Wdrażanie "Programu rolnośrodowiskowego" II edycji na użytkach zielonych w powiecie Grajewo

• Autorzy: Kamiński J.

Warianty tytułu

EN

Implementation of the II editionof Agro-environmental programme" on grasslands of the Grajewo county

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy oceniono funkcjonowanie pakietów przyrodniczych "Programu rolnośrodowiskowego" II edycji na użytkach zielonych w części doliny Biebrzy na terenie powiatu Grajewo. W latach 2008-2011 działaniami rolnośrodowiskowymi objęto 2 427 ha trwałych użytków zielonych. Na przeważającej części tych użytków (83,4%) wdrażano pakiet 3. "Ekstensywna gospodarka na łąkach i pastwiskach". Mniejszy udział przypadał na pakiety, służące ochronie zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych - poza obszarami Natura 2000 (pakiet 4.), na obszarach Natura 2000 (pakiet 5.). Z pakietów tych najczęściej realizowano wariant 1. "Ochrona siedlisk lęgowych ptaków", rzadziej warianty siedliskowe: "Półnaturalne łąki wilgotne", "Szuwary wielkoturzycowe", "Mechowiska" i "Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe". Ustalono, że wybierając określony pakiet lub wariant, rolnicy kierowali się głównie względami praktycznymi, takimi jak: złożoność procedur, możliwości dostosowania użytkowania do określonych wymogów, dostęp do ekspertów przyrodniczych oraz wysokość dopłat za działalność rolnośrodowiskową. Stan siedlisk łąkowych, objętych działalnością rolnośrodowiskową w ramach wariantów siedliskowych pakietów 4. i 5., był dość zróżnicowany i zależny głównie od historii użytkowania łąk w okresie poprzedzającym przystąpienie do Programu oraz warunków wilgotnościowych. Zróżnicowany był zwłaszcza udział niepożądanych w runi gatunków inwazyjnych, do których zaliczono nitrofilne ziołorośla, charakterystyczne dla klasy Artemisietea, trzcinę pospolitą (Phragmites Australis (Cav.) Trin. ex Steud.), siewki oraz podrosty drzew i krzewów. Fitocenozy bagienne, zaliczone do wariantu "Mechowiska" oraz szuwary wielkoturzycowe wykazały większą naturalną odporność na wkraczanie roślinności inwazyjnej niż zbiorowiska typowo łąkowe, zaliczone do wariantu "Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe" i "Półnaturalne łąki wilgotne".

EN

Functioning of biological packages of the II edition of "Agro-environmental programme" on grasslands in part of the Biebrza River valley in the Grajewo county was assessed in the paper. Agroenvironmental activities involved 2 427 ha of permanent grasslands in the years 2008-2011. On prevailing (83.4%) part of these grasslands package 3: "Extensive management of meadows and pastures" was implemented. Smaller share fell to packages devoted to the protection of endangered Bird species and natural habitats both outside (package 4) and in (package 5) the areas of Natura 2000. From among these packages the most frequently realised was variant 1 "Protection of breeding grounds of birds", less frequently were realised the habitat variants: "Semi-natural wet meadows", "Tal--sedge rushes" "Sphagnum bogs" and "Molinia meadows". It was found that when selecting a given package or variant, farmers were mainly guided by practical reasons such as: complexity of procedures, possibility of adaptation of land use to definite requirements, access to biology experts and the amount of subsidies to agro-environmental activity. The status of meadow habitats involved in agro-environmental activity within habitat variants of packages 4 and 5 was quite differentiated and depended mainly on the history of land use before the access to the programme and on moisture conditions. Particularly differentiated was the share of undesired invasive species like nitrophilous herbs of the class Artemisietea, the common reed (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud.), seedlings and young trees and shrubs. Bog communities classified to the variant "Sphagnum bogs" and tall-sedge rushes showed a higher natural resistance to invasive vegetation than typically meadow communities classified to variants "Molinion meadows" and "Semi-natural wet meadows".

Słowa kluczowe

PL

dolina Biebrzy; inwazyjne gatunki roślin; pakiety przyrodnicze programu rolnośrodowiskowego; siedliska łąkowe; walory przyrodnicze

EN

biological packages of the agro-environmental programme; invasive plant species; meadow habitats; natural values; Biebrza River valley

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 12, z. 3
• Strony: 77--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kamiński J.

