Dekadowe współczynniki roślinne do oceny ewapotraspiracji maksymalnej użytków zielonych na podstawie wzoru Penmana i plonu aktualnego

• Autorzy: Szajda J.

Warianty tytułu

EN

Decade plant coefficients for the evaluation of the maximum evapotranspiration of grasslands further to Penman's equation and actual yield

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyniki badań lizymetrycznych wykonywanych w warunkach wilgotności gleby zbliżonej do polowej pojemności wodnej dowodzą, że na kształtowanie się ewapotranspiracji maksymalnej łąki nawożonej NPK w ilości 270, 540, 660 kg·ha-¹, pastwiska (660 kg NPK·ha-¹) i systematycznie ciętej runi (270 kg NPK·ha-¹) w sezonach wegetacyjnych, pokosach, odrostach i dekadach, wyrażone wartością dekadowych współczynników roślinnych k_c obliczonych na podstawie wzoru Penmana w modyfikacji francuskiej wpływ ma maksymalny plon aktualny q_max. Podane w pracy zależności k_c(qmax) dla badanych użytków zielonych mogą być wykorzystane do oceny dekadowych wartości współczynników k_c w pokosach i odrostach na podstawie zmierzonego, obliczonego lub szacowanego maksymalnego plonu aktualnego w podanych przedziałach wartości q_max. Zależności te są niezbędne do obliczeń dekadowych wartości ewapotranspiracji maksymalnej użytków zielonych na podstawie wzoru Penmana w modyfikacji francuskiej oraz dekadowych wartości ewapotranspiracji rzeczywistej na podstawie ciśnienia ssącego gleby F i ewapotranspiracji maksymalnej.

EN

Results of lysimetric studies carried out in soil moisture conditions close to the field water capacity proved that the influence of the over-ground grass mass on the formation of the maximum evapotranspiration of meadows fertilized at a level of 270, 540, 660 kg NPK·ha-¹ pasture (660 kg NPK·ha-¹) and the greenness growth (270 kg NPK·ha-¹) in the periods of vegetative seasons, swathes, outgrowths and decades, expressed as decade values of plant coefficients k_c, calculated further to Penman's equation as modified in France which varied in relation to the size of the actual maximum yield q_max. The relations given in the present study k_c(qmax) for meadows, pasture and greenness growth can be used for the evaluation of decade values of k_ccoefficients in swathes and outgrowths on the basis of measured, calculated or assessed maximum actual yield in the intervals of the qmax values given. The above relations are indispensable for the calculations of decade values of the maximum evapotranspiration levels of grasslands further to Penman's equation as modified in France on the basis of soil suction pressure F and maximum evapotranspiration.

Słowa kluczowe

PL

ewapotranspiracja maksymalna; plon maksymalny; współczynniki roślinne

EN

maximum evapotranspiration; maximum yield; plant coefficients

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 4, z. 1
• Strony: 79--90
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., wykr.

Twórcy

autor

Szajda J.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Ochrony Przyrody, ul. Głęboka 29/2, 20-612 Lublin; tel. [phone],

