Różnorodność gatunkowa użytkowanych i nieużytkowanych łąk w dolinie rzeki górskiej - Bystrzycy Dusznickiej

• Autorzy: Żyszkowska M.

Warianty tytułu

EN

Species diversity of agriculturally used and unculivated grounds in the Bystrzyca Dusznicka valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wpływ użytkowania rolniczego na skład gatunkowy roślinności terenów zadarnionych i ich różnorodność biologiczną w dolinie Bystrzycy Dusznickiej, położonej w Kotlinie Kłodzkiej w Sudetach Środkowych. Porównano powierzchnie użytkowane i nieużytkowane. W wyniku badań określono przynależność fitosocjologiczną zbiorowisk, bogactwo gatunkowe, różnorodność gatunkową i wartość użytkową roślinności. Skład gatunkowy określono za pomocą zdjęć fitosocjologicznych (288) wykonanych metodą Brauna-Blanqueta, bogactwo gatunkowe - na podstawie liczby gatunków występujących na powierzchniach badawczych, różnorodność gatunkową - za pomocą wskaźnika Shannona-Weavera (Kryszak, 2001; Magurran, 1988), a wartość użytkową gatunków traw i dwuliściennych - zgodnie z ogólnie przyjętymi kryteriami (Filipek, 1973: Moraczewski, 1986). Stwierdzono, że większość zbiorowisk występujących w badanej dolinie należy do klasy Molinio-Arrhenatheretea. Prawie wszystkie zbiorowiska charakteryzowały się niezbyt dużą liczbą gatunków na powierzchniach próbnych, jednak można stwierdzić, że na powierzchniach użytkowanych było ich więcej. Nie stwierdzono wyraźnych różnic wskaźnika różnorodności między zbiorowiskami użytkowanymi i nieużytkowanymi. Użytkowane powierzchnie charakteryzowały się większą liczbą wartościowych gospodarczo gatunków roślin. Na nieużytkowanych zaobserwowano naloty drzew i krzewów.

EN

The effect is presented of agricultural land use on species composition of grasslands and their biodiversity in the Bystrzyca Dusznicka valley situated in Kłodzko Valley in the Middle Sudeten. Cultivated and uncultivated grounds were compared. Studies of vegetation included syntaxonomy of communities, species richness, biodiversity and practical values of vegetation. Species composition was determined with phytosociological releves made with the Braun-Blanquet method. Species richness was expressed as the number of species on studied plots. Species diversity was calculated with the Shannon-Weaver index and practical value of grasses and dicotyledons was estimated according to common criteria. Most communities in the valley were found to belong to the class Molinio- -Arrhenatheretea. Almost all communities were characterised by a moderate number of species though the numbers were higher on cultivated plots. No significant differences were found in the diversity index between cultivated and uncultivated communities. The former had a greater number of economically valuable plant species. Invasion of trees and shrubs was observed on uncultivated plots.

Słowa kluczowe

PL

dolina rzeki górskiej; użytki zielone; skład gatunkowy; różnorodność biologiczna

EN

biodiversity; grasslands; mountain river valley; species composition

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 2b
• Strony: 161--174
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., il.

Twórcy

autor

Żyszkowska M.

• Dolnośląski Ośrodek Badawczy IMUZ, ul. Kraińskiego 16, 50-153 Wrocław; tel.[phone],