• Zakład Doświadczalny ITP w Biebrzy, 19-200 Grajewo; tel. [phone],

Bibliografia

• BARTOSZUK H. 2003. Wpływ terminu wykaszania na zdolność odnawiania się trzciny i skład gatunkowy zbiorowisk. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 3. Z. 1 (7) s. 139-155.
• BRODZIŃSKA K. 2007. Realizacja programu rolnośrodowiskowego w województwie warmińskomazurskim. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 7. Z. 2a (20) s. 71-81.
• BRODZIŃSKI Z. 2008. Wdrażanie programu rolnośrodowiskowego w opiniach doradców. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 8. Z. 1 (22) s. 51-59.
• CHOCIAN G., GŁADKOWSKA-CHOCIAN B., BARTNIKIEWICZ J., ŻABICKA A. 2008. Prognoza oddziaływania na środowisko programu ochrony środowiska powiatu grajewskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015. Białystok. © EKOTON Sp. z o.o. ss. 29.
• DEMBEK W. 2002. Dylematy związane z ochroną terenów otwartych w dolinach rzecznych. W: Aktualne problemy ochrony mokradeł. Walory przyrodnicze mokradeł a ich rolnicze użytkowanie. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 4 s. 82-92.
• DEMBEK W., DOBRZYŃSKA N., LIRO A. 2004. Problemy zachowania różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich w kontekście zmian wspólnej polityki rolnej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 11. ISBN 83-88763-50-4 ss. 67.
• KAMIŃSKI J. 2004. Wpływ wykaszania na zmiany w zbiorowisku łąki turzycowej zarastającej trzciną. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 4. Z. 1 (10) s. 241-246.
• KAMIŃSKI J., KONERT A. 2009. Wykorzystanie programu rolnośrodowiskowego w ochronie różnorodności botanicznej łąk w pierwszych latach jego realizacji na przykładzie powiatu Grajewo. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 2 (26) s. 83-95.
• KOTOWSKI W. 2002. Wartości przyrodnicze fitocenoz siedlisk rolniczych w dolinach rzecznych. W: Aktualne problemy ochrony mokradeł. Walory przyrodnicze mokradeł a ich rolnicze użytkowanie. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 4 s. 43–61.
• MATUSZKIEWICZ A. 1999. Operat ochrony lądowych ekosystemów nieleśnych. Plan ochrony Biebrzańskiego Parku Narodowego. Maszynopis. Osowiec. BPN ss. 37.
• MATUSZKIEWICZ W. 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 83-01-14439-4 ss. 537.
• MICKIEWICZ M., GOTKIEWICZ W., MICKIEWICZ B. 2010. Szanse i bariery wdrażania Programu rolno środowiskowego na przykładzie woj. warmińsko-mazurskiego. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 10. Z. 1 (29) s. 99-108.
• MUCZYŃSKI A. 2008. Program ochrony środowiska dla powiatu grajewskiego na lata 2004-2014 (aktualizacja 2008). Grajewo. Starostwo Powiat. ss. 123.
• OKRUSZKO H. 1996. Uwarunkowania rozwoju roślinności zaroślowej i leśnej na torfowiskach niskich. W: Potrzeby i możliwości kierowania rozwojem roślinności zaroślowo-leśnej na torfowiskach. Maszynopis. Osowiec. BPN ss. 7.
• OŚWIT J. 2000. Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Materiały Informacyjne. Nr 35. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISSN 08060-1410 ss. 36.
• MRiRW 2004. Plan rozwoju obszarów wiejskich na lata 2004-2006. Warszawa ss. 186.
• MRiRW 2007. Program rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013. Warszawa ss. 400.
• Rozporządzenie MRiRW z dnia 28 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program rolno środowiskowy” objętego PROW na lata 2007-2013. Dz.U. Nr 34 poz. 200.
• Rozporządzenie MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania ,,Program rolnośrodowiskowy” objętego PROW na lata 2007-2013. Dz.U. Nr 33 poz. 262. z późn. zm.
• WUS 2011. Rocznik statystyczny województwa podlaskiego. Białystok ss. 318.