Charakterystyka zbiorowisk roślinnych w obrębie polderu Cedyńskiego Parku Krajobrazowego

• Autorzy: Malinowski R. , Czyż H. , Niedźwiecki E. , Trzaskoś M.

Warianty tytułu

EN

Characteristics plant communities of the Cedynia Landscape Park Polder

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania przeprowadzono w Cedyńskim Parku Krajobrazowym na madach odznaczających się silnie kwaśnym i kwaśnym odczynem (pH _KCl od 4,1 do 4,8), dobrą zasobnością magnezu, a małą - przyswajalnego fosforu i potasu. Analizą objęto 16 zbiorowisk roślinnych, występujących w zróżnicowanych warunkach siedliskowych. Na madzie ciężkiej całkowitej ukształtowały się głównie zbiorowiska wyczyńcowe, np.: Alopecurus pratensis z Poa pratensis, Alopecurus pratensis z Phalaris arundinacea, Alopecurus pratensis z Poa trivialis, Deschampsia caespitosa z Alopecurus pratensis, także na tej samej madzie ciężkiej, ale płytkiej na piasku występowały: Poa pratensis z Arrhenatherum elatius, Poa pratensis z Festuca rubra,Arrhenatherum elatius z Bromus inermis. Na madzie średniej występowały Festuca rubra z Poa pratensis oraz Poa pratensis z Festuca rubra, a na madzie lekkiej Festuca rubra, Achillea ptarmica, Bromus tectorum, Trifolium arvense, Poa pratensis z Festuca rubra oraz Calamagrostis epigeios. Do gatunków powszechnie występujących na analizowanych madach były: z traw - wyczyniec łąkowy (Alopecurus pratensis L.) i wiechlina łąkowa (Poa pratensis L.), z motylkowatych - groszek łąkowy (Lathyrus pratensis L.), wyka ptasia (Vicia cracca, L.), natomiast z innych roślin dwuliściennych: rogownica pospolita (Cerastium holosteoides L.), ostrożeń polny (Cirsium arvense L.), jaskier rozłogowy (Ranunculus repens L.) i żywokost lekarski (Symphytum officinale L.). Wartość gospodarcza runi zbiorowisk, oceniona za pomocą Lwu, wynosiła średnio od 1,30 (wartość uboga) dla zbiorowiska Calamagrostis epigeios na madzie lekkiej do 7,52 (wartość dobra) dla zbiorowiska typu Poa pratensis z Festuca rubra na madzie ciężkiej. Badane łąki były interesujące krajobrazowo z powodu dużego zróżnicowania florystycznego, a na podstawie obliczonego średniego wskaźnika waloryzacji przyrodniczej, wynoszącego 2,3, badany użytek zielony można zakwalifikować do obszarów o umiarkowanych walorach przyrodniczych.

EN

The study was carried out on the Cedynia Landscape Park Polder, on alluvial soil of pH_(KCl) 4.1 - 4.8, abundant in Mg, but poor in available P and K. Sixteen plant communities which grew in various environmental conditions were analysed. Heavy alluvial soil were dominated by Alopecurus communities composed of Alopecurus pratensis with Poa pratensis, Alopecurus pratensis with Phalaris arundinacea, Alopecurus pratensis with Poa trivialis, Deschamsia caespitosa with Alopecurus pratensis. On the same but shallower soil on sandy substratum we found: Poa pratensis with Arrhenatherum elatius, Poa pratensis with Festuca rubra, Arrhenatherum elatius with Bromus inermis. Medium alluvial soil was overgrown by Festuca rubra with Poa pratensis and Poa pratensis with Festucarubra and light alluvial soil - by Festuca rubra, Achillea ptarmica, Bromus tectorum, Trifolium arvense, Poa pratensis with Festuca rubra and Calamagrostis epigeios. Species common on the analysed area included the grasses Alopecurus pratensis and Poa pratensis, the papilionaceous plants: Lathyrus pratensis and Vicia cracca and other dicotyledons: Cerastium vulgatum, Cirsium arvense, Ranunculus repens and Symphytum officinale. The economical value of the sward assessed by the sward value number method was from 1.30 on the average (poor) for the Calamagrostis epigeios community on light alluvial soil to 7.52 (good) for Poa pratensis with Festucarubra on heavy alluvial soil. Analysed meadows were interesting because of their floristic composition and their average valorisation index (2.3) classified that grassland to areas of moderate natural value.

