Badania produkcyjności użytków zielonych w Karpatach polskich

• Autorzy: Kostuch R. , Twardy S.

Warianty tytułu

EN

Studies on grassland productivity in the Polish Carpathians

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono badania nad poprawą runi górskich użytków zielonych. Dotyczyły one produkcyjności, głównie jej aspektów ilościowo-jakościowych. Badania prowadzono w Karpatach w drugiej połowie minionego wieku. Były one wynikiem przede wszystkim rozwoju gospodarki łąkowo-pastwiskowej, który wymuszały ówczesne potrzeby gospodarcze Polski. Badania te miały na celu głównie zwiększenie zasobów paszowych, a w konsekwencji produkcji zwierzęcej, zwłaszcza mleka i mięsa. Przytaczane prace badawcze zestawiono w następujących grupach tematycznych: rozpoznanie istniejącego stanu górskich użytków zielonych, sposoby zagospodarowania zdegradowanej runi łąkowo-pastwiskowej, a także jej pielęgnacja ze szczególnym uwzględnieniem nawożenia mineralnego, organicznego oraz mineralno-organicznego. Wymienione w publikacji prace badawcze były realizowane głównie w krakowskim Oddziale IMUZ, obecnie Małopolskim Ośrodku Badawczym w Krakowie. Ośrodek dysponuje bowiem stacją badawczą w Karpatach, dokładnie w Jaworkach, na pograniczu Beskidu Sądeckiego i Małych Pienin.

EN

The paper presents studies aimed at improving upland grasslands. They involved plant production in its qualitative and quantitative aspects. The studies were carried out in the Carpathians over the last decades of the XX century and resulted from demands of the national economy in those days, due to the progress in our grassland farming. In general, the main concern was about the enlargement of forage resources and consequently about intensifying animal production, especially milk and meat products. Presented studies focused on three following areas: examination of the current state of upland grasslands, restoration methods for the degraded sward, and farming practices, especially mineral, organic or mixed fertilization. The studies were carried out mainly at the local Division of the Institute for Land Reclamation and Grassland Farming in Cracow , currently known as Małopolska Research Centre, since the Centre has its research station at Jaworki located in the Carpathians between the ridges of Beskid Sądecki and Małe Pieniny.

Słowa kluczowe

PL

gospodarka łąkowo-pastwiskowa; Karpaty; prace badawcze

EN

grassland farming; research works; Carpathians

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 1
• Strony: 247--258
• Opis fizyczny: Bibliogr. 66 poz.

Twórcy

autor

Kostuch R.

• Akademia Rolnicza, Katedra Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska, al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków; tel. [phone]

autor

Twardy S.

• Akademia Rolnicza, Katedra Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska

