Klasyfikacja odporności oksydoredukcyjnej gleb ornych Polski i ich przestrzenna charakterystyka

• Autorzy: Stępniewska Z. , Ostrowski J. , Stępniewski W. , Gliński J.

Warianty tytułu

EN

Classification of redox resistance of Polish arable soils and their spatial characteristics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przemiany wielu składników gleb oraz wprowadzonych zanieczyszczeń mają związek z przemianami oksydoredukcyjnymi, które bezpośrednio są uwarunkowane obecnością akceptorów elektronów, tj.: tlenu cząsteczkowego, azotanów, tlenków manganu i żelaza oraz donorów elektronów, będących postaciami łatwo ulegającej rozkładowi materii organicznej gleby. Tempo przemian w środowisku glebowym zależy od żywotności mikroorganizmów, warunkowanych temperaturą i dostępnością substancji organicznej. Na podstawie wyznaczonych parametrów oksydoredukcyjnych wyodrębniono grupy gleb ornych Polski, charakteryzujących się zbliżoną odpornością oksydoredukcyjną. Rozkład wyznaczonych cech i ich przestrzenne przedstawienie w postaci mapy było celem prezentowanej pracy. Gleby zakwalifikowano do poszczególnych grup na podstawie analizy wartości t 300, określonych w temperaturze (4, 10, 15 i 20°C) dla trzech poziomów profilu glebowego (orny, podorny i podglebie). Analizę wyników przeprowadzono, dokonując podziału gleb na podzbiory zróżnicowane wartością odporności oksydoredukcyjnej. Grupy homogeniczne wyodrębnione na podstawie testu istotności stały się podstawą wyróżnienia grup jednostek glebowych. Uwzględniając zróżnicowanie wartości odporności oksydoredukcyjnej gleb wywołane wpływem temperatury oraz położeniem w profilu glebowym, wyodrębniono cztery grupy gleb, charakteryzujące się różną odpornością oksydoredukcyjną: nieznaczną (< 4 dni), ograniczoną (4-8 dni), zróżnicowaną (8-20 dni) i wydłużoną (> 20 dni).

EN

Transformations of many soil components and pollutants are associated with redox conditions which are directly determined by the presence of electron acceptors (molecular oxygen, nitrates, manganese and iron oxides) and electron donors (easily decomposable soil organic matter). The rate of changes in soil habitat depends on viability of microorganisms determined by temperature and the availability of organic substances. Based on estimated redox parameters, groups of arable soils in Poland of similar resistance were distinguished. Distribution of the estimated features and their spatial presentation in a map were the aim of this paper. Soils were classified to particular groups upon the t 300 value estimated at 4, 10, 15 and 20 °C for three soil profiles (arable, sub-arable, subsoil). Analysis of results was performed by dividing soils into subsets of different redox resistance. Homogenous groups of soils were distinguished upon the significance test. Considering different soil redox resistance caused by temperature and position in the soil profile, four groups of slight (< 4 days), limited (4-8 days), differentiated (8-20 days) and prolonged (> 20 days) redox resistance were distinguished.

Słowa kluczowe

PL

grupy odporności gleb; odporność oksydoredukcyjna gleb; przestrzenna charakterystyka

EN

group of soil resistance; soil redox resistance; spatial characteristic

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 2b
• Strony: 125--133
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., il.

Twórcy

autor

Stępniewska Z.

• Katolicki Uniwersytet Lubelski, Katedra Biochemii i Chemii Środowiska
• Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN

autor

Ostrowski J.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach

autor

Stępniewski W.

• Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN
• Politechnika Lubelska, Instytut Inżynierii Środowiska

autor

Gliński J.

• Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN

• Katolicki Uniwersytet Lubelski, Katedra Biochemii i Chemii Środowiska, al. Kraśnicka 102, 20--18 Lublin; tel. [phone],

Bibliografia

• Gleboznawstwo, 1999. Pr. zbior. Red. S. Zawadzki. Warszawa: PWRiL ss. 560.
• GLIŃSKI J., DULIBAN J., 1972. Potencjał oksydoredukcyjny w glebach. Probl. Agrofiz. nr 3 s. 1–43.
• GLIŃSKI J., STĘPNIEWSKA Z., 1986a. An evaluation of soil resistance to reduction processes. Pol. J. Soil Sci. vol. 19 1-2 s. 15–19.
• GLIŃSKI J., STĘPNIEWSKA Z., 1986b. Wskaźnik odporności gleb na redukcję. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 315 s. 81–92.
• GLIŃSKI J., STĘPNIEWSKA Z., STĘPNIEWSKI W., OSTROWSKI J., 1992. Znaczenie warunków tlenowych gleb w programach melioracyjnych. Probl. Agrofiz. nr 67 s. 62–73.
• GLIŃSKI J., STĘPNIEWSKI W., STĘPNIEWSKA Z., OSTROWSKI J., BRZEZIŃSKA M., WŁODARCZYK T., 2000. Agroekologiczne aspekty warunków tlenowych gleb ornych. Acta Agrophysica nr 32 s. 5– –35.
• HESSE P.R., 1971. Texbook of soil analysis. Clowec and suns. Limited London. Beccles and Colhes-ter ss. 1–254.
• STĘPNIEWSKA Z., 1988. Właściwości oksydoredukcyjne gleb mineralnych Polski. Probl. Agrofiz. nr 56 ss. 103.
• STĘPNIEWSKA Z., STĘPNIEWSKI W., GLIŃSKI J., OSTROWSKI J., 1997. Atlas właściwości oksydoreduk-cyjnych gleb mineralnych Polski. Lublin: Morpol s. 48.
• STĘPNIEWSKA Z., STĘPNIEWSKI W., GLINSKI J., 2004. Soil redox resistance and its environmental importance. Eurosoil – Freiburg, Germany 4–12 September 1999. Freiburg: Albert-Ludwigs- -Universitat ss. 142.