Słowa kluczowe

PL

fitoindykacja; mady rzeczne; skład botaniczny; walory przyrodnicze; wartość użytkowa runi; zbiorowiska trawiaste

EN

alluvial soil; botanical composition; grass community; natural values; phytoindication; utility value of sward

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 2a
• Strony: 303--320
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz.

Twórcy

autor

Malinowski R.

• Akademia Rolnicza, Katedra Gleboznawstwa, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin; tel.[phone]

autor

Czyż H.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Łąkarstwa

autor

Niedźwiecki E.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Gleboznawstwa

autor

Trzaskoś M.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Łąkarstwa

Bibliografia

• BOROWIEC S., JAROCKA M., KOŹMIŃSKI CZ., PRAWDZIC K., 1967. Przyrodnicza analiza i ocena środo-wiska geograficznego okolic Cedyni dla potrzeb rolnictwa i warzywnictwa. Szczecin: Szczec. Tow. Nauk. Wydz. Nauk Przyr.-Rol. t. 31 z. 1 s. 5–48.
• CZYŻ H., TRZASKOŚ M., 1997. Rola wiechliny łąkowej (Poa pratensis) w procesie deintensyfikacji produkcji pasz na trwałych użytkach zielonych. Biul. Oceny Odm. z. 29 s. 93–97.
• CZYŻ H., SCHALITZ G., TRZASKOŚ M., 1997. Influence of the Odra river flooding on the floristic com-position of meadows located within the German-Polish National Park. Zesz. Nauk. AR Szczec. 180 Rol. z. 67 s. 11–17.
• DURKOWSKI T., 2002. Skuteczność zabiegów agromelioracyjnych i drenowania wybranych gleb Pomorza Zachodniego. Woda Środ. Obsz. Wiej. Rozpr. nauk. monogr. nr 3 ss. 145.
• FILIPEK J., 1973. Projekt klasyfikacji roślin łąkowych i pastwiskowych na podstawie liczb wartości użytkowej. Post. Nauk Rol. z. 4 s. 59–68.
• GRZEGORCZYK S., ALBERSKI J., 1999. Występowanie ziół w zbiorowiskach łąkowo-pastwiskowych Pojezierza Olsztyńskiego. Folia Univ. Agric. Stetin. Agricult. z. 75 s. 103–106.
• GRZYB S., 1993. Łąki łęgowe w polskim rolnictwie i w środowisku przyrodniczym. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 412 s. 41–50.
• KOCHANOWSKA R., TRZASKOŚ M., 1998. Plant communities of the Baltic sea meadow landscape structure. Proc. 17th Gen. Meeting EGF, Debrecen, Hungary s. 429–432.
• KOSTUCH R., 1995. Przyczyny występowania różnorodności florystycznej ekosystemów trawiastych. Ann. UMCS Suppl. Sect. E vol. 50 z. 50 s. 23–32.
• KOSTUCH R., 1998. Pozaprodukcyjna rola motylkowatych. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst. Biul. Nauk. z. 1 s. 191–201.
• KOZŁOWSKA T, BANASZAK P., 1999. Produkcyjna i ochronna rola siedlisk łąkowych w środowisku przyrodniczym. W: Rola użytków zielonych i zadrzewień w ochronie środowiska rolniczego. Międzynarod. konf. nauk.-tech. Kraków-Jaworki, 21–22 X 1999. Kraków: Wydaw. AR s. 189– –196.
• ŁYDUCH L., 1974. Charakterystyka geobotaniczna łąk śmiałkowych występujących na glebach węglanowych woj. szczecińskiego. Zesz. Nauk AR Szczec. Ser. Rol. z. 48 s. 159–169.
• MALINOWSKI R., 2001. Przestrzenne rozmieszczenie gatunków mad cedyńskich oraz ich właściwości w zależności od sposobu użytkowania. Szczecin: AR rozpr. dokt. maszyn. ss. 231.
