Roślinność, uwilgotnienie i walory przyrodnicze łąk w rejonie Kanału Rudzkiego

• Autorzy: Kamiński J.

Warianty tytułu

EN

Vegetation, moisture and natural values of meadows near the Rudzki Canal

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy określono roślinność rzeczywistą łąk, występujących w rejonie Kanału Rudzkiego i na tej podstawie ustalono ich uwilgotnienie oraz walory przyrodnicze. Łąki te powstały w wyniku odwodnienia torfowisk, spowodowanego wykopaniem Kanału Rudzkiego w drugiej połowie XIX w. Kanał ten przejął wody rzeki Ełk w rejonie Modzelówki, sprawnie odprowadzając je krótszą trasą do Biebrzy. Na terenach przyległych do tego Kanału przeważają siedliska silnie odwodnione, zidentyfikowane jako świeże i suche okresowo nawilżane (84,3% powierzchni). Zaledwie 11,7% powierzchni przypada na siedliska silnie wilgotne, mokre, silnie mokre i zabagniające się. Po przeszło 100 latach funkcjonowania Kanału na przyległych do niego obszarach wykształciły się pospolite zbiorowiska łąkowe z wiechliną łąkową i kostrzewą czerwoną (Poa pratensis-Festuca rubra), rzadziej łąki wyczyńcowe (Alopecuretum pratensis). Na glebach mineralno-murszowych, murszowatych oraz lokalnie na czarnych ziemiach wykształciły się zbiorowiska łąk zaliczanych do związku Arrhenatherion i zbiorowiska pastwiskowe zaliczane do związku Cynosurion. Walory przyrodnicze tych fitocenoz są małe, odpowiadające (w 10-stopniowej skali) II-III klasie waloryzacyjnej. Większe (umiarkowane) są walory przyrodnicze bogatszych florystycznie zbiorowisk łąk kaczeńcowych związku Calthion palustris. Krajobraz urozmaicają nieużytkowane rolniczo wyrobiska torfowe, zarośnięte różnorodną roślinnością mezo- i higrofitową, z licznym udziałem zakrzewień wierzbowych i zadrzewień brzozowych, oraz pagórki piaszczyste z suchymi murawami, zaliczanymi do związku Vicio lathyroides-Potentillion argenteae.

EN

Actual vegetation of meadows near the Rudzki Canal was estimated in presented study. Based on these data, moisture and natural values of the meadows was assessed. The meadows were formed on drained peatlands due to the construction of the Rudzki Canal in the second half of the 19th century. The canal intercepted waters of the Ełk River near Modzelówka and carried them on a shorter course to the Biebrza River. Areas adjacent to the canal are dominated by strongly drained habitats identified as fresh and dry, periodically wetted (84.3% of the total area). Only 11.7% of the area is occupied by heavily moist, wet, heavily wet and becoming bogged habitats. After more than 100 years of the functioning of the canal, common meadow communities with the meadow-grass and red fescue (Poa pratensis-Festuca rubra), less frequently the meadow foxtail (Alopecuretum pratensis), developed on surrounding areas. Meadow communities attributed to the alliance Arrhenatherion and pasture communities from the alliance Cynosurion developed on mineral-muck and mucky soils and locally on black earths. Natural values of these phytocoenoses are small corresponding (in a 10-grade scale) to the II and III class. Greater (though still moderate) are the natural values of floristically richer marsh marigold meadows of the alliance Calthion palustris. Not agriculturally used peat excavations overgrown with various meso- and hydrophytes with a large contribution of willow shrubs and birch thickets and sandy hills with xeric meadows of the alliance Vicio lathyroides-Potentillion argenteae add variety to the landscape.

Słowa kluczowe

PL

Kanał Rudzki; siedliska wilgotnościowe; walory przyrodnicze; zbiorowiska roślinne

EN

moist habitats; natural values; plant communities; Rudzki Canal

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 12, z. 4
• Strony: 163--180
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., il.

Twórcy

autor

Kamiński J.