Bibliografia

• FABIANOWSKI J., KOSTUCH R., KUREK S., LORCH J., RIEGER R., 1969. Analiza obecnych możliwości produkcyjnych charakterystycznych powierzchni (użytki rolne i leśne) na obrzeżu Kotliny Sądeckiej. Probl. Zagosp. Ziem Górs. nr 8 s. 105–108.
• FIGUŁA K., KOSTUCH R., PROCHAL P., 1964. Zagadnienie zagospodarowania przestrzennego małych zlewni górskich na przykładzie potoku Biała Woda w Jaworkach. Wiad. IMUZ t. 4 z. 4 s. 47–98.
• JAGŁA S.,1978. Wpływ zróżnicowanych terminów i dawek nawożenia azotowego na odrost runi górskich użytków zielonych. Wiad. IMUZ t. 13 z. 4 s. 11–30. J
• JAGŁA S., 1997. Wpływ czynników pratotechnicznych i organizacyjnych na produkcyjność kwaterowych pastwisk owczych. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 76.
• JAGŁA S., KOPEĆS., KOSTUCH R., 1971. Charakterystyka możliwości produkcyjnych ważniejszych zbiorowisk roślinnych górskich użytków zielonych. Wrocław: RRZD Wysoka ss. 22.
• KARKOSZKA W., KOSTUCH R., 1970. Gospodarowanie na łąkach i pastwiskach. Warszawa: PWRiL ss. 178.
• KIEŁPIŃSKI J., 1954. Doświadczenia z koszarzeniem na łąkach i pastwiskach. Nowe Rol. z. 2 s. 71–76.
• KIEŁPIŃSKI J., 1956. Jeszcze o gnojowicy gęstej i rozcieńczonej. Gosp. Wod. nr 16 s. 501–503.
• KIEŁPIŃSKI J., 1959a. Nawożenie gnojowicą łąk i pastwisk górskich. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 19 s. 37–46.
• KIEŁPIŃSKI J., 1959b. Nawożenie łąk i pastwisk górskich w rejonie Karpat Zachodnich na podstawie doświadczeń przeprowadzonych w latach 1947–1957. Zesz. Nauk. WSR Krak. nr 8 s. 35–53.
• KIEŁPIŃSKI J., 1965. Wpływ rozcieńczenia gnojowicy na plony siana z łąki górskiej. Rocz. Nauk Rol. Ser. F t. 76 z. 3 s. 529–575.
• KIEŁPIŃSKI J., KARKOSZKA W., WIŚNIEWSKA S.,1958. Badania nad koszarzeniem łąk i pastwisk górskich. Rocz. Nauk Rol. Ser. F t. 72 z. 4 s. 1055–1084.
• KIEŁPIŃSKI J., KARKOSZKA W., WIŚNIEWSKA S.,1961. Doświadczenia z koszarzeniem w Jaworkach koło Szczawnicy. Rocz. Nauk Rol. Ser. F t. 75 z. 3 s. 75–99.
• KOPEĆ S., 1978. Porównanie wpływu nawożenia NPK i N na produkcyjnośćłąk górskich. Wiad. IMUZ t. 13 z. 4 s. 125–139.
• KOSTUCH R., 1966. Użytki zielone zlewni Białej Wody. Rocz. Nauk Rol. Ser. D t. 118 s. 161–184.
• KOSTUCH R., 1968a. Występowanie i możliwości zwalczania bliźniczki psiej trawki (Nardus stricta) w warunkach górskich. Falenty: Wydaw. IMUZ rozpr. habil. ss. 74.
• KOSTUCH R., 1968b. Possibility of improving Nardus stricta association pastures in the Carpathians. W: Hill land productivity. Ed I.V. Hunt. Proc. Gen. Meet. EGF. Occasional Symposium no 4 Ayr, Scotland s. 66–70.
• KOSTUCH R., 1972. Vysledky 7-rocneho pokusu s nicenim psicej tuhej (Nardus stricta) v pod-mienkach pohoria Beskyd Sądecki. Vedecke prace VULP. Banska Bystrica nr 7 s. 109–121.
• KOSTUCH R., 1973. Nawożenie organiczne użytków zielonych. Synteza badań przeprowadzonych w latach 1946–1970. Puławy: IUNG s. 227–252.
• KOSTUCH R., 1975. Wyniki zagospodarowania zdegradowanych górskich użytków zielonych typu bliźniczki psiej trawki oraz wrzosu pospolitego za pomocą gramoxonu i podsiewu. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 162 s. 233–246.
• KOSTUCH R., 1978. Wyniki badań nad sposobami przekształcania runi zdegradowanych górskich użytków zielonych w zbiorowiska pełnowartościowe. Wiad. IMUZ t. 13 z. 4 s. 179–196.
• KOSTUCH R., 1984. Działanie nawozowe obornika na górskie użytki zielone. Wiad. Melior. nr 2 s. 59–61.
• KOSTUCH R., 1987. Zmiany florystyczne runi użytków zielonych zachodzące pod wpływem zróżni-cowanego nawożenia azotowego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 308 s. 211–218.