• MALINOWSKI R., NIEDŹWIECKI E., TRZASKOŚ M., 2003. Zawartość metali ciężkich w madach rzecznych i runi łąk występujących na Polderze Cedyńskiego Parku Krajobrazowego. W: Obieg pierwiastków w przyrodzie. Pr. zbior. Red. B. Gworek, J. Misiak. T. 2. Warszawa: IOŚ s. 102–107.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA, ZAJĄC A., ZAJĄC M., 1995. Vascular plants of Poland. A checklist, Kraków: Pol. Acad. Sci. W. Szafer Inst. Bot., Guidebook Ser. no. 15 ss. 308.
• MOSEK B., 1995. Walory krajobrazowe użytków zielonych w dolinach rzecznych Lubelszczyzny. Ann. UMCS Suppl. Sectio E vol. 50 z. 50 s. 277–280.
• NIEDŹWIECKI E., TRZASKOŚ M., 1999. Zbiorowiska roślinne doliny rzeki Iny jako wynik długotrwałych przemian w środowisku glebowym przy zmiennym natężeniu pratotechniki. Folia Univ. Agricult. Stetin. 197 Agricult. z. 75 s. 239–246.
• OŚWIT J., 1992. Identyfikacja warunków wilgotnościowych za pomocą wskaźników roślinnych (metoda fitoindykacji). W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Bibl. Wiad. IMUZ 79 s. 40–66.
• OŚWIT J., 2000. Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Mater. Inf. 35. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 36.
• PISZCZEK J., CHUDECKI Z., GREINERT H., 1964. Charakterystyka fizycznych i chemicznych właściwości mad cedyńskich w świetle dotychczasowych badań. Zesz. Nauk. WSR Szczec. z. 12 s. 24–27.
• SAWICKI B., MIAZGA S., MOSEK B., JARGIEŁŁO J., 1998. Udział roślin motylkowatych w runi łąk dolinowych. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst. Biul. Nauk. z. 1 s. 335–342.
• Systematyka gleb Polski, 1989. Pr. zbior. Red. W. Trzciński. Rocz. Gleb. t. 40 nr 3/4 ss. 148.
• TERLIKOWSKI J., TERLIKOWSKA K., 1999. Zmiany florystyczne i bilans azotu mineralnego w zbiorowisku wiechlinowo-wyczyńcowym pod wpływem częstotliwości koszenia i nawożenia mineralnego. Folia. Univ. Agricult. Stetin. Agricult. z. 75 s. 313–319.
• TRĄBA CZ., 1995. Rolnicza charakterystyka łąk kostrzewowo-wiechlinowych w dorzeczu Łabuńki. W: Kierunki rozwoju łąkarstwa na tle aktualnego poziomu wiedzy w najważniejszych jego dzia-łach. Ogólnopols. konf. łąk. Warszawa, 27–28 września 1994. Warszawa: Wydaw. SGGW s. 375–379.
• TRĄBA CZ., 1999. Florystyczne i krajobrazowe walory łąk w dolinach rzecznych Kotliny Zamojskiej. Folia. Univ. Agricult. Stetin. Agricult. z. 75 s. 321–324.
• TRĄBA CZ., WYŁUPEK T., 2001. Niektóre elementy oceny wartości rolniczej łąk wyczyńcowych. Pam. Puł. z. 125 s. 167–174.
• VERKAAR H. J., OKRUSZKO H., OŚWIT J., 1997. The effect of habitat on biodiversity of grassland. Proc. Int. Occ. Symp. EGF, Warszawa–Łomża, 19–23 maj 1997. Grassld. Sci. Eur. vol. no. 2 s. 269–278.
• WESOŁOWSKI P., 1984. Zachowanie się uproszczonych mieszanek traw na łące położonej na madzie ciężkiej. Wiad. Melior. nr 1 s. 31–32.
• WESOŁOWSKI P., DURKOWSKI T., 1988. Plonowanie i wartość paszowa kostrzewy trzcinowej uprawianej na madzie ciężkiej. W: Drenowanie gleb ciężkich. Mater. Semin. nr 15. Falenty: IMUZ s. 65–70.
• WYŁUPEK T., 2001. Plonowanie i wartość użytkowa łąk w dolinie Poru. W: Łąkarstwo u progu XXI wieku. Pam. Puł. z. 125 s. 175–182.
• ZASTAWNY J., 1992. Zbiorowiska i wybrane komponenty w runi łąk zagospodarowanych w niektórych dolinach Wielkopolski. Wiad. IMUZ t. 17 z. 2 s. 81–96.