Zmiany sposobu użytkowania torfowisk Wielkopolski

• Autorzy: Ilnicki P. , Dardas J. , Sikora K. , Tadrowska A. , Trzaskowska L. , Woźniak A.

Warianty tytułu

EN

Changes of land use on peatlands in Poznań region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było ustalenie zmian w sposobie użytkowania torfowisk Wielkopolski. Badania, wykonane w 2002 r., prowadzono na 124 torfowiskach o łącznej powierzchni ok. 4000 ha. Prace realizowano za pomocą badań terenowych oraz interpretacji zdjęć lotniczych i satelitarnych, stosując programy komputerowe do prac graficznych w celu określenia obszaru zajmowanego przez poszczególne użytki. Wydzielano łąki jedno- i dwukośne, łąki niekoszone, łąki zakrzewione, ekstensywne pastwiska, szuwary trzcinowe, wody stojące, grunty orne oraz lasy i zadrzewienia. Potwierdzono znaczne zmiany w sposobie użytkowania obiektów w stosunku do stanu z lat: 1957-1969, określonego na podstawie dokumentacji geologicznej torfowisk, 1993-1998 na podstawie zdjęć lotniczych oraz 1989-1991 na podstawie zdjęć satelitarnych. Przy opracowaniu wniosków, obok omawianych badań, wykorzystano wcześniej publikowane wyniki badań własnych [Restoration ..., 2002]. Ustalono, iż na torfowiskach dużych (śr. 2 524 ha) łąki niekoszone i częściowo zakrzewione zajmują 23,3% ich powierzchni na obiektach średnich (śr. 34 ha) - 10,2% i małych (śr. 8,4 ha) - 10,7%. Udział powierzchni gruntów ornych w tych grupach torfowisk odpowiednio: 2,4, 6,7 i 18%. W dolinach rzek Cybina i Główna zmiany sposobu użytkowania są największe. Wynikają one z wyłączenia z użytkowania dużej powierzchni podmokłych łąk, pokrytych obecnie szuwarami trzcinowymi i rzadkimi zadrzewieniami, oraz z budowy dużego zbiornika retencyjnego. Wykazano małą przydatność archiwalnych zdjęć lotniczych i satelitarnych do określenia aktualnego sposobu użytkowania torfowisk.

EN

The objective of studies carried out in 2002 was to determine changes in the peatland use in Poznań region. The studies included 124 peatlands covering a total area of 4000 ha. The work was accomplished by field studies and by interpretation of aerial and satellite images using graphical computer programmes to determine particular areas. The following land use types were distinguished: meadows mown once, meadows mown twice, not mown meadows, meadows with shrubs, extensive pastures, reed rushes, stagnant waters, arable lands, forests and thickets. Significant changes in the land use were found when geological documentation of peatlands made in the years 1957-1969, aerial photographs (1993-1998) and satellite images (1989-1991) were compared. Apart from the mentioned studies, earlier publications were used (Ilnicki, 2002) when formulating conclusions . It was found that on large peatlands (mean area 2524 ha), not mown meadows and meadows partially covered by shrubs occupied 23.3 % of the total area; in medium size objects (34 ha) and in small peatlands (8.4 ha) they covered 10.2 and 10.7 %, respectively. The share of arable land increased from 2.4 to 6.7 and 18 %, respectively. In the valleys of the Cybina and Główna rivers, the changes in land use were the greatest. They resulted from abandoned land use on large areas of wet meadows, currently covered by reed rushes and thickets and from the construction of a large retention reservoir. The archival aerial and satellite photographs proved to be of little value for the determination of peatland use.

Słowa kluczowe

PL

sposób użytkowania; teledetekcja; torfowiska

EN

land use; peatlands; remote sensing

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 1
• Strony: 357--371
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., il.

Twórcy

autor

Ilnicki P.

• Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, 60-594 Poznań, ul. Dąbrowskiego 159; tel. [phone],

autor

Dardas J.

• Akademia Rolnicza Poznaniu, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska

autor

Sikora K.

• Akademia Rolnicza Poznaniu, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska

autor

Tadrowska A.

• Akademia Rolnicza Poznaniu, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska

autor

Trzaskowska L.

• Akademia Rolnicza Poznaniu, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska

autor

Woźniak A.

Bibliografia

• CZERWIŃSKI A., 1999. Kierunki sukcesji leśnej w dolinach rzecznych na przykładzie doliny górnej Narwi. W: Aktualna problematyka ochrony mokradeł. Mater. Semin. 43. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 147–155.
• DARDAS J., 2003. Zmiana sposobu użytkowania łąk na torfowiskach doliny rzeki Głównej na odcinku Lednogóra – Wierzonka i rzeki Cybiny na odcinku Promno – Gruszczyn. Poznań: AR, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska pr. magist. maszyn. ss. 48.
• DEMBEK W., 2000.Wybrane aspekty zróżnicowania torfowisk w młodo- i staroglacjalnych krajobra-zach Polski Wschodniej. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 175.
• DEMBEK W., PIÓRKOWSKI H., RYCHARSKI M., 2000. Mokradła na tle regionalizacji fizycznogeogra-ficznej Polski. Bibl. Wiad. IMUZ 97 ss. 135.
• LORENS B., SUGIER P., 2000. Przekształcenia szaty roślinnej zlewni jeziora Długie w drugiej połowie XX wieku. W: Problemy ochrony i użytkowania obszarów wiejskich o dużych walorach przy-rodniczych. Pr. zbior. Red. S. Radwan, Z. Lorkiewicz. Lublin: Wydaw. UMCS s. 87–93.
• PIÓRKOWSKI H., RYCHARSKI M., 1999. Zróżnicowanie przestrzenne i dynamika sukcesji zbiorowisk leśnych i zaroślowych w dolinie Biebrzy na podstawie analizy zdjęć lotniczych. W: Aktualna problematyka ochrony mokradeł. Mater. Semin. 43. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 89–95.
• SIKORA K., 2003. Zmiany sposobu użytkowania łąk na torfowiskach doliny rzeki Maskawy na odcin-ku Miłosław-Środa Wlkp. i Strugi Średzkiej odcinek Środa Wlkp. – Kromolice. Poznań: AR, Ka-tedra Ochrony i Kształtowania Środowiska pr. magist. maszyn. ss. 48.
• Restoration of carbon sequestrating capacity and biodiversity in abandoned grassland on peatland in Poland, 2002. Pr. zbior. Red. P. Ilnicki. Poznań: Wydaw. AR ss. 170.
• TADROWSKA A., 2003. Zmiany sposobu użytkowania łąk na małych torfowiskach rejonu Otorowo–Buszewo–Lubosina–Pólko (gmina Pniewy). Poznań: AR, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska pr. magist. maszyn. ss. 50.
• TRZASKOWSKA L., 2003. Zmiana sposobu użytkowania łąk na torfowiskach w dolinie Noteci na odcinku Wojdal–Obielewo. Poznań: AR, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska pr. magist. maszyn. ss. 57.
• WOŹNIAK A., 2003. Zmiany sposobu użytkowania łąk na torfowiskach lewostronnej doliny Noteci i na odcinku Walkowice–Czarnków. Poznań: AR, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska pr. magist. maszyn. ss. 54.