Emisja dwutlenku węgla ze zmeliorowanych gleb organicznych w Polsce

• Autorzy: Jurczuk S.

Warianty tytułu

EN

Carbon dioxide emission from reclaimed organic soils in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wieloletnie badania nad zmianami zawartości materii organicznej w glebie prowadzono na dziesięciu stanowiskach, na torfowiskach niskich i gytiowisku, położonych na Pobrzeżu Południowobałtyckim i w dolinie Narwi. Stanowiska te zmeliorowano w latach 60. i 70. ubiegłego wieku w celu odwodnienia, po wtórnym zabagnieniu lub po raz pierwszy, i następnie wykorzystywano jako użytki zielone. Przyjmując, że zawartość węgla organicznego w masie organicznej torfu wynosi 57% i przeliczając całość ubytków węgla na dwutlenek węgla, określono emisję dwutlenku węgla z gleby do atmosfery. Badania wykazały, że emisja dwutlenku węgla z rolniczo użytkowanych torfowisk zmniejszała się z upływem czasu po melioracji. W pierwszych pięciu latach średnia emisja dwutlenku węgla wynosiła 29,0 t·ha-¹-· r-¹. Była to wartość zbliżona do największych podawanych za granicą w strefach klimatycznych borealnej i umiarkowanej. W drugiej pięciolatce emisja ta była już o połowę mniejsza, a 25-30 lat po melioracji zmniejszyła się do 7,4 t·ha-¹ · r-¹. Wartość średnia z wielolecia wynosiła 13,0 t·ha-¹ · r-¹ i była zbliżona do mniejszych wartości podawanych w literaturze zagranicznej. Obecną emisję dwutlenku węgla z polskich torfowisk, zmeliorowanych w celu rolniczego użytkowania, można oszacować na 6,7 Mt, co stanowi 3,1% wynegocjowanego z Komisją Europejską limitu jego emisji.

EN

Long term studies on the changes in soil organic matter content were carried out in ten sites on lowland peatlands and gyttja stands situated in South Baltic Coast and in the Narew River valley. The sites were reclaimed in the 1960s and 1970s to drain them after primary or secondary bogging and to use as grasslands. Carbon dioxide emission from soil to the atmosphere was estimated with the Assumption that organic carbon constitutes 57% of peat organic matted and that the whole carbon loss was emitted as CO₂. The study showed that carbon dioxide emission from agriculturally used peatlands declined with time since reclamation. In the first five years mean emission of carbon dioxide was 29.0 t·ha-¹·y-¹. This was similar to values given in the foreign literature for boreal and temperate climatic zones. In the next five years the emission halved and 25-30 years after reclamation it decreased to 7.4 t·ha-¹·y-¹. Mean long-term value was 13.0 t·ha-¹·y-¹ being similar to the smaller values given in foreign literature. Present carbon dioxide emission from Polish peatlands reclaimed for agricultural purposes May be estimated at 6.7 Mt which equals 3.1% of that allotted by the European Commission.

Słowa kluczowe

PL

emisja CO2; gleby organiczne; odwodnienie; udział emisji CO2 w limitach UE; współczynnik emisji

EN

CO2 emission; drainage; emission coefficient; organic soils; share of CO₂ emissions in the EU limits

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 12, z. 3
• Strony: 63--76
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Jurczuk S.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Inżynierii Wodnej i Melioracji, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. [phone]

