Torfowiska śródpolne województwa zachodniopomorskiego

• Autorzy: Sotek Z. , Stasińska M. , Prajs B. , Gamrat R. , Łysko A.

Warianty tytułu

EN

Midfield peat bogs in Western Pomeranian Province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Torfowiska śródpolne zwykle są położone w głębokich nieckach i ulegają eutrofizacji na skutek spływów powierzchniowych z pobliskich pól uprawnych. Zachodzące w siedliskach niekorzystne zmiany mogą prowadzić do ubożenia flory i zbiorowisk torfowiskowych. Celem podjętych badań było poznanie roślinności i flory niektórych torfowisk śródpolnych województwa zachodniopomorskiego. Badania prowadzono na ośmiu obiektach w latach 1999-2002. Flora omawianych torfowisk, pod względem socjologicznym, jest wyraźnie zróżnicowana. Najliczniej występują gatunki z klas Phragmitetea R. Tx. et Prsg 1942 i Scheuchzerio-Caricetea (Nordh. 1937) R. Tx. 1937, rzadziej natomiast gatunki łąkowe, zaliczane do klasy Molinio-Arrhenatheretea R. Tx. 1937. Na obrzeżach torfowisk wykształcają się zwarte zarośla łozowisk Salicetum pentandro-cinereae (Almq. 1929) Pass. 1961 oraz rzadziej płaty Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis Libbert 1933. Wśród stwierdzonych zbiorowisk roślinnych do najbardziej interesujących pod względem florystycznym należą m.in. Caricetum limosae Br.-Bl. 1921 i Ericetum tetralicis R.Tx. 1937. Fitocenozy te są coraz rzadziej spotykane na torfowiskach, a budujące je gatunki roślin naczyniowych, takie jak: Carex limosa L., Scheuchzeria palustris L., Erica tetralix L. i Andromeda polifolia L., w Polsce są zaliczane do osobliwości przyrodniczych. Wkraczanie gatunków szuwarowo-bagiennych i łąkowych na torfowiska, choć powoduje zwiększenie ich bioróżnorodności, świadczy o postępującym procesie eutrofizacji, co może skutkować ustępowaniem specyficznych gatunków roślin i degeneracją naturalnych zbiorowisk torfowiskowych.

EN

Peat bogs in the agricultural landscape are usually situated in deep synclines and subjected to eutrophication due to the surface washout from adjacent ploughed lands. Unfavourable changes taking place there may lead to the impoverishment of flora and peat bog communities. The aim of this work was to study the vegetation and flora of some peatlands in Western Pomeranian Province . The study was carried out in 8 selected objects in 1999-2002. The flora of the peatlands under discussion was clearly differentiated in respect to their sociology. Most frequently represented were the classes Phragmitetea R. Tx. et Prsg 1942. and Scheuchzerio-Caricetea (Nordh. 1937) R. Tx. 1937. On the other hand, meadow species from the class Molinio-Arrhenatheretea R. Tx. 1937 occurred less frequently. Dense ozier thickets of Salicetum pentandro- cinereae (Almq. 1929) Pass. 1961 and seldom Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis Libbert 1933 patches developed in peatland margins. Among recorded plant communities the most interesting in the floristic sense were, i.a.: Caricetum limosae Br.-Bl. 1921 and Ericetum tetralicis R.Tx. 1937. These phytocoenoses are rarely found in peatlands, and the vascular plant species composing them, e.g. Carex limosa, Scheuchzeria palustris,Erica tetralix and Andromeda polifolia, are considered natural peculiarities in Poland . Substantial contribution of rush-swampy and meadow species on peatlands increase their biodiversity. This phenomenon, however, is not favourable for peat bog ecosystems as it proves the advancement of eutrophication processes. This may result in disappearance of particular plant species and in degeneration of natural peat bog communities.

Słowa kluczowe

PL

flora; Pomorze; torfowiska przejściowe; zbiorowiska roślinne

EN

communities; flora; Pomerania; transitional bogs

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 2b
• Strony: 211--224
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., wykr.