Bibliografia

• ELANDT R., 1964. Statystyka matematyczna w zastosowaniu do doświadczalnictwa rolniczego. Warszawa: PWRiL ss. 588.
• FEDDES R.A, 1985. Crop water use and dry matter production: state of the art. Tech. Bull. Les Besions en eau des Cultures. Paris: INRA s. 221–234.
• FEDDES R.A, KABAT P, VAN BAKEL P.J.T., BRONSWIJK J.J.B., HOLBERTSMA J.M., 1988. Modelling soil water dynamics in the unsaturated zone – state of the art. Tech. Bull. Hydrol. no 100 s. 69–111.
• KACA E., KASPERSKA W., 1995. Model matematyczny ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych na glebie torfowo-murszowej. W: Torfoznawstwo w badaniach naukowych i praktyce. Sesja naukowa z okazji jubileuszu 45-lecia działalności naukowej i 70. rocznicy urodzin prof. dra hab. Henryka Okruszko. Falenty 6–7 XI 1995. Mater. Semin. nr 34. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 315–321.
• KOWALIK P., 1976. Podstawy teoretyczne agrohydrologii Żuław. Acta Tech. Gedan. nr 11 ss. 94.
• ŁABĘDZKI L., 1997. Potrzeby nawadniania użytków zielonych – uwarunkowania przyrodnicze i prognozowanie. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 120.
• ŁABĘDZKI L., SZAJDA J., SZUNIEWICZ J., 1995. Ewapotranspiracja upraw rolniczych – terminologia, definicje i metody obliczeń. Mater. Instr. nr 33. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 15.
• MISZTAL A., 1985. Zależności ewapotranspiracji górskich użytków zielonych od wybranych czynni-ków klimatycznych i plonu (na podstawie badań lizymetrycznych). Wiad. IMUZ t. 15 z. 2 s. 213–229.
• MISZTAL A., 2000. Odpływ wody i ewapotranspiracja w warunkach zróżnicowanego rolniczego użytkowania gleby górskiej w rejonie Małych Pienin. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 113.
• OKRUSZKO H., 1988. Zasady podziału gleb hydrogenicznych na rodzaje oraz łączenia rodzajów w kompleksy. Rocz. Gleb. t. 39 nr 1 s. 127–152.
• OLSZTA W., 1981. Badania dynamiki uwilgotnienia gleb, wzrostu traw i prognozowanie nawodnieńmetodą modelowania matematycznego. Falenty: IMUZ rozpr. habil. ss. 147.
• OLSZTA W., SZAJDA J., ZAWADZKI S.,1990. Wpływ ciśnienia ssącego gleby na wielkość ewapotran-spiracji. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 390 s. 151–163.
• ROGUSKI W., 1979. Wstępne propozycje terminologii z zakresu ewapotranspiracji. Wiad. Melior. nr 2 s. 54–55.
• ROGUSKI W., ŁABĘDZKI L., WEYNA A., 1990. Zależność ewapotranspiracji użytków zielonych od wskaźnika klimatycznego (ETp), poziomu wody gruntowej, opadu i plonowania. Zesz. Nauk. AR Wroc. nr 191 s. 9–14.
• ROGUSKI W., WEYNA A., 1985. Ewapotranspiracja użytków zielonych na madach lekkich. Wiad. IMUZ t. 15 z. 2 s. 180–193.
• ROGUSKI W., SARNACKA S. DRUPKA S., 1988. Instrukcja wyznaczania potrzeb i niedoborów roślin uprawnych i użytków zielonych. Mater. Instr. nr Falenty: IMUZ 66 ss. 90.
• SARNACKA S., 1983. Wyznaczanie ewapotranspiracji rzeczywistej na podstawie ewapotranspiracji potencjalnej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 277 s. 219–227.
• SZAJDA J., 1997. Roślinne i glebowo-wodne wskaźniki ewapotranspiracji łąki na glebie torfowo-murszowej. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 62.
• SZAJDA J.,2001. Sezonowe współczynniki roślinne do oceny ewapotranspiracji maksymalnej użytków zielonych na podstawie parowania z lustra wody. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 1 z. 1(1) s. 147–158.
• SZAJDA J., OLSZTA W., 2000. Influence of sucking pressure of soil water on evapotranspiration and meadow yielding. W: The role of physical and physicochemical poperties of soils in functioning of ecosystems. Acta Agroph. nr 35 s. 183–190
• SZAJDA J., OLSZTA W., BABKIEWICZ Z., 1995. Warunki klimatyczne centralnej części Polesia Lubel-skiego. W: Gleby i klimat Lubelszczyzny. Mater. konfer. nauk. Lublin 25 kwietnia 1994. Lublin: Wydaw. LTN s. 187–192.
• SZUNIEWICZ J.,JAROS H., RADOMSKA A., 1990. Dekadowe współczynniki biologiczne do obliczania ewapotranspiracji łąki trzykośnej na glebie torfowo-murszowej w rejonie Biebrzy. Zesz. Nauk. AR Wroc. Melior. 35 no 191 s. 41–50.
• WIT DE C.T., 1969. On water and crop. Syllabus Int. Course Soil Sci. Wageningenn: IAC.