• Zakład Doświadczalny ITP w Biebrzy, 19-200 Grajewo; tel. [phone],

Bibliografia

• DĘBSKI K. 1967. Bilans wodny torfowisk meliorowanych na przykładzie torfowiska „Modzelówka”. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 72 s. 139-180.
• GOTKIEWICZ J., KOWALCZYK Z. 1977. Zróżnicowanie procesów biologicznych w glebach podstawowych rodzajów siedlisk pobagiennych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 186 s. 97-117.
• JASNOWSKA A., JASNOWSKI M. 1977. Zagrożone gatunki flory torfowisk. Chrońmy Przyrodę Ojczystą. Z. 4 s. 5-13.
• KAMIŃSKI J. 2000. Identyfikacja warunków wilgotnościowych na podstawie zbiorowisk roślinnych na obszarach dawno zmeliorowanych torfowisk. Wiadomości IMUZ. T. 20. Z. 4 s. 39-52.
• KAMIŃSKI J. 2002. Roślinność w dolinie martwego odcinka rzeki Ełk i jej walory przyrodnicze oraz kierunki przewidywanych zmian po rewitalizacji rzeki. W: Aktualne problemy ochrony mokradeł. Czynna ochrona przyrody mokradeł. Pr. zbior. Red. W. Dembek. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 5. Falenty. Wydaw. IMUZ s. 59-82.
• KAMIŃSKI J. 2008. Zróżnicowanie florystyczne i walory przyrodnicze łąk 2-kośnych na zagospodarowanym torfowisku w zależności od warunków wilgotnościowych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 8. Z. 2a(23) s. 87-104.
• KAMIŃSKI J., SZYMANOWSKI M. 2007. Wpływ nawożenia mineralnego na plonowanie, skład florystyczny i walory przyrodnicze łąk na glebie torfowo-murszowej w świetle wyników wieloletniego doświadczenia. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 7. Z. 2a(20) s. 191-208.
• KAŹMIERCZAKOWA R., ZARZYCKI K. (red.) 2001. Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków. Inst. Bot. PAN. ISBN 83854444858 ss. 664.
• MAKSIMOW A., OKRUSZKO H., LIWSKI S. 1955. Torfowiska biebrzańskie: Kuwasy, Modzelówka i Jegrznia. Roczniki Nauk Rolniczych. T. 71. A-3 s. 351-406.
• MATUSZKIEWICZ W. 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 83-01-14439-4 ss. 537.
• MIODUSZEWSKI W., SZUNIEWICZ J., KOWALEWSKI Z., CHRZANOWSKI S., ŚLESICKA A., BOROWSKI J. 1996. Gospodarka wodna na torfowisku w basenie Środkowym Biebrzy. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 90 ss. 84.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIREK H., ZAJĄC A., ZAJĄC M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Kraków. Inst. Bot. PAN. ISBN 83-85444-83-1 ss. 442.
• OKRUSZKO H., BYCZKOWSKI A. 1996. Osuszanie mokradeł w Basenie Środkowym Biebrzy w ujęciu historycznym. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 432 s. 33-43.
• OKRUSZKO H., SZUNIEWICZ J., KAMIŃSKI J., CHRZANOWSKI S. 1996. Charakterystyka środowiska oraz zakres potrzeb jego renaturyzacji w basenie środkowym Biebrzy. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 432 s. 9-31.
• OKRUSZKO T., KUBRAK J., TYSZEWSKI S., ŚLESICKA A., KARDEL I. 2001. Koncepcja gospodarowania wodą w Basenie Środkowym Biebrzy. Maszynopis. Warszawa. SGGW ss. 12.
• OŚWIT J. 1992. Identyfikacja warunków wilgotnościowych w siedliskach łąkowych za pomocą wskaźników roślinnych. W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 79 s. 39-67.
• OŚWIT J. 2000. Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Materiały Informacyjne. Nr 35. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISSN 08060-1410 ss. 36.
• PAWLUCZUK J., ALBERSKI J. 2011. Warunki siedliskowe i roślinność użytków zielonych na glebach torfowo-murszowych z terenu Pojezierza Olsztyńskiego. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 11. Z. 3 (35) s. 183-195.
• PIÓRKOWSKI H., RYCHARSKI M., KOTOWSKI W. 2002. Walory przyrodnicze torfowiska Całowanie w Mazowieckim Parku Krajobrazowym – występujące zagrożenia oraz zamierzenia w zakresie jego czynnej ochrony. W: Aktualne problemy ochrony mokradeł. Czynna ochrona przyrody mokradeł. Pr. zbior. Red. W. Dembek. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 5 s. 83-90.
• PODLASKA M. 2011. Flora rowów melioracyjnych nieużytkowanych łąk pobagiennych dolnego Śląska. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 11. Z. 2 (34) s. 109-124.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną Dz.U. 2004. Nr 168 poz. 1764.
• SZUNIEWICZ J. 1996. Oddziaływanie warunków wodnych na tempo zmniejszania się miąższości łąkowo użytecznych gleb torfowo-murszowych. Wiadomości IMUZ. T. 18. Z. 4 s. 181-196