Bibliografia

• BIAŁA K., 1999. Różnorodność florystyczna runi użytków zielonych w Sudetach. Fol. Univ. Agric. Stetin. 197 Agricultura 75 s. 35–38.
• BIAŁA K., NADOLNA L., ŻYSZKOWSKA M., 2002. Biodiversity of grassland swards in the Sudety Mountains. Grassland Science in Europe vol. 7 s. 764–765.
• ELLMAUER T., MUCINE L., 1993. Molinio-Arrhenetheretea. W: Die Pflanzengesellschaften Österreichs. Teil 1. Pr. zbior. Red. L. Mucine, G. Grabherr, T. Ellmauer. Jena, Stuttgart, New York: Antthropogene Vegetation Fischer Verlag s. 296–401.
• FATYGA J., 2000. Charakterystyka i wartość użytkowa kilku zbiorowisk roślinnych występujących w Sudetach. Wiad. IMUZ t. 20 z. 3. s. 41–74.
• FILIPEK J., 1973. Projekt klasyfikacji roślin łąkowych i pastwiskowych na podstawie liczb wartości użytkowej. Post. Nauk Ron. 4 s. 59–68.
• GACKA-GRZEŚKIEWICZ E., CICHOCKI Z., 1998. Propozycja oceny dolin rzecznych jako korytarzy ekologicznych. W: Bliskie naturze kształtowanie rzek i potoków. Mater. Konf. Nauk. Techn. Zakopane 5-7.10 1998, Kraków: IMGW i P. Krak. s. 55–60.
• GRYNIA M., 1996. Kierunki zmian szaty roślinnej zbiorowisk łąkowych w Wielkopolsce. Rocz. Akad. Rol. Pozn. Rol. 284 (47) s. 15–27.
• GRYNIA M., KRYSZAK A., 1999. Porównanie różnorodności florystycznej zespołów łąkowych najczęściej występujących w Górach Bystrzyckich i Karkonoszach. Prac. Kom. Nauk Rol. i Kom. Nauk Leśn. t. 87 s. 27–32.
• KOSTUCH R., 1995. Przyczyny występowania różnorodności florystycznej ekosystemów trawiastych. Ann. UMSC Lubl. 50.
• KOSTUCH R., 2003. Sukcesja roślinna na odłogowanych gruntach ornych. Wod. Środ. Obsz. Wiej. t. 3 z. 2 (8). s. 57–78.
• KOSTUCH R., GĄSIOREK S., 1998. Zabudowa biologiczna brzegów koryta rzeki Soły. W: Szata roślinna jako wielofunkcyjna dominanta ilościowo-jakościowych zasobów wodnych. Mater. Konf. Nauk., Jaworki, 9-11 października 2001 roku. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 99–110.
• KOZŁOWSKI S., 2002. Prawne podstawy korytarzy ekologicznych. W: Bug – rzeka która łączy. Piaski: Ekol. Klub UNESCO Pracownia na Rzecz Bioróżnorodn. s. 9–13
• KREBS Ch., 1997. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
• KRYSZAK A., 2001. Różnorodność florystyczna zespołów łąk i pastwisk Klasy Molinio-Arrheratheretea w Wielkopolsce w aspekcie wartości gospodarczej. Rocz. Akad. Rol. Pozn. Rozpr. Nauk. z. 314 ss. 182.
• KUCHARSKI L., 1999. Szata roślinna łąk Polski środkowej i jej zmiany w XX stuleciu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego ss. 168.
• MATUSZKIEWICZ W., 2001 Przewodnik do oznaczania zbiorowisk Polski. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 537.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIREK H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Vascular plants of Poland a checklist. Kraków: W. Szafer Institute of Botany Polish Academy of Sciences ss. 442.
• MAGURRAN A., 1988. Ecological diversity and its measurement. Cambridge: Chapman and Hall ss. 144.
• MORACZEWSKI R., 1986. Łąkarstwo. Warszawa: PWN ss. 341.
• SHANNON C.E., WEAVER W., 1963. The mathematical theory of communication. Urbana: Univ. Of Illinois press. ss. 144.
• ŻYSZKOWSKA M., 2001.Wstępne badania dotyczące aspektów użytkowych i krajobrazowych doliny górskiej w Sudetach. W: Trwała okrywa roślinna jako podstawa zrównoważonego rozwoju rolnictwa w zlewniach karpackich. Mater. Konf. Nauk., Jaworki. 9–11 października 2001 roku. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 86–92.