• KOSTUCH R., 1991. Renovation methods of degraded grassland in Carpathian region in Poland. Proc. FAO 7th Reunion of Grassland Group. Nyon, Suisse s. 111–114.
• KOSTUCH R., ADAMSKA K., JANECZKO A., 1987. Ocena działania nowych nawozów azotowych na górskich użytkach zielonych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 235 s. 1250–1252.
• KOSTUCH R., GĄSIOREK S.,1994. Wykorzystanie koniczyny białej jako czynnika plonotwórczego. Acta Agr. Silv. Ser. Agr. vol. 32 s. 47–57.
• KOSTUCH R., GĄSIOREK S., KOPEĆ S., 2000. Porównanie siły nawozowej obornika pochodzącego od różnych zwierząt gospodarskich na trwałym użytku zielonym. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 368 Ses. Nauk. z. 73 s. 69–79.
• KOSTUCH R., KOPEĆ S., 1991. Zasady nawożenia mineralnego użytków zielonych w terenach górzys-tych. Mater. Instr. nr 96. Falenty: IMUZ ss. 20.
• KOSTUCH R., KOPEĆ S., 1994. Classification of degraded mountain grassland for the needs of their renovation. Roma: FAO s. 58–63.
• KOSTUCH R., KRÓL J., 1966. Użytki zielone zlewni Czarnej Wody na tle stosunków fizjograficznych zlewni własnej oraz zlewni Białej Wody w Jaworkach. Rocz. Nauk Rol. Ser. D t. 118 s. 135–160.
• KOSTUCH R., KUC I., 1970. Porównanie działania mocznika i saletry amonowej na łące górskiej w Jaworkach. Wiad. IMUZ t. 9 z. 3 s. 89–99.
• KOSTUCH R., LORCH J., 1971a. Wpływ nawożenia mineralnego na zawartość białka surowego w sianie łąk górskich. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 114 s. 115–118.
• KOSTUCH R., LORCH J., 1971b. Wyniki pogłównego stosowania wody amoniakalnej na trwałych użytkach zielonych. Wrocław: RRZD Wysoka ss. 23.
• KOSTUCH R., LORCH J., 1974. Wyniki doświadczeń nad ustaleniem właściwych proporcji pomiędzy azotem, fosforem i potasem w nawożeniu górskich użytków zielonych. Wrocław: RRZD Wysoka s. 5–46.
• KOSTUCH R., MIKOŁAJCZAK Z., PAŁCZYŃSKI A., 1963. Opis geobotaniczny i gospodarczy pastwisk połemkowskich „hal” w paśmie Jaworzyny. Warszawa: KZZG PAN nr 1 s. 133–160.
• NOWAK M., KOSTUCH R., 1967a. Gospodarka łąkowa i pasterska w rejonie Gorców i Lubania. Probl. Zagosp. Ziem Górs. z. 1 (14) s. 77–122.
• NOWAK M., KOSTUCH R., 1967b. Gospodarka łąkowa i pasterska w Beskidzie Żywieckim. Probl. Zagosp. Ziem Górs. z. 3 (16) s. 27–64.
• NOWAK M. ,KOSTUCH R., 1969. Gospodarka łąkowa Beskidu Małego. Probl. Zagosp. Ziem Górs. z. 5 (18) s. 25–50.
• NOWAK M., KOSTUCH R., 1972. Gospodarka łąkowa i pasterska w Beskidzie Wyspowym. Probl. Zagosp. Ziem Górs. z. 10 s. 33–73.
• NOWAK M., KOSTUCH R., 1973. Gospodarka łąkowa i pasterska Beskidu Śląskiego. Probl. Zagosp. Ziem Górs. z. 12 s. 35–75.
• NOWAK M., KOSTUCH R., 1974. Gospodarka łąkowa i pasterska w Bieszczadach Zachodnich. Probl. Zagosp. Ziem Górs. z. 13 s. 5–46.
• NOWAK M., KOSTUCH R.,1982. Użytki zielone Beskidu Niskiego. Probl. Zagosp. Ziem Górs. z. 23 s. 101–118.
• NOWAK M., KOSTUCH R., KOPEĆ S., 1965. Charakterystyka trwałych użytków zielonych kotliny są-deckiej. W: Z zagadnień produkcji roślinnej ziem górskich. Kraków: Komit. Zagosp. Ziem Górs. PAN nr 10 s. 47–100.
• OSTROWSKI W.,1980. Możliwości zastosowania samolotów do wysiewania nawozów mineralnych na górskich użytkach zielonych. Wiad. Melior. nr 3 s. 91–94.
• OSTROWSKI W., SKOPIEC B., 1974. Mechaniczne i chemiczne przygotowanie terenów zakrzaczonych do łąkowego zagospodarowania. Wiad. Melior. nr 4 s. 107–112.
• PAJDZIK J., TWARDY S., 1984a. Ocena produktywności pastwisk górskich na przykładzie pastwiska doświadczalnego IMUZ w Jaworkach. Prz. Hod. nr 2 s. 30–33.
