geografia fizyczna Polski. Warszawa: PWN.
• KONDRACKI J., 1980b. Pochodzenie rzeźby. Plansza w „Narodowym atlasie Polski”. Warszawa: Inst. Geogr. PAN.
• KUDELIN B.I., 1966. Podziemnyj stok na territorii SSSR. Moskva.
• KUDELIN B.I., 1970. Podziemna faza obiegu wody na kuli ziemskiej. Tłum. W. Stephan. Wiad. Sł. Hydrol. Meteor. t. 18 nr 3–4.
• Raport o stanie środowiska Województwa Stołecznego Warszawskiego, 1996. Cz. 1. Wody rok 1995. Bibl. Monit. Środ. Warszawa: PIOŚ.
• STACHÝ J., FAL B., 1986. Zasady obliczania maksymalnych przepływów prawdopodobnych. Pr. Inst. Bad. Dróg Mostów nr 3–4 ss. 147.