Bibliografia

• COUWENBERG J. 2009. Emission factors for managed peat soils (organic soils, histosols). An analysis of IPCC default values. Produced for UN-FCCC meetings in Bonn, June 2009. Wetlands International ss. 14.
• COUWENBERG J. 2011. Greenhouse gas emissions from managed peat soils: is the IPCC reporting guidance realistic? Mires and Peat. Vol. 8 s. 1-10.
• CZAPLAK I., DEMBEK W. 2000. Torfowiska Polski jako źródło emisji dwutlenku węgla. W: Rolnictwo polskie i ochrona jakości wody. Pr. zbior. Red. B. Sapek. Zeszyty Edukacyjne. Nr 6. Falenty. IMUZ s. 61-71.
• DEMBEK W., PIÓRKOWSKI H., RYCHARSKI M. 2000. Mokradła na tle regionalizacji fizycznogeograficznej Polski. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 97. ISSN 0519-7864 ss. 135.
• EGGLESTON HS., BUENDIA L., MIWA K., NGARA T., TANABE K. (ed.) 2006. 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventoris. Vol. 4. Agriculture, Forestry and Other Use [online]. IPCC. [Dostęp 20.11.2011]. Dostępny w Internecie: www.ipcc -nggip.iges.or.jp/public/206gl/pdf/4.
• GAWLIK J., GRZYB S., GUZ T. (red.) 1966. Metodyka badań fizycznych i wodnych właściwości gleb. Warszawa. IMUZ ss. 112.
• GRØNLUND A., HAUGE A., HOVDE A., RASSE D.P. 2008. Carbon loss estimates from cultivated peat soils in Norway: a comparision of three methods. Nutrient Cycling Agroecosystems. No. 81 s. 157-167.
• HÖPER H., AUGUSTIN J., CAGAMPAN J. P., DRÖSLER M., LUNDIN L., MOORS E., VASANDER H., WADDINGTON J. M., WILSON D. 2008. Restoration of peatlands and greenhouse gas balances. W: Peatlands and Climate Change. Pr. zbior. Red. M. Strack. Jyväskylä. IPS s. 182-210.
• ILNICKI P. 2002. Torfowiska i torf. Poznań. Wydaw. AR. ISBN 83-7160-243-x ss. 606.
• JOOSTEN H. 2009. The Global Peatland CO2 Picture. Peatland status and emissions in all countries of the world. Produced for the UN-FCCC meetings in Bangkok, September/October 2009. Wetlands International ss.35.
• JURCZUK S. 2000. Wpływ regulacji stosunków wodnych na osiadanie i mineralizację gleb organicznych. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 96. ISSN 0519-7864 ss. 116.
• JURCZUK S. 2011. Melioracyjne uwarunkowania zachowania materii organicznej w użytkowanych łąkowo glebach pobagiennych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 30. ISBN 978-83-62416-27-1 ss. 81.
• KASIMIR-KLEMEDTSSON A., KLEMEDTSSON L., BERGLUND K., MARTIKAINEN P., SILVOLA J., OENEMA O. 1997. Greenhouse gas emissions from farmed organic soils: a review. Soil Use and Management. Vol. 13 s. 245-250.
• LITYŃSKI T., JURKOWSKA H. 1982. Żyzność gleb i odżywianie się roślin. Warszawa. PWN. ISBN 83-01-02887-4 ss. 643.
• MAKSIMOW A. 1959. Torf i użytkowanie surowca torfowego w rolnictwie. Warszawa. PWRiL ss. 353.
• MIATKOWSKI Z., TURBIAK J. 2006. Zmiany emisji CO2 z gleby torfowo-murszowej pod wpływem nagłego i głębokiego obniżenia poziomu wody gruntowej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 6. Z. 1(16) s. 267-276.
• OKRUSZKO H. 1993. Transformation of fen-peat soil under the impact of draining. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 406 s. 3-73.
• SCHIPPER L.A., MCLEOD M. 2002. Subsidence rates and carbon loss in peat soils following conversion to pasture in the Waikato Region, New Zealand. Soil Use and Management. Vol. 18. Iss. 2 s. 91-93.
• TURBIAK J. 2009. Aktywność respiracyjna gleb pobagiennych w warunkach ich utrzymywania w czarnym ugorze. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 1(25) s. 161-170.
• VAN DEN AKKER J.J.H., KUIKMAN P. J., DE VRIES F., HOVING I., PLEIJTER M., HENDRIKS R.F.A., WOLLESWINKEL R.J., SIMÕES R.T.L., KWAKERNAAK C. 2008. Emission of CO2 from agricultural peat soils in the Netherlands and ways to limit this emission. W: After wise use - the future of peatlands. Proceedings of the 13 International Peat Congress. Vol. 1. Tullamore, Ireland, June 2008. Jyväskylä. IPS s. 645-648.
• VAN DEN BOS R. 2003. Restoration of former wetlands in the Netherlands; effect on the balance between CO2 sink and CH4 source. Netherlands Journal of Geosciences. Nr 82 s. 325-332.