• PAJDZIK J., TWARDY S., 1984b. Wpływ wykaszania niedojadów na produkcyjność pastwisk kwaterowych. Wiad. Melior. nr 12 s. 353–355.
• SMOROŃ S., 2001. Bilans podstawowych składników pokarmowych łąki w warunkach lizymetrycznych ze szczególnym uwzględnieniem strat przez wymywanie. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 229 Ses. Nauk. z. 22 s. 305–314.
• SMOROŃ S., KOPEĆ S., NOWAK K., 1992. Wpływ nawożenia mineralnego łąk górskich na proces eutrofizacji wód. Probl. Zagosp. Ziem Górs. z. 35 s.45–59.
• SMYK B. MIŁKOWSKA A., 1958. Badania nad wpływem nawożenia organiczno-mineralnego na aktywność biologiczną gleb pastwisk górskich. Rocz. Nauk Rol. Ser. F t. 72 z. 3 s. 1087–1130.
• TWARDY S.,1975.Wpływ zmniejszonych ilości siewu na przebieg zadarnienia i wydajność górskich użytków zielonych. Zesz. Probl. Post. Nauk. Rol. nr 162 s. 227–232.
• TWARDY S., 1988. Technologia nawożenia odchodami owczymi intensywnych pastwisk górskich. Instr. Wdroż. Falenty: IMUZ ss. 13.
• TWARDY S.,1991a. Organizacja wielkostadnej gospodarki pasterskiej w górach przy uwzględnieniu mechanicznego dojenia owiec. Rozpr. Habil. Kraków – Falenty: IMUZ ss. 84.
• TWARDY S., 1991b. Przeobrażenia gospodarcze pastwiska górskiego w warunkach ograniczonego nawożenia mineralnego. W: Intensyfikacja produkcji na trwałych i przemiennych użytkach zielonych w rejonach podgórskich i górskich. Biul. Region. Zakł. Upowsz. Post. nr 297 s. 43–51.
• TWARDY S., 1992. Plonowanie i skład botaniczny koszarzonej i podsiewanej runi pastwisk owczych. Wiad. IMUZ t. 17 z. 2 s. 369–382.
• TWARDY S., 1993. Gospodarka nawozami organicznymi w zlewni rzeki Raby. W: Zlewnia Raby jako obszar alimentacji wód i zanieczyszczeń dla zbiornika retencyjnego w Dobczycach. Zesz. Nauk. P.Krak. Monogr. nr 145 s. 111–129.
• TWARDY S.,1995. Wpływ zmiennego nawożenia mineralno-organicznego na produktywność pastwi-ska górskiego. Wiad. IMUZ Falenty t. 18 z. 3 s. 99–111.
• TWARDY S., 1996. Efekty produkcyjne przy ekstensywnym wypasie jałowizny w Karpatach. Zesz. Nauk. AR Wroc. nr 291 s. 27–36.
• TWARDY S., 1996. Efekty produkcyjne przy ekstensywnym wypasie jałowizny w Karpatach. Zesz. Nauk. AR Wroc. nr 291 s. 27–36.
• TWARDY S., 1998a. Dobre praktyki rolnicze a produkcja pasz na użytkach zielonych w górach. W: Produkcja i wykorzystanie pasz z użytków zielonych w rolnictwie integrowanym na terenach górskich i podgórskich. Mater. Konf. Muszyna, 25–27 listopada 1997. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 31–40.
• TWARDY S., 1998b. Wpływ obornika składowanego na łące na jakość wód powierzchniowych spły-wających po stoku. W: Pieniny, przyroda i człowiek. T. 6. Krościenko n. Dunajcem: Wydaw. PPN s. 105–110.
• TWARDY S., 1998c. Pozatechniczne sposoby renowacji runi pastwisk górskich. Łąkarstwo w Polsce nr 1 s. 185–194.
• TWARDY S., 2002. Wpływ długotrwałego ograniczenia nawożenia mineralnego na produktywnośćpastwiska górskiego. W: Ekologia travneho porastu. 6. Mater. Konf. Banská Bystrica, 10–11 grudnia 2002. Banská Bystrica: VUTPHP s. 363–371.
• TWARDY S. BOBAK W., 1995. Produktywność pastwiska górskiego przy różnych systemach wypasu jałowizny i pielęgnowania runi. Wiad. IMUZ t. 18 z. 3 s. 77–90.
• TWARDY S., HAMNETT R.G., 2000. Niskonakładowe metody wypasu owiec w polskich Karpatach. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 32.
• TWARDY S., PŁAWECKI J., 1984. Polepszenie runi pastwisk owczych przez wsiew nasion traw w koszar nocny. Owczarstwo nr 6 s. 13–15.