Analiza modelowa przemieszczania azotu w zlewni Grabi

• Autorzy: Zdanowicz A.

Warianty tytułu

EN

Analysis of nitrogen movement in the Grabia river catchment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania modelowe przeprowadzone w zlewni rzeki Grabi są próbą oceny ładunku azotu azotanowego wnoszonego do rzeki z wodami gruntowymi. Analizie podlegała: ocena infiltracji efektywnej i ładunku azotu wnoszonego z powierzchni terenu do wód gruntowych oraz ocena migracji azotu azotanowego w tych wodach i przemiany, którym podlega ten składnik w warstwie wodonośnej w czasie przemieszczania się do odbiorników powierzchniowych. Scenariusz transportu azotu (ładunek wyrażony w kg·ha-¹·r-¹) z powierzchni terenu (gleby) do wód gruntowych, stworzony za pomocą systemu GIS, wskazuje na wyraźną zależność tego procesu od stopnia użytkowania rolniczego zlewni. Czynnikiem limitującym ilość azotu dostającego się do wód gruntowych jest jego nadwyżka wynikająca ze struktury i charakteru gospodarki rolnej w poszczególnych gminach zlewni Grabi. Ilość azotu azotanowego, która może dopłynąć do wód gruntowych w górnej części zlewni o mniejszym stopniu antropopresji, wynosi średnio 10 kg·ha-¹·r-¹. W dolnej części zlewni, intensywniej użytkowanej rolniczo, z większymi ośrodkami osadniczymi, wartości te wynoszą średnio 40 kg·ha-¹·r-¹.

EN

Modeling study in the Grabia river catchment is an attempt to evaluate nitrogen transport to the river with groundwater. Analyses included: estimation of the effective infiltration and nitrogen load which infiltrate from ground surface to groundwaters, estimation of nitrogen movement in groundwater, nitrogen transformations in aquifer during its flow to surface waters. Model of nitrogen transport from the surface to groundwater (unit of nitrogen load is kg·ha-¹·year-¹), made by GIS programs, indicates significant dependency of this process on the intensity of agricultural use of catchment's area. Nitrogen surplus is the factor which limits the amount of nitrogen infiltrating to groundwaters. This factor depends on the structure and character of agricultural use in every community of the Grabia catchment. Nitrogen load which might flow to groundwater is 10 kg·ha-¹·year-¹ in the upper, less intensively used part of the Grabia river catchment and 40 kg·ha-¹·year-¹ in the lower part which is intensively used by agriculture and settlement.

Słowa kluczowe

PL

GIS; transport azotu; użytkowanie terenu; wody gruntowe; zanieczyszczenia obszarowe

EN

GIS; groundwater; land use; non-point pollution; nitrogen transport

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 2a
• Strony: 455--464
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., il.

Twórcy

autor

Zdanowicz A.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, Zakład Zasobów Wodnych, 05-090 Raszyn; tel. [phone] w. 201,

Bibliografia

• Diffuse entries in rivers of the Oder Basin, 1999. Mater. Warszawa: DVWK 9. PAN, Bonn: DVWK ss. 125.
• KLEINHANSS W., 1994. Assessment balance at regional and farm level: the balance approach (Fal) Braunschweig, Germany.
• KÖHNE CH., WENDLAND F., 1992. Modellgestützte Berechnung des mikrobiellen Nitratabbaus im Boden. Int. Ber. KFA-STE-IB-1/92. FZ Jülich GmbH ss. 77.
• KUNKEL R., WENDLAND F., 1997. WEKU-a GIS supported stochastic model of groudwater residence times in upper aquifer for the supraregional groudwater management. Environm. Geol. 30 (1/2) s. 1–9.
• MIODUSZEWSKI W., ZDANOWICZ A., DANNOWSKI R., SEIDL J., DEUMLICH D., RADCZUK L., KAJEWSKI I., 2000. Ocena dopływu zanieczyszczeń obszarowych do rzek w zlewni Odry. Gosp. Wod. nr 11 s. 417–421.