Twórcy

autor

Sotek Z.

• Uniwersytet Szczeciński, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

autor

Stasińska M.

• Uniwersytet Szczeciński, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

autor

Prajs B.

• Uniwersytet Szczeciński, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

autor

Gamrat R.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska

autor

Łysko A.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska

Bibliografia

• CORLEY M.F.V., CRUNDWELL A.C., DÜLL R., HILL M.O., SMITH A.J.E., 1981. Mosses of Europe and the Azores: an annotated list of species, with synonyms from the recent literature. J. Bryol. 11 s. 609–689.
• HERBICHOWA M., 1999. Plany ochrony torfowisk wysokich właściwych (typu bałtyckiego) w świetle wiedzy o ich rozwoju i współczesnej szacie roślinnej. Prz. Przyr. 10 (1–2) s. 41–48.
• HERBICHOWA M., JĄKALSKA M., 1985. Szata roślinna torfowisk w krajobrazie rolniczym okolic Miechucina na Pojezierzu Kaszubskim. Zesz. Nauk. Wydz. BGiO UG. Biol. 6 s. 59–94.
• JASNOWSKA J., JASNOWSKI M., 1977. Zagrożone gatunki flory torfowisk. Chrońmy Przyr. Ojcz. 33 (4) s. 5–14.
• JASNOWSKA J., JASNOWSKI M., 1979. Erica tetralix L. na Pomorzu – Erica tetralix L. in Pomorze (Pommern). Fragm. Flor. Geobot. 25 (2) s. 269–279.
• JASNOWSKI M., 1962. Budowa i roślinność torfowisk Pomorza Szczecińskiego. STN Wydz. Nauk Przyr.-Rol. 10 ss. 340.
• JASNOWSKI M., 1968. Dokumentacja geobotaniczna torfowisk rejonu „Sądów”. Szczecin: AR ma-szyn. ss. 28.
• JASNOWSKI M., 1972. Rozmiary i kierunki przekształceń szaty roślinnej torfowisk. Phytocoenosis 1 (3) s. 193–209.
• JASNOWSKI M., 1978. Znaczenie torfowisk w Polsce i ich ochrona. W: Ochrona i kształtowanie śro-dowiska przyrodniczego. Pr. zbior. Red. W. Michajłow, K. Zarzycki. Kraków: PWN s. 279–315.
• JASNOWSKI M., JASNOWSKA J., MARKOWSKI S., 1968. Ginące torfowiska wysokie i przejściowe w pasie nadbałtyckim Polski. Ochr. Przyr. 33 s. 69–124.
• KUCHARSKI L., GRZYL A., 1993. Rozmieszczenie Carex limosa L. i Scheuchzeria palustris L. w Polsce. Acta Univ. Lodz. Fol. Bot. 10 s. 93–107.
• MATUSZKIEWICZ W., 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: PWN ss. 537.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Flowering plants and Pteridophytes of Poland – a checklist. W: Biodiversity of Poland. Vol. 1. Pr. zbior. Red. Z. Mirek. Kraków: Inst. Bot. im. W. Szafera. PAN ss. 442.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów. Dz. U. nr 106 (poz. 1167).
• ZARZYCKI K., TRZCIŃSKA-TACIK H., RÓŻAŃSKI W., SZELĄG Z., WOŁEK J., KORZENIAK U., 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W: Biodiversity of Poland. Vol. 2. Pr. zbior. Red. Z. Mirek. Kraków: Inst. Bot. im. W. Szafera. PAN ss. 183.
• ŻUKOWSKI W., JACKOWIAK B., 1995. Lista roślin naczyniowych ginących i zagrożonych na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce. W: Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. Pr. zbior. Red. W. Żukowski, B. Jackowiak. Poznań: Pr. Zakł. Taks. Rośl. UAM 3 